Refraneiro galego sobre o pan: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
corrixo |
m →top: Arranxos varios |
||
Liña 1:
[[Ficheiro:Triticum durum.jpg|''En abril espigas mil''|250px|miniatura]]
{{Artigo principal|O pan na cultura popular galega}}
Liña 7 ⟶ 6:
* ''A anguía en empanada e a lamprea escabechada'' <ref>Clodio González Pérez, 142.</ref>.
* ''A auga de san Xoán, leva o viño e tolle o pan'' <ref>As chuvias de xuño prexudican viñas e cereais.</ref>
* ''A auga de san Xoán quita o viño e tolle o pan'' <ref>Rosario Soto Arias 2013.</ref>.
* ''A auga de san Xoán tolle o viño e non dá pan'' <ref name="Eladio Rodríguez, auga"/><ref name="Eladio Rodríguez, San Xoan">Eladio Rodríguez González, s. v. ''San Xoan''.</ref
* ''A auga en San Xuán tolle o viño e non dá pan'' <ref>Real Academia Galega 1913, s. v. ''auga''. No orixinal: ''San Juan''.</ref>.
* ''A auga no forno, tras da fariña vai'' <ref name="Eladio Rodríguez, auga"/>.
Liña 20 ⟶ 19:
* ''A falta de pan, bo é pantrigo'' <ref name="Eladio Rodríguez, pan">Eladio Rodríguez González, s. v. ''pan''.</ref>.
* ''A mera no San Xoán leva o viño e mais o pan'' <ref>Eladio Rodríguez González, s. v. ''mera''. Mera é néboa espesa, húmida e baixa</ref>.
* ''A mozo respostón, pan e moito legón'' <ref name="ReferenceA">Eladio Rodríguez González, s. v. ''mozo''.</ref>.
* ''Á mesa sin pan non te poñas a xantar'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Á muller e ó can o pau nunha man, e noutra mau o pan'' <ref name="ReferenceB">Eladio Rodríguez González, s. v. ''muller''.</ref>.
* ''A pan de quince días, fame de tres semanas'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''A pan duro, dente agudo'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
Liña 40 ⟶ 39:
* ''A sardiña por abril cóllea polo rabo e déixaa ir, por maio ásaa no rescaldo e por san Xoán xa molla o pan''.
* ''A todo o que come pan, migallas lle cairán''.
* ''Abril frío e fornos quentes, alegría pros meus dentes'' <ref name="Eladio Rodríguez, abril">Eladio Rodríguez González, s. v. ''abril''.</ref>.
* ''Abril frío, moito pan e pouco viño'' <ref name= "Eladio Rodríguez, abril"/>.
* ''Abril frío, pan e viño'' <ref name= "Eladio Rodríguez, abril"/>.
Liña 84 ⟶ 83:
* ''Auga de maio, pan pra todo o ano''<ref name= "Eladio Rodríguez, auga"/>.
* ''Auga de san Xoán, tolle o viño e non dá pan'' <ref name= "Eladio Rodríguez, auga"/>.
* ''Auga e pan, sopas na barriga fan'' <ref name= "Eladio Rodríguez, auga"/><ref name="ReferenceC">Real Academia Galega 1913, s. v. ''auga''.</ref
* ''Auga en maio, pan para o ano'' <ref
* ''Auga en maio, pan todo o ano'' <ref name="Eladio Rodríguez, maio">Eladio Rodríguez González, s. v. ''maio''.</ref>.
* ''Auga fría e pan quente nunca fan bo ventre''.
Liña 103 ⟶ 102:
* ''Caian pans e veñan días'' <ref>Dise a quen pretende comer sen traballar, que non se preocupa do mañán.</ref>.
* ''Caldo sen pan no inferno o dan'' <ref name= "Saudade"/>.
* ''Caldo sin grasa, pan sin tasa'' <ref>Marcial Valladares Núñez (1884), s. v. ''caldo''.</ref>
* ''Caldo sin pan dáselle ó can'' Eladio Rodríguez González, s. v. ''caldo''.</ref>.
* ''Cando a carballeira zoa, sabe ben a broa''.
Liña 134 ⟶ 133:
* ''Chova ou non chova, pan ha de haber de sobra'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Chuvia en san Xoán, tolle o viño e non dá pan''.
* ''Chuvia en San Xoán, tolle viño e non dá pan'' <ref>Marcial Valladares Núñez. No orixinal: ''San juan, tòlle, da''.
