Segunda guerra mundial: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m Bot: Cambio o modelo: Segunda Guerra Mundial
Breogan2008 (conversa | contribucións)
Sen resumo de edición
Liña 264:
O 6 de xuño de 1944 (o [[Día D]]), despois de tres anos de presión soviética,<ref name=rees406>{{Cita libro|last=Rees|first=Laurence|year=2008|title=World War II Behind Closed Doors: Stalin, the Nazis and the West|publisher=BBC Books|isbn=978-0-563-49335-8|pp=406–407}}</ref> os Aliados occidentais levaron a cabo a [[Invasión de Normandía|invasión do norte de Francia]] comezando co [[desembarco de Normandía]].<ref name="Badsey"/><ref>{{cita libro|nome=Stephen|apelidos=Ambrose|título=D-Day June 6, 1944: The Climactic Battle of World War II|editorial=Simon & Schuster|ano=1995|ISBN=0-671-88403-4}}</ref> Tras derivar varias divisións Aliadas dende Italia, atacaron tamén o [[Operación Dragoon|sur de Francia]].{{Sfn|Weinberg|2005|p=695}} As dúas operacións tiveron éxito e deron pé á derrota das [[bolsa de Falaise|unidades do exército alemán]] presentes en Francia.<ref>{{Cita libro |first=M. |last=Hastings |title=Overlord: D-Day and the Battle for Normandy |publisher=Vintage Books USA |year=2006 |isbn=9780307275714 |OL=9436048M|origyear=1985|pp=306-314}}</ref> [[París]] foi [[liberación de París|liberada]] o 25 de agosto pola [[Resistencia frances|resistencia local]] coa axuda das forzas da [[Francia Libre]] baixo o mando do xeneral [[Charles de Gaulle]],<ref name="Badsey">{{Cita libro|last=Badsey|first=Stephen|year=1990|title=Normandy 1944: Allied Landings and Breakout|publisher=Osprey Publishing|isbn=978-0-85045-921-0|p=91}}</ref> e os Aliados continuaron o seu [[Avance Aliado dende París ata o Rín|avance]] durante os seguintes meses do ano.<ref>{{cita libro|nome=Charles B.|apelidos=MacDonald|título=The Last Offensive: The European Theater of Operations|editorial=University Press of the Pacific|ano=2005|isbn=978-1410220721}}</ref><ref>{{Cita libro|first=Ted|last=Ballard|url=http://www.history.army.mil/brochures/rhineland/rhineland.htm|title=Rhineland 15 September 1944-21 March 1945|series=CMH Online bookshelves: World War II Commemorative Brochures|publisher=United States Army Center of Military History|location =Washington|year=1990|id=CMH Pub 72-25}}</ref><ref>{{Cita libro|first=Earl F.|last=Ziemke|url=http://www.history.army.mil/books/wwii/Occ-GY/index.htm#contents|title=The US Army in the Occupation of Germany 1944-1946|series=Army Historical Series|publisher=United States Army Center of Military History|location=Washington| year=1990|id=CMH Pub 30-6|origyear=1975|chapter=Chapter X: The Rhineland Campaign|chapterurl= http://www.history.army.mil/books/wwii/Occ-GY/ch10.htm}}</ref> Tamén intentaron unha incursión no norte de Alemaña por medio dunha [[Operación Market Garden|operación aerotransportada]] nos Países Baixos que finalmente non tivo éxito.<ref>{{Harvnb|Dear|Foot|2001|p=562}}.</ref> Posteriormente os Aliados proseguiron un lento avance cara a Alemaña, pero [[Operación Queen|non conseguiron cruzar]] o [[río Ruhr|Ruhr]] na súa ofensiva.<ref>{{Cita libro|title=The Siegfried Line campaign|apelidos=MacDonald|nome=Charles B.|publisher=United States Army Center of Military History|year=1993|url=http://www.history.army.mil/books/wwii/Siegfried/Siegfried%20Line/siegfried-fm.htm|pp=594–595}}</ref> En Italia, o avance Aliado freouse ó chegar á [[Liña Gótica]] alemá.<ref>{{Cita libro|last1=Forrest|first1=Glen|last2=Evans|first2=Anthony|last3=Gibbons|first3=David|year=2012|title=The Illustrated Timeline of Military History|publisher=The Rosen Publishing Group|isbn=9781448847945|p=191}}</ref>
 
