Chuvia: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Elisardojm (conversa | contribucións)
→‎Sudamérica: +trad. ca.wiki
m Arranxos varios
Liña 24:
== Formación ==
[[Ficheiro:Raindrops sizes.svg|miniatura|Medida das pingas de auga:<br />
A) As pingas non teñen a forma con que se adoitan a representar.<br />
*B) As pingas moi pequenas son case esféricas.<br />
*C) A parte inferior das pingas máis grandes achándase debido á resistencia do aire, cousa que os dá a aparencia dunha bola redonda.<br />
D) As pingas grandes opoñen máis resistencia ao aire e isto fainas inestables. <br />
*E) As pingas moi grandes divídense debido á resistencia do aire.]]
 
===Aire húmido e condensación===
O aire da [[troposfera]] contén vapor de auga, a cantidade do cal se pode medir en forma de [[proporción de mestura]] (proporción da cantidade do vapor de auga respecto da cantidade de aire seco).<ref>http://glossary.ametsoc.org/wiki/Mixing_ratio</ref> Outra maneira máis común de medir o vapor de auga contida no aire é a [[humidade relativa]]; é dicir, a proporción, en tanto por cento, da cantidade de vapor presente na atmosfera respecto da que esta pode soportar antes de saturarse. Cando se chega ao seu punto de saturación (100% de humidade relativa), o vapor de auga [[Condensación|condénsase]] en forma de auga líquida, formando [[nube|nubes]]s ou [[néboa]], sempre que haxa a presenza de [[Núcleo de condensación da nube|núcleos de condensación]] ([[po (materia)|po]], [[pole|poles]]s, [[aerosol]]s...), unhas partículas microscópicas extraordinariamente abundantes na [[Atmosfera terrestre|atmosfera]].
 
O vapor de auga que pode conter a atmosfera antes de saturarse depende, basicamente, da [[presión atmosférica]] e da [[temperatura]]. En xeral, dada unha determinada presión atmosférica, o aire admite máis vapor canto máis alta é a temperatura. Por tanto, un dos camiños que pode levar á saturación do aire é o arrefriado.
 
O aire húmido pódese arrefriar con varios mecanismos. O máis común é o arrefriado por ascenso: o aire ascende, e canto máis se eleva máis diminúe a súa temperatura. Esta baixada de temperatura é consecuencia do descenso da [[presión atmosférica]]. Outro mecanismo de arrefriado pode ser a mestura dunha cantidade de aire cálido e húmido cunha máis fría.
 
O aire adquire humidade a partir de varias fontes, mediante a [[evaporación]] da auga da superficie dos [[océano]]s, [[lago]]s e [[río]]s, e da transpiración das plantas. A evaporación da auga ten lugar cando se dá un contraste de [[temperatura]].
Liña 46:
|obra = Comprendre la météo
|editor = Météo-France
}}</ref> (a adición dunha ou máis pequenas pingas por colisión para formar unha pinga máis grande) con outras pingas. Mentres estas pingas diminutas non miden máis de 0,006 &nbsp;mm, son sostidas polos lixeiros movementos ascendentes do [[aire]]. O seu crecemento vai formando pingas máis gordas ata chegar un momento, ao redor de 0,5 &nbsp;mm de [[diámetro]], que as correntes ascendentes son incapaces de sostelas en suspensión e caen en forma de choiva.
 
Nunha nube fría, se as pingas atopan núcleos de conxelación (que son moito menos habituais que os de condensación), transformaranse en [[cristal]]is de [[xeo]]. Estes cristais crecerán por condensación, pero sobre todo polo [[efecto Bergeron]],<ref name="MF-3">
Liña 59:
 
===Choiva artificial===
É posible crear choiva artificial por nucleación de pequenas pingas de auga coa axuda dun produto químico que actúe como núcleo de [[condensación]]. A [[sementeira de nube]]s consiste en dispersar este axente á altura das nubes con [[Avión|aviónsavión]]s ou [[Foguete (artificio)|foguetes]]. Nos países industrializados ou desenvolvidos, o réxime semanal da choiva é modificado pola [[Contaminación|polución]]; a precipitación é máis escasa durante a fin de semana<ref>Cerveny, R. S., and R. C. Balling. Weekly cycles of air pollutants, precipitation and tropical cyclones in the coastal NW Atlantic region. Nature. 394, 561-563.</ref> debido á diminución da presenza de [[aerosol]]is [[Xofre|sulfurados]] que actúan como núcleos de condensación das pingas de auga. O [[quecemento global]] e o consecuente [[cambio climático]] que se está producindo, probablemente tamén alteran o réxime das choivas, pero dunha maneira que aínda non comprendemos con claridade debido á gran complexidade dos fenómenos meteorolóxicos.
 
