Xosé I de España: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición |
m Arranxos varios |
||
Liña 26:
* Carlota Napoleona
|escudo = Grandes armas de José I Bonaparte.svg
|lema =
}}
'''Xosé Bonaparte''', coñecido tamén como '''Xosé I Bonaparte''' ou '''Xosé Napoleón I''',<ref>{{cita libro|apelidos=Mercader|nome=Joan|título=José Bonaparte, rey de España, 1808-1813: historia externa del reinado|url=http://books.google.com/books?id=-UXjAAAAMAAJ&q=%22Jos%C3%A9+Napole%C3%B3n+I%22+%2B%2225+de+julio%22&dq=%22Jos%C3%A9+Napole%C3%B3n+I%22+%2B%2225+de+julio%22&hl=es&ei=Hh3TTc_KKIjGsAP7sZSbCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CDIQ6AEwAg|dataacceso=18 de setembri de 2016|ano=1971|editorial=Consejo Superior de Investigaciones Científicas. Instituto Jerónimo Zurita. Escuela de Historia Moderna|páxinas=52|cita=La proclamación oficial de '''José Napoleón I''', se efectuó con toda solemnidad, el día de la fiesta de Santiago, patrón de España.}}</ref>
En [[España]], a súa proclamación como monarca foi precipitada polo incremento da violencia que seguiu ao episodio del [[Levantamento do 2 de maio]] e culminou nun periodo de convulsións e intrigas políticas instigadas pola estratexia do [[emperador]] [[Napoleón I]] para obter a abdicación do trono da dinastía reinante de [[Carlos IV de España]] asegurando a influencia e a primacía do [[Primeiro Imperio Francés]] e incrementando a dependencia española para cos intereses políticos, económicos e militares bonapartistas, en detrimento das súas nacións inimigas, principalmente [[Portugal]] e [[Gran Bretaña]]. Porén, lonxe de obter unha lexitimación ante a maioría da opinión pública e de frear a dinámica do enfrontamiento armado, esta proclamación foi rexeitada polos órganos de poder autóctonos como o [[Consello de Castela]] e a [[Xunta Suprema Central]] e, máis adiante, polas [[Cortes de Cádiz|Cortes reunidas en Cádiz]], decidindo a xeneralización do conflito da [[guerra da Independencia española]]. Neste contexto, o goberno de Xosé I Bonaparte, que debía distinguirse polo seu carácter reformista xurdido da [[Estatuto de Baiona|Carta de Baiona]], só puido exercerse nas zonas baoxo o control militar do [[Grande Armée|Exército imperial]] e, aínda que a maior parte das súas accións non puideron concretarse ante a continua hostilodade, ou foron derrogadas durante o reinado de [[Fernando VII de España]], outras perduraron, como as melloras do urbanismo en varias cidades.
Xosé Bonaparte fundou a Gran Loxia Nacional de España e foi Gran Mestre di [[Grande Oriente de Francia]],<ref>[http://books.google.es/books?id=jufWVxJrcqcC&printsec=frontcover&dq=Masoner%C3%ADa+e+Ilustraci%C3%B3n:+Del+siglo+de+las+luces+a+la+actualidad&hl=es&sa=X&ei=-AIaU4XWEIj-ygOUvIHYAg&ved=0CDIQ6AEwAA#v=onepage&q=Masoner%C3%ADa%20e%20Ilustraci%C3%B3n%3A%20Del%20siglo%20de%20las%20luces%20a%20la%20actualidad&f=false Masonería e Ilustración: Del siglo de las luces a la actualidad páx.61.]</ref>
Foi distinguido coa [[Lexión de Honor|Grande Aguia da Lexión de Honor]].<ref>[http://books.google.es/books?id=kXGngJ3QMzUC&printsec=frontcover&dq=Napole%C3%B3n+y+la+locura+espa%C3%B1ola&hl=es&sa=X&ei=Yf0ZU5KhIIbLywOAm4C4BA&ved=0CDIQ6AEwAA#v=onepage&q=Napole%C3%B3n%20y%20la%20locura%20espa%C3%B1ola&f=false Napoleón y la locura española, p.86.]</ref>
Liña 42:
[[Ficheiro:Joseph Bonaparte (by Wicar).jpg|miniatura|230px|esquerda|Retrato de Xosé, por [[Jean Baptiste Joseph Wicar|Wicar]].]]