O 22 de xuño a Unión Soviética lanzou unha [[Operación Bagration|ofensiva estratéxica]] en [[BielorrusiaBelarús]] que destruíu o [[Grupo Central do Exército Alemán]] case por completo.<ref name="Zaloga 1996 7">{{Cita libro|last=Zaloga|first=Steven J.|year=1996|title=Bagration 1944: The Destruction of Army Group Centre|publisher=Osprey Publishing|isbn=978-1-85532-478-7|p=7}}</ref> Pouco despois [[Ofensiva Lvov-Sandomierz|unha nova ofensiva estratéxica]] forzou a retirada das tropas alemás do oeste de Ucraína e Polonia oriental. O avance soviético serviu de pulo para a [[Armia Krajowa|resistencia polaca]] que [[Operación Tempest|levou a cabo varios alzamentos]] contra a ocupación alemá. O maior destes [[Alzamento de Varsovia|alzamentos]] en [[Varsovia]], onde os soldados alemáns masacraron a uns 200&nbsp;000 civís como represalia,<ref>{{Cita libro|last=Borowiec|first=Andrew|year=2001|title=Destroy Warsaw! Hitler's punishment, Stalin's revenge|publisher=Praeger|isbn=0-275-97005-1|p=179}}</ref> e outro [[Alzamento Nacional de Eslovaquia|alzamento]] en [[República Eslovaca (1939–45)|Eslovaquia]] non recibiron apoio soviético e foron subsecuentemente sufocados polos alemáns.<ref>{{Cita libro|last=Berend|first=Ivan T.|year=1996|title=Central and Eastern Europe, 1944–1993: Detour from the Periphery to the Periphery|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-55066-6|p=8}}</ref> A [[Ofensiva Jassy–Kishinev|ofensiva estratéxica]] do [[exército Vermello]] no leste de [[Romanía]] illou e destruíu un considerable número de tropas alemás e desencadeou un [[Golpe de estado de Romanía de 1944|golpe de estado en Romanía]] en favor do rei [[Miguel I de Romanía|Miguel I]] así como unha [[Revolución do 9 de setembro|revolución socialista]] en [[Bulgaria]], eventos tralos que ámbolos dous países pasaron a formar parte do bando Aliado.<ref>{{cita publicación periódica|título=German Plans for Victory, 1944–45|revista=Central European History|volume=26|número=2|ano=1993|pp=215-228|doi=10.1017/S0008938900020136|nome=Gerhard L.|apelidos=Weinberg}}</ref>
 
[[Ficheiro:Crowds of French patriots line the Champs Elysees-edit2.jpg|miniatura|esquerda|Desfile pola [[Avenida dos Campos Elisios]] trala liberación de [[París]] en 1944.]]
Liña 311:
A Unión Soviética perdeu uns 27 millóns de persoas durante a guerra,<ref>{{Cita libro|apelidos=Hosking|nome=Geoffrey A.|ano=2006|título=Rulers and Victims: The Russians in the Soviet Union|editorial=Harvard University Press|isbn=978-0-674-02178-5|p=242}}</ref> repartidos en 8,7 millóns de militares e uns 19 millóns de civís. Das baixas militares, 5,7 millóns eran de [[etnia]] [[pobo ruso|rusa]], seguidos duns 1,3 millóns de etnia [[pobo ucraíno|ucraína]].<ref name="Ell&Mak 1994">{{Cita publicación periódica|apelidos1=Ellman|nome1=M.|apelidos2=Maksudov|nome2=S.|ano=1994|título=Soviet Deaths in the Great Patriotic War: A Note|url=http://sovietinfo.tripod.com/ELM-War_Deaths.pdf|revista=Europe-Asia Studies|volume=46|número=4|páxinas=671–680|jstor=152934|doi=10.1080/09668139408412190|pmid=12288331}}</ref> En conxunto, un cuarto da poboación total da Unión Soviética sufriu feridas ou faleceu durante a guerra.<ref>{{Cita libro|apelidos=Smith|nome=J.W.|ano=1994|título=The World's Wasted Wealth 2: Save Our Wealth, Save Our Environment|editorial=Institute for Economic Democracy|isbn=0-9624423-2-1|p=204}}</ref> Alemaña pola súa banda sufriu uns 5,3 millóns de baixas militares, principalmente na [[Fronte Oriental (segunda guerra mundial)|fronte Oriental]] e durante as batallas finais en Alemaña.<ref name="Herf 2003">{{Cita publicación periódica|apelidos=Herf|nome=Jeffrey|ano=2003|título=The Nazi Extermination Camps and the Ally to the East. Could the Red Army and Air Force Have Stopped or Slowed the Final Solution?|revista=Kritika: Explorations in Russian and Eurasian History|volume=4|número=4|pages=913–930|doi=10.1353/kri.2003.0059}}</ref>
 