== Tipos de choiva ==
Liña 73:
{{AP|choiva de convección}}
[[Ficheiro:Konvektionsregen.jpg|miniatura|Choiva convectiva.]]
A choiva de convección é un tipo de choiva que cae de nubes formadas por [[Convección atmosférica|convección]]; os procesos convectivos ocorren principalmente nas zonas tropicais e subtropicais, pero tamén na estación cálida das zonas tépedas, e a miúdo a partir da tarde e anoitecer; como nas [[Treboada|treboadastreboada]]s de [[verán]]. A convección é causada polo quecemento do aire nunha zona determinada, o aire quente sobe e, a medida que ascende, vaise arrefriando. Se este aire quente é húmido, ao chegar a unha certa altura, o vapor de auga chega á súa saturación e condénsase formando nubes convectivas, por exemplo os [[cumulonimbus]] ou os [[Congestus|cumulus congestus]], en que se poderán producir os procesos de formación da choiva que producirán a precipitación. A medida e o tipo das nubes dependerán da intensidade das correntes ascendentes, da cantidade de aire e a súa humidade, e da temperatura e tipo de terreo. En condicións óptimas, unha treboada pódese formar en poucas horas. As choivas que se producen son en forma de chuvascos que varían rapidamente de intensidade; adoitan ser de curta duración e son moi localizados debido á pouca extensión horizontal que teñen as nubes convectivas. A precipitación de [[sarabia]] asóciase a unha choiva de convección.
 
Nas [[latitude]]s medias, este tipo de choiva tamén se asocia ás [[Fronte fría|frontes frías]], ás liñas de [[Treboada|treboadastreboada]]s e ás [[Fronte cálida|frontes cálidas]] con aire extremadamente húmido.<ref>{{cita libro|autor=Toby N. Carlson|data=1991|url=http://books.google.cat/books?id=2lIVAAAAIAAJ&pg=PA216&lpg=PA216&dq=where+convection+occurs+in+the+mid-latitudes&source=bl&ots=zS1wy_LX-l&sig=hs-dTbXpXIvyonGeakw2kgqkFNk&hl=ca&ei=SJ6NSf74EZ6DtweHxdGDCw&sa=X&oi=book_result&resnum=5&ct=result|título=Mid-latitude Weather Systems|editorial=Routledge|páxinas=216|isbn=978-0-04-551115-0|dataacceso=24-12-2009}}</ref>
 
==== Choiva frontal ====
Liña 88:
 
==== Choiva xeada ====
A [[choiva xeada]] é un tipo de [[precipitación atmosférica]] líquida que se conxela ao instante cando toca a terra ou un obxecto. É moi perigosa porque forma unha capa de [[xeo]] sobre rúas e estradas. A choiva xeada fórmase nas nubes en forma de copos de [[neve]], pero durante a súa caída atopa capas de aire por riba dos 0&nbsp;°C e [[Fusión (cambio de estado)|fúndese]] completamente, pero atópase que a capa de aire que hai sobre a terra está por debaixo do punto de conxelación; e debido á tensión superficial das pingas e á velocidade de caída, non se volven a conxelar ata que non tocan a superficie terrestre. Isto ocorre especialmente no [[inverno]] en situación de [[inversión térmica]].
 
==== Choiva ácida ====
Liña 96:
 
==== Choiva torrencial ====
Unha choiva torrencial é un chuvieiro extremadamente forte e violento, normalmente asociado a unha treboada e acompañado de [[Raio (descarga eléctrica)|raio]]s e sarabia, de duración curta e sobre unha zona pequena. Estas choivas a miúdo causan inundacións, especialmente se coinciden cun [[relevo terrestre|relevo]] axeitado para que se produza un efecto orográfico que incremente a cantidade da precipitación. Estas choivas prodúcense en nubes convectivas cun gran desenvolvemento vertical (''cumulonimbus''), ás veces de máis de 15 &nbsp;km, e a precipitación pode ser de 100 &nbsp;mm por hora.<ref>{{cita web|título=What is a cloudburst? |editorial=Rediff News, India |data= 1 agosto 2005 |url=http://in.rediff.com/news/2005/aug/01gi1.htm}}</ref>
 
==== Choiva de barro ====
Liña 103:
==== Choiva de animais ====
{{AP|Chuvia de animais}}
A [[chuvia de animais]] é un fenómeno meteorolóxico extraordinario, que consiste na caída do ceo de numerosos [[animais]], frecuentemente dunha soa especie. Esta precipitación atípica pode ou non estar acompañada de choiva común. Habitualmente, estas ''choivas'' están compostas por [[peixes]] ou [[Ra|rasra]]s. A explicación estaría ligada á presenza de [[tornado]]s que chuparían os animais do mar ou ao pasar por encima dunha balsa, levantándoos a gran altura e transportándoos a grandes distancias.<ref>[http://www.thesupernaturalworld.co.uk/index.php?code=02&file=cats_dogs.php&title=Raining%20Cats%20and%20Dogs&cat=articles TheSupernaturalWorld.co.uk] (explicación dunha choiva de peixes ocorrida en [[Norfolk, Inglaterra|Norfolk]] o 8 de agosto de 2000; en inglés).</ref><ref>Orsy Campos Rivas inclúe esta explicación en forma gráfica («A ciencia contra o mito»), no artigo «O que a choiva regala a Yoro», que narra a choiva de peixes que ocorre anualmente en [[Yoro]] ([[Honduras]]). Dispoñible en liña en [http://www.elsalvador.com/hablemos/2004/110704/110704-4.htm ElSalvador.com] («Falamos en liña»).</ref>
 