Xosé Bonaparte naceu en [[Corte, Córsega|Corte]], na [[Córsega|illa de Córsega]], o [[7 de xaniro]] de [[1768]], sendo bautizado co nome de Giuseppe Napoleone Buonaparte.
Era fillo de [[Carlo Buonaparte]] e [[María Leticia Ramolino|María Letizia Ramolino]] e irmán maior di futuro emperador [[Napoleón Bonaparte]]. Estudou leis en [[Pisa]] ([[Italia]]).
[[Xosé Bonaparte]] coñeceu á que sería a súa esposa, [[Xulia Clary]], grazas á princesa [[Desideria Clary|Desideria]], irmá pequena de Xulia. Desideria era a noiva do futuro emperador, chegando incluso a comprometerse en [[1795]], pero que Napoleón rompeu o compromiso para casar con [[Xosefina de Beauharnais]].<ref name=H>[http://tuotrodiario.hola.com/noticia/20140826115108/julia-clary-la-reina-de-espana-mas-desconocida/ Julia Clary, la Reina de España más desconocida] en tuotrodiario.hola.com {{es}}.</ref>
Xulia e Xosé casaron o [[1 de agosto]] de [[1794]] na localidade de [[Cuges-les-Pins]], no departamento de [[Bocas do Ródano]].<ref name=H/>
Tras o casamento a parella instalouse en [[Xénova]], onde Xosé Bonaparte, xurista de profesión, traballou como avogado. A súa vida tranquila en Italia, que tanto agradaba a Xulia, sería breve, xa que Napoleón se apoiaría no seu irmán para a realización das súas ambicións políticas. Durante as [[Guerras Napoleónicas]] a responsabilidade de Xosé Bonaparte acrecentouse. En [[1796]] tomou parte na campaña de Napoleón en Italia. Ao ano seguinte, durante a [[Primeira República francesa]], actuou como [[diplomático]], primeiro na corte de [[Parma]] e despois en [[Roma]].<ref name=H/><ref name=LL/><ref name=A>Almén (1893), p. 79.</ref
Mentres que a carreira política de Xoséo alcanzaba cotas cada vez máis altas, Xulia esforzábase en crear unha familia afastada do poder e da política internacional. En [[1796]] nacería a primeira filla do matrimonio, Xulia, que falecería aos poucos meses do parto. Cinco anos despois, en [[1801]], naceu a súa segunda filla, Zenaida, que chegaría a ser [[infanta de España]] e incluso, segundo algúns historiadores, [[Príncipe de Asturias|princesa de Asturias]], ao ser a filla maior dos reis. En [[1802]] Xulia Clary daría a luz a súa terceira e última filla, Carlota, que chegaría a ser, aínda que por pouco tempo, [[Reino de Holanda|raíña de Holanda]], xa que casou co seu primo o príncipe [[Napoleón Luís Bonaparte]], fillo de [[Luís Bonaparte]].<ref name=H/>
[[Ficheiro:Jacques-Louis David, The Coronation of Napoleon edit.jpg|miniatura|200px|esquerda|''A coroación de Napoleón''.]]
Liña 63:
== Reinado en Nápoles ==
Napoleón nomeou a Xosé en [[1806]] [[Reino de Nápoles|rei de Nápoles]] (reino daquela denominado [[Reino de Nápoles|de Nápoles e Sicilia]]), función que desempeñaría durante dous anos,<ref name=H/>
Finalmente a raíña reuniuse con Xosé en [[Nápoles]] antes de abril de [[1808]], cando foi enviada alí por Napoleón para que o apoiase, xa que nese momento Xosé enfrontánase a unha rebelión. Cando abandoaron o reino, os napolitanos estaban convencidos de que levaran con eles moitos obxectos de valor e comentaban: "o rei chegou como un soberano e saíu como un bandido. A raíña chegou vestida con farrapos e saíu como unha soberana".<ref name=M/>
Liña 73:
{{VT|Abdicacións de Baiona}}
[[Ficheiro:Joseph-Bonaparte.jpg|250px|miniatura|''José Bonaparte como Rey de España'', por [[François Gérard]] (c. [[1808]]).]]
Tras as [[abdicacións de Baiona]] os dereitos sobre a [[Reino de España|corona española]] recaeeron sobre o [[emperador]], quen, o [[6 de xuño]] publicou o decreto de nomeamento do seu irmáno maior como [[Reino de España|rei de España e das Indias]].