Do total de falecidos na segunda guerra mundial, aproximadamente o 85% foron do lado [[Aliados da segunda guerra mundial|Aliado]], principalmente soviéticos e chineses, mentres que o restante 15% foron do lado do [[Potencias do Eixe|Eixe]]. Moitas destas mortes foron causadas por [[crime de guerra|crimes de guerra]] levados a cabo por forzas [[crimes de guerra da Alemaña Nazi|alemás]] e [[crimes de guerra xaponeses|xaponesas]] nos territorios ocupados. As estimacións indican que entre 11 e 17 millóns de civís morreron como resultado directo ou indirecto das ideoloxías políticas [[Nazismo|nazis]],<ref>{{cita web|autor=Florida Center for Instructional Technology|url= http://fcit.usf.edu/Holocaust/people/victims.htm|título=Victims|obra=A Teacher's Guide to the Holocaust|editorial=Universidade de Florida do Sur|ano=2005|data-acceso=2 de febreiro de 2008}}</ref><ref name=Niewyk45>{{Cita libro|apelidos1=Niewyk|nome1=Donald L.|apelidos2=Nicosia|nome2=Francis|ano=2000|título=The Columbia Guide to the Holocaust|editorial=Columbia University Press|isbn=978-0-231-11200-0|pp=45–52}}</ref> incluíndo o xenocidio deliberado e sistemático duns 6 millóns de [[pobo xudeu|xudeus]] durante o [[Holocausto]], xunto con outros 5 ou 6 millóns de [[pobo polaco|polacos]] e outros [[pobos eslavos|eslavos]]<ref>{{Cita libro|apelidos=Fitzgerald|nome=Stephanie|ano=2011|título=Children of the Holocaust|lugar=Mankato, MN|editorial=Compass Point Books|isbn=9780756543907|p=4}}</ref><ref>{{Cita libro|apelidos1=Hedgepeth|nome1=Sonja|apelidos2=Saidel|nome2=Rochelle|ano=2010|título=Sexual Violence against Jewish Women During the Holocaust|lugar=Lebanon, NH|editorial=University Press of New England|isbn=9781584659044|p=16}}</ref> (incluíndo ucraínos e [[pobo bielorrusobelaruso|bielorrusosbelarusos]]),<ref>{{cita novas|url=http://www.bbc.co.uk/tyne/content/articles/2005/01/20/holocaust_memorial_other_victims_feature.shtml |título=Non-Jewish Holocaust Victims : The 5,000,000 others |xornal=[[BBC]]|data=2006|data-acceso=4 de agosto de 2013}}</ref> [[pobo xitano|xitanos]], [[homosexualidade|homosexuais]] e outros grupos étnicos e minoritarios (incluíndo [[Discapacidade|discapacitados]], [[Enfermidade mental|enfermos mentais]], [[comunismo|comunistas]] alemáns, [[prisioneiro de guerra|prisioneiros de guerra]] soviéticos, [[Masonaría|masóns]] e [[testemuñas de Xehová]]).<ref name=Niewyk45/><ref>{{cita libro|título=Essentials of Holocaust Education: Fundamental Issues and Approaches|nome1=Samuel|apelidos1=Totten|nome2=Stephen|apelidos2=Feinberg|editorial=Routledge|ano=2016|isbn=9781317648086|pp=19-23}}</ref> Centos de miles de [[pobo serbio|serbios]], xunto a xitanos e xudeus, foron asasinados pola [[Ustaše]] croata en [[Iugoslavia]],<ref>{{Harvnb|Evans|2008|pp=158–60, 234–6}}.</ref> dando lugar ó posterior [[masacre de Bleiburg]] xusto tralo fin da guerra.<ref name="MacDonald pp. 170-171">{{cita libro|apelidos=MacDonald|nome=David Bruce|título=Balkan holocausts?: Serbian and Croatian victim-centered propaganda and the war in Yugoslavia|editorial=Manchester University Press|ano=2003|isbn=978-0-7190-6467-8|pp=170–171}}</ref>
 
[[Ficheiro:Chinese civilians to be buried alive.jpg|miniatura|esquerda|Prisioneiros chineses soterrados vivos durante o [[masacre de Nanking]].]]