== Precipitacións no mundo ==
Liña 111:
 
=== Norteamérica ===
Unha cidade moi coñecida pola choiva é [[Seattle]] ([[Estados Unidos de América]]). A choiva é habitual no inverno, pero maioritariamente o clima é nubrado con pouca choiva. A precipitación media en Seattle é de 942&nbsp;mm por ano,<ref>{{cita web|título= Monthly Averages for Seattle, WA |url = http://www.weather.com/outlook/recreation/outdoors/wxclimatology/monthly/graph/USWA0395?from=search |editor= The Weather Channel |dataacceso= 19-10-2006}}</ref> menos que os 1.173&nbsp;mm de [[Nova York]],<ref>{{cita web|título= Monthly Averages for New York, NY |url = http://www.weather.com/outlook/recreation/outdoors/wxclimatology/monthly/graph/USNY0996?from=search |editor= The Weather Channel |dataacceso= 19-10-2006}}</ref> pero Seattle ten uns 201 días anubrados por ano, comparado con 152 en Nova York. A cidade veciña de Seattle cara ao sur, [[Portland, Oregón|Portland]], recibe máis choiva, cunha media de 1.143&nbsp;mm por ano.<ref>{{cita web|título= Cloudiness - Mean Number of Days |url = http://lwf.ncdc.noaa.gov/oa/climate/online/ccd/cldy.html |editor= National Climatic Data Center |dataacceso= 19-10-2006}}</ref> Aínda así, hai que remarcar que Seattle atópase na [[sombra orográfica]] das próximas [[montañas Olympic]], e algúns puntos dos lados de [[Barlovento (meteoroloxía)|barlovento]] das montañas reciben preto de 3.300&nbsp;mm por ano.<ref>{{cita web|título= Average Annual Precipitation in Washington |url = http://www.ocs.orst.edu/pub/maps/Precipitation/Total/States/WA/wa.gif |editor= Oregón Climate Service at Oregón State University |dataacceso= 19-10-2006}}</ref> A cidade máis chuviosa dos 48 estados dos Estados Unidos é [[Mobile, Alabama]], cunha media de 1.702 &nbsp;mm de precipitacións por ano.<ref>{{cita web|título= Study Reveals Top 10 Wettest U.S. Cities |url = http://www.livescience.com/environment/070518_rainy_cities.html|autor= Andrea Thompson |editor= Live Science |dataacceso= 07-04-2008}}</ref> [[Ketchikan]] e outros lugares da selva pluvial tépeda do sueste de Alaska reciben unha media de 4.064&nbsp;mm de choiva por ano,<ref>{{cita web|título= Ketchikan and Southeast Alaska Weather Information |url = http://www.ketchikanalaska.com/ketchikan_alaska/weather.html |editor= Ketchikanalaska.com |dataacceso= 13-04-2008}}</ref> e ás veces superan 5.000&nbsp;mm por ano.
 
=== Asia ===
Liña 123:
 
=== Sudamérica ===
[[Lloró]], un pobo situado en [[Chocó]] ([[Colombia]]), é probablemente o lugar coas precipitacións medidas máis significativas do mundo, cunha media de 13.300&nbsp;mm por ano. De feito, todo o departamento de Chocó é extraordinariamente húmido. [[Tutunendo]], un pequeno pobo situado no mesmo departamento, é un dos lugares máis chuviosos do mundo, cunha media de 11.394&nbsp;mm por ano; en 1974, o pobo recibiu 26.303&nbsp;mm, as choivas anuais máis importantes nunca rexistradas en Colombia. A diferenza de Cherrapunji, que recibe a maioría de precipitacións entre abril e setembro, Tutunendo recibe a choiva distribuída case uniformemente ao longo do ano. Os meses de xaneiro e febreiro teñen treboadas un pouco menos frecuentes. De media, Tutunendo ten 280 días de choiva por ano. Máis de dous terzos da choiva (un 28%) cae durante a noite. A humedade relativa media é dun 90% e a temperatura media é de 26,4&nbsp;°C.<ref>{{cita web|título= Tutunendaó, Choco: la ciudad colombiana es muy lluviosa |url = http://www.elperiodico.com/default.asp?idpublicacio_PK=46&idioma=CAS&idnoticia_PK=523370&idseccio_PK=1038 |editor= El Periódico.com |dataacceso= 11-12-2008}}</ref> [[Quibdó]], a capital de Chocó, é a cidade máis chuviosa do mundo con máis de 100.000 habitantes: 9.000&nbsp;mm por ano. As treboadas en Chocó poden deixar 500&nbsp;mm de choiva nun día. Isto é máis do que cae en moitas cidades nun ano.
 
=== Oceanía ===