* ''Chuvia na semana da Ascensión, cría nos trigos mourón'' <ref>Marcial Valladares Núñez. No orixinal: ''n’a, d’Ascensión, n’os, mouron''.</ref><ref>Eladio Rodríguez González, s. v. ''chuvia''.</ref>.
* ''Chuvia na semana da Ascensión cría nos trigos mourón, pro é un regalo San Pedro co seu xerro, San Cristobo co seu cobo, Santa María coa súa regazadiña, Santiago co seu canado, San Lorenzo co seu caldeiro penso, Nosa Señora coa súa ola e San Miguel co seu tonel'' <ref>O refrán alude ás chuvias de verán nas que confían os labregos, desde maio (mes no que adoita caer o Día da Ascensión) e setembro (San Miguel).</ref>.
Liña 200 ⟶ 199:
* ''En marzo, ó abrigo con noces e pan trigo''.
* ''En marzo, o trigo nin por sementar nin nado'' <ref name="Eladio Rodríguez, marzo"/>.
* ''En pan encetado corta quen quer'' <ref>O refrán aplícase ás mozas que xa tiveron relacións sexuais polo que, de acordo co machismo habitual do refraneiro, xa poden ser de calquera. Eladio Rodríguez González, s. v. ''pan''.</ref>
* ''En saco de liño non lévela fariña ó muíño'' <ref name= "Eladio Rodríguez, fariña"/>.
* ''En san Adrián sécalle a primeira raíz ó pan''.
Liña 210 ⟶ 209:
* ''En San Xoán pinga a sardiña no pan'' <ref>''Saudade'' nº 3, maio 1943, 24-25. No orixinal: ''Xohan''.</ref>.
* ''En san Xoán seca a raíz o pan''.
* ''En san Xoán, tanto queixo como pan'' <ref name= "Eladio Rodríguez, San Xoan"/><ref>''Saudade'' nº 3, maio 1943, 24-25. No orixinal: ''Xohan, tato'' [sic].</ref
* ''En san Xoán, tanto viño coma pan''.
* ''En san Xoán, xa a sardiña molla o pan'' <ref name= "Eladio Rodríguez, San Xoan"/>.
Liña 237 ⟶ 236:
* ''Hoxe viño e pan, o resto mañán''.
* ''Inda agora se come o pan da voda'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Invernía de San Xoán, tolle o viño e non dá pan'' <ref>''Saudade'' nº 3, maio 1943, 24-25. No orixinal: ''Xohan'', ''da''.
* ''Labrador chalán, non colle viño nin pan''.
* ''Ladra, can, que pra eso gánalo pan'' <ref name= "Eladio Rodríguez, can"/>.
Liña 253 ⟶ 252:
* ''Máis vale un día alegre con medio pan, que un triste cun faisán''.
* ''Marzo, espigarzo'' <ref name= "Saudade"/>.
* ''Marzo espigarzo, abril penderil, en maio gramado, en San Xoán segado'' <ref>Sobreira: ''Papeletas'', s. v. ''marzo''. No orixinal: ''mayo'', ''San Joan''.
* ''Marzo espigarzo, abril pendoril, maio granado, San Xoán segado, Santa Mariña a airiña'' <ref>Sobreira: ''Papeletas'', s. v. 'marzo''. No orixinal: ''mayo'', ''San Joan'', ''ayriña''. ''Airiña'', por eira.</ref>.
* ''Marzo, espigarzo; abril, penduril; maio, granado; san Xoán, curado. Na santa Mariña, metelo na arquiña'' <ref>Tamén corre como adiviña, tendo como solución o ''pan'', é dicir, o trigo.</ref>.
Liña 263 ⟶ 262:
* ''Moitos oficios tiña Galván e de ningún ganou pan''.
* ''Mordedura de alacrán, busca viño e busca pan, que mañá te enterrarán''.
* ''Muller e forno, con unha hai dabondo'' <ref
* ''Na cama do can non busques o pan, nin no fuciño da cadela busques a manteiga'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Na cama do can non cáte-lo pan, nin no fuciño da cadela búsque-la manteiga'' <ref>Eladio Rodríguez González, s. v. ''can''. No orixinal: ''cátelo'', ''búsquela''.</ref>.
Liña 288 ⟶ 287:
* ''Non é o mesmo predicar que dar trigo'' <ref name= "Eladio Rodríguez, trigo"/>.