Porén, o reinado efectivo de Xosé I, ''premier et dernier'' ("primeiro e último") como o chamou nas sus ''Mémoires'' o zeneral [[Paul Thiébault|Thiébault]], comezou o [[7 de xullo]] de [[1808]], despois de xurar a nova [[Constitución de Baiona|Constitución]] e de recibir, acto seguido, o xuramento de fidelidade dos compoñentes da Xunta Española de Baiona.
Liña 83:
[[Ficheiro:1812 JoseBonaparte 80reales trans.png|miniatura|170px|esquerda|Moeda de 80 reais de ouro acuñada en 1812 durante o reinado de Xosé I.]]
En [[1808]] creou o Ministerio de Policía, antecedente histórico do actual [[Ministerio do Interior de España]]. Tamén publicou (decembro de [[1809]]) o anuncio da fundación dun museo de Belas Artes, baixo la denominación de ''Museo Xosefino''. A súa pretensión era equiparar [[Madrid]] a outras capitais europeas que xa contaban con museos reais abertos ao público. Por outro lado, con dita institución pretendía reter as obras de arte que o seu irmán Napoleón e certos militares franceses estaban levando a [[Francia]].
O museo como tal non chegou a fundarse; sería o seu sucesor no trono español, [[Fernando VII de España|Fernando VII]], quen abordou a súa creación, inaugurándoo en [[1819]], como [[Museo do Prado]].
[[Ficheiro:Royal Monogram of Joseph I of Spain.svg|miniatura|150px|Monograma de Xosé I.]]
Durante o seu reinado coñeceuse polo alcume despectivo de ''Pepe Botella'', en referencia a un suposto [[alcoholismo]], que parece seguro que non era certo.<ref>[http://www.napoleonbonaparte.es/biografias/2-gobernantes-periodo-napoleonico/406-jose-bonaparte.html Biografía de José Bonaparte]</ref>
O pobo de Madrid tamén o alcumou como ''O rei praciñas'', xa que abriu moitas prazas na capital, principalmente derribando igrexas e conventos. A máis importante foi a [[plaza de Oriente]], diante do [[Palacio Real de Madrid|Palacio Real]].
=== Derrota ===
Xosé tivo que fuxir ante a derrota das tropas francesas na [[batalla de Bailén]]. A intervención do propio emperador Bonaparte, xunto co groso do seu exército, conseguiu que puidera establecer o seu goberno na capital. Pero a situación en España chegou a ser insostíbel. Finalmente, en [[1813]], tras a derrota na [[batalla de Arapiles]], o [[22 de xullo]] de [[1812]], Xosé abandonou [[Madrid]] para fuxir a [[Francia]]. Ao seu paso por [[Vitoria]], foi alcanzado polas tropas do duque de [[Wellington]] que derrotaron ao seu exército. Saíu definitivamente de España o [[13 de xuño]] de [[1813]] sen o seu valioso "equipaxe", que consistía nas xoias da coroa española e obras de arte, para refuxiarse en [[Francia]], onde permaneceu até a caída de [[Napoleón]]. A derrota de Arapiles forzou a [[Napoleón]] a devolver a coroa do país a [[Fernando VII]], mediante o [[tratado de Valençay]], finalizando así a [[guerra da Independencia española]].<ref>[[Benito Pérez Galdós|Pérez Galdós, Benito]] (1976): ''El equipaje del rey José''. Episodios Nacionales, 1ª serie, nº 11. Madrid: Alianza Editorial. ISBN 978-84-206-5011-0. (Primeira edición, 1875).</ref>
=== Vida privada ===
[[Ficheiro:Pepe botella.jpg|miniatura|250px|Caricatura alusiva ao alcume de ''Pepe Botella''. Abaixo pódese apreciar: ''Cada qual tiene su suerte, la tuya es de borracho hasta la muerte.'']]
Durante a súa primeira fuxida da capital volve a encontrarse en Vitoria con [[María del Pilar Acedo y Sarriá]], [[Condado del Vado|condesa del Vado]] e de [[Condado de Echauz|Echauz]], esposa do marqués de Montehermoso, Ortuño Aguirre del Corral, un nobre [[afrancesado]] que formou parte dos deputados que aprobaron a constitución de Baiona. Xosé fai ao marqués [[Grandeza de España|Grande de España]], [[entilhome|xentilhome de cámara]] e lle outorga a [[Real Orde de España]]. Ademais cómpralle por 300.000 [[Real español|reais]] o [[Palacio de Montehermoso, Vitoria)|Palacio de Montehermoso]] en Vitoria, que converte no seu momentáneo Palacio Real.