* ''Non hai mellor ciruxán que a boa carne, o bo viño e o bo pan''.
* ''Non hai pan sin afán'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>
* ''Non hai pior afán, que moitos fillos e pouco pan'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Non hai pra pan e mercamos rosquillas'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
Liña 301 ⟶ 300:
* ''Nunca está sin pan a casa en que se traballa'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''O ano que non hai pan, ou muiñeiro ou hortelán'' <ref name="Eladio Rodríguez, ano"/>.
* ''O barbo é coma un touro cando o trigo está louro'' <ref name="Lino Lema Bouzas, 6">Lino Lema Bouzas, 6.</ref>.
* ''O barbo val ouro cando o trigo é louro'' <ref
* ''Ó corricán, non perdas o pan'' <ref>Clodio González Pérez, 145. O [[corricán]] e unha arte de pesca que se emprega na captura do atún e do bonito.</ref>.
* ''O burro do xitano, en vendo o pan alonga o paso'' <ref>Probable erro de ''pan'' por ''pau''.</ref>.
Liña 326 ⟶ 325:
* ''O moito pan tamén chega a cansar'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''O morto á cova, o vivo á bola''.
* ''O mozo que lle sabe ben o pan, é pecado o compango que lle dan'' <ref
* ''O pan alleo sempre é malo'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''O pan alleo ten sete codias'' <ref>Eladio Rodríguez González, s. v. ''pan''. No orixinal: ''tèn''.</ref>.
Liña 384 ⟶ 383:
* ''Onde se come pan frangullas quedarán''.
* ''Ós seis meses sentarei, daranme pan e comerei''.
* ''Pan adentado non se pon na mesa'' <ref>Eladio Rodríguez González, s. v. ''pan''. No orixinal: ''pòn''.
* ''Pan albeiro, máis val na barriga que no seo'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Pan albeiro ou pan centeo, millor quero do meu que do alleo'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
Liña 397 ⟶ 396:
* ''Pan con fartura; e viño, con mesura'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Pan con pan comida de parvos'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Pan da miña falchoca, como el non me falte todo me sobra'' <ref>''Falchoca'' é un bolso grande, un peto que se leva atado ou colgado ó ombreiro. Eladio Rodríguez González, s. v. ''pan''. No orixinal: ''él''.
* ''Pan de hoxe, carne de onte e viño de antano, manteñen ó home sano''.
* ''Pan de millo nono deas ó teu fillo'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
Liña 431 ⟶ 430:
* ''Peneirar, peneirar, e nunca fariña sacar'' <ref name= "Eladio Rodríguez, fariña"/>.
* ''Pola festa de san Xoán andan os pobres a pedir pan''.
* ''Polo pan baila o can'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Polo pan baila o can pra ver se llo dan'' <ref name= "Eladio Rodríguez, can"/>.
* ''Polo san Xoán, auga fervida con pan''.
* ''Polo san Xoán bébese viño e cómese pan''.
* ''Polo san Xoán calquera burro gana o pan''.
* ''Polo San Xoán molla a sardiña no pan <ref name="Lino Lema Bouzas, 8">Lino Lema Bouzas, 8.</ref>.
* ''Polo San Xoán tanto viño como pan'' <ref name= "Eladio Rodríguez, San Xoan"/>.
* ''Polo San Xoán xa a sardiña pinga o pan'' <ref name= "Eladio Rodríguez, San Xoan"/>.
Liña 446 ⟶ 445:
* ''Por san Xoán a sardiña molla o pan''.
* ''Por san Xoán a sardiña pinga no pan''.
* ''Por San Xoán molla a sardiña o pan'' <ref
* ''Por san Xoán, tanto queixo coma pan''.
* ''Por unha presa de fariña, que as papas non queden moles''<ref name= "Eladio Rodríguez, fariña"/>.
Liña 522 ⟶ 521:
* ''Xa sei o pan que pra sempre me ha fartar'' <ref name= "Eladio Rodríguez, pan"/>.
* ''Xesta pro forno, que ben coce o pan, e mais o bolo''.
* ''Xoaniña, voa, voa, que che dou pan con sebola'' <ref name="Elixio Rivas Quintas 1978">Elixio Rivas Quintas (1978), s. v. ''xoaniña''.</ref>.
* ''Xoaniña, voa, voa, que teu pai está en Lisboa e túa nai está na cama a comer pan e cebola'' <ref
==Notas==
| |||