Ambos acompáñano na súa viaxe a [[París]] en [[1811]] para o bautizo de [[Napoleón II de Francia]], pero Ortuño falece en París. María del Pilar permanecerá ao lado de Xosé até a súa fuxida definitiva Francia onde, perdido o trono, perdido o interese.
Liña 122:
Despois da [[batalla de Waterloo]] e a segunda e definitiva caída de Napoleón, Xosé comprou unha propiedad no estado de [[Nova Jersey]], cerca do [[río Delaware]], co produto da venda de [[Pintura|pintura española]] roubada no [[Palacio Real de Madrid]], e en varios castelos, mosteiros e casas de concellos. En [[1816]], Desideria, que era princesa de [[Suecia]], quixo levar a Xulia con ela ao seu regreso a Suecia; o seu marido Carlos, porén, pensou que isto era imprudente, porque Xulia era membro da familia Bonaparte e a súa presenza no país podería ser tomada como un signo de que el se puxera ao lado do deposto Napoleón e, ao final, non foi.
Xosé estaba, pois, sen esposa, pero vivía cunha amante estadounidense, e usaba o título de ''conde de [[Survilliers]]'', entregado a obras de beneficencia e a protexer aos [[bonapartista]]s emigrados por medio da [[masonería]] até [[1841]], cando recibíu autorización para instalarse en [[Florencia]]. Xulia foi coas súas dúas fillas a vivir a [[Frankfurt]], onde permaneceu durante seis anos, separada do seu esposo franco-americano, onde intentou, malvendendo en non poucas ocasións o patrimonio que o su marido furtara en España, refacer a súa vida co apoio das súas fillas, xa adultas.<ref name=H/> Máis tarde instalouse en [[Bruxelas]] e logo en [[Florencia]], no [[Palacio Serristori]]. En [[1823]], foi a [[Suecia]] canda a súa irmá Desideria, xa raíña de Suecia.
Fonalmente, en [[1840]], Xosé reuniuse con Xulia en Florencia. [[Xosé Bonaparte]] morreu o [[28 de xullo]] de [[1844]] en Florencia, aos 76 anos de idade. Xulia faleceu na mesma cidade oito meses máis tarde, o [[7 de abril]] de [[1845]], á idade de 73 anos. Foron enterrados xuntos na [[Basílica da Santa Cruz]] de Florencia.
Pero 17 anos máis tarde, en [[1862]], o autoproclamado [[emperador]] [[Napoleón III]] levou o restos de Xosé Bonaparte a [[Francia]], e inhumounos nos [[Os Inválidos|Inválidos]] á dereita do seu irmán, o emperador [[Napoleón I]].<ref>Lentz, Thierry (2016): ''Joseph Bonaparte''. Pais: Éditions Perrin. ISBN 978-2-2620-4873-0.</ref>
Os restos de Xulia aínda están na Basílica da Santa Cruz, ao lado dos da súa filla, Carlota, que morreu de parto en [[Lucca]] o [[3 de marzo]] de [[1839]], aos 37 anos de idade.
Liña 161:
* A novela anteriormente citada, ''Désirée'', foi filmada co mesmo título en [[1954]], dirixida por [[Henry Koster]], con [[Marlon Brando]] no papel de Napoleón, [[Jean Simmons]], como Désirée, e [[Cameron Mitchell]] como Xosé Bonaparte.
* Xosé I aparece tamén na [[serie de televisión]] hispano-francesa de [[TVE]] ''Los desastres de la guerra'', centrada na crise de 1808-1814, onde é interpretado por [[Philippe Roleau]].
{{Sucesión
Liña 201 ⟶ 200:
* [http://flatrock.org.nz/topics/new_jersey/new_jerseys_ex_king.htm Joseph Bonaparte at Point Breeze] en flatrock.org.nz {{en}}
* [http://americanfolklore.net/folklore/2010/07/joseph_bonaparte_and_the_jerse.html Joseph Bonaparte and the Jersey Devil] en americanfolklore.net {{en}}
{{Control de autoridades}}
|