Zante: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición
m Arranxos varios
Liña 24:
| [[Poboación]] (2005) || 41.472 hab.
|-
| [[Superficie]] || 406  km²
|-
| [[Densidade]] ||
Liña 36:
! colspan="2" | Localización
|- style="text-align: center;"
| colspan="2" | [[Ficheiro:GreeceZakinthos.png|330px|Localización da illa]]
|- style="background-color: #eee;"
|}
 
[[Ficheiro:Zakynthos flag.png|miniatura|dereita|Bandeira de Zante]]
 
'''Zante''' ou '''Zacinto''' ('''Zakynthos'''), en [[lingua grega|grego]], ''Ζακύνθου'', é unha illa do grupo das [[illas Xónicas]] que conforma unha prefectura de [[Grecia]]. A capital é a cidade de '''Zakynthos''' tamén chamada ''Chora'', é dicir -a cidade-, que ten uns 15.000 habitantes. A illa e prefectura ten unha poboación de 42.000 persoas (102 hab./km²) e uns 409  km². A súa liña costeira mide 123  km e mide uns 40  km de longo por 20 de ancho. O seu punto máis alto é o monte Vrachionas, de 758 metros. O nome deriva de [[Zakynthos]], fillo do lendario xefe de [[Arcadia]] [[Dardano]].
 
== Historia ==
O nome orixinal da illa sería Hyrie, pero recibiu o de Zakynthos ([[latín]] '''Zacynthus''') porque foi [[colonización grega|colonizada]] por Zakynthos o fillo de Dardano, procedente de Psofis en Arcadia (polo que a acrópole da cidade de Zakynthos foi chamada Psofis). [[Tucídides]] di que a illa foi colonizada polos [[aqueo]]s do [[Peloponeso]] no segundo milenio antes da nosa era. A tradición di que a cidade fundou unha colonia, que foi [[Sagunt]], en colaboración con Rutulos de Ardea (supostamente antes da [[guerra de Troia]]). Os habitantes da illa foron hostís aos lacedemonios e a algúns fugitivos de [[Esparta]] que se refuxiaron en Zakynthos.
 
Na [[guerra do Peloponeso]] a illa foi aliada de [[Atenas]] e no [[-430|430 a.C.]] os espartanos atacaron a cidade. Pouco tempo despois os atenienses utilizárona de base naval na súa expedición a [[Pilos]]. No [[-415|415 a.C.]] foron aliados dos atenienses na [[expedición a Sicilia]]. Logo da guerra do Peloponeso a illa foi aliada de Esparta ([[-404|404]]-[[-373|373 a.C.]]).
 
No [[-374]] Timoteo, comandante ateniense, de regreso de [[Corfú|Corcira]], deixou algúns exiliados de Zakynthos que se estableceron nun lugar fortificado para loitar contra o goberno proespartano que pediu axuda a Esparta ,que enviou unha frota de 25 barcos a Zakynthos, pero non puido impedir a toma do poder polos demócratas. A illa axudou a [[Dión (tirano)|Dión]] na súa expedición a [[Siracusa]] para expulsar ao tirano [[Dionisio I]] ([[-357]])
 
Caeu baixo dominio de [[Macedonia histórica|Macedonia]] cara ao [[-217]], co rei [[Filipo V de Macedonia]]. No [[-211]] o [[pretor]] [[Antiga república romana|romano]] M. Valerio Lavino ocupou a cidade de Zakynthos con excepción da cidadela, pero foi devolta a Macedonia. Ene o [[-208]] foi concluída en [[Atamania]] baixo o goberno conxunto de Filipo de Megalópolis e Hierocles de Akragas, que durou ata o [[-191]], en que se integrou na [[Liga Aquea]], pero os macedonios cedérona entón a Roma. Durante as guerras mitridáticas foi atacada polo xeneral [[Arquelao (xeral)|Arquelao]], que foi rexeitado.
 
Pertenceu ao [[Imperio Romano]] e despois ao [[imperio bizantino|bizantino]].
Liña 57:
No [[1185]] foi ocupada polo pirata [[Margaritone de Brindisi]], ao servizo dos normandos de [[Sicilia]] pero nacido na illa. No [[1194]] o emperador [[Enrique IV]]ocupou [[Nápoles]] e Margaritone, que desde o [[1192]] fora chamado conde de Malta, foi encarcerado. Enrique IV recoñeceu a soberanía bizantina de Zante (e [[Cefalonia]]), pero a posesión da illa (e de Cefalonia e [[Corfú]]) foi conservada polos xenros de Margaritone (en Cefalonia e Zante por [[Ricardo Orsini]] e en Corfú por Leone Vetrano). Os Orsini foron recoñecidos no [[1205]] como condes de Cefalonia e señores de Zante ao caer o Imperio como feudatarios de [[Venecia]], e impuxéronse logo de loitar cun pretendente feudataria do [[Imperio Latino]] no [[1224]]. Despois foron déspotas de [[Epiro]], e no [[1324]] Margarita Orsini recibiu a metade da señoría da illa en feudo de Nápoles e no [[1328]] o seu marido [[Guillerme II Tocco]] (un nobre napolitano co que se casou cara ao [[1311]])recibiu a investidura por dereito uxor e gobernou a illa ata o [[1357]]; no [[1358]] á morte de [[Nicéforo II Orsini]] (fillo de [[Juan II Orsini]], que tiña a outra metade de Zante e toda Cefalonia) os seus dereitos pasaron a [[Leonardo I Tocco]], fillo de Guillermo II e de Margarita. No [[1386]] a soberanía retornou a Venecia e os [[Tocco]] continuaron como señores con [[Carlos I Tocco]] ([[1381]]-[[1429]]), [[Carlos II Tocco]] (1429-[[1448]]), [[Leonardo III Tocco]] (1448-[[1479]], baixo regencia da nai de 1448 ao 1[[460]]) e [[Antonio Tocco]] ([[1481]]-[[1485]]), mentres desde o 1479 ao 1481 en que foi ocupada polos [[imperio otomán|otománs]]. Venecia anexionouse a illa e dominouna despois do [[1485]].
 
Do [[1797]] ao [[1799]] foi ocupada por Francia á que había estado cedida polo Tratado de paz de Campo Formio o [[17 de outubro]] de [[1797]] e foi incluída ([[7 de novembro]] de [[1797]]) no [[departamento do mar Exeo]] (que incluía tamén as illas Kythira, Stofadhes, e Karaiskakis). O [[23 de outubro]] de [[1798]] foi ocupada polos [[Rusia|rusos]] con axuda dos otománs. O xefe local Antonio Martinegos asumiu o control da illa e cando se proclamou a [[República das Sete Illas]] baixo protección conxunta de rusos e otománs ([[2 de abril]] de [[1800]]), non a quixo recoñecer e permaneceu rebelde na illa ata [[1807]]. O [[20 de xullo]] de [[1807]] a illa, xunto coas outras illas Xónicas e os portos continentais, foi cedida a Francia que a anexionou o [[13 de setembro]] de [[1807]] e o [[8 de outubro]] de [[1809]] uniuna ás [[Provincias Ilíricas]]. O [[16 de outubro]] de [[1809]] os [[británico]]s ocuparon Zante e despois as outras illas (1809-[[1810]]) e o [[5 de novembro]] de [[1815]] proclamouse a [[república federal das Illas Xónicas]] baixo protectorado dos poderes e ''de facto'' protectorado británico. Como o resto das illas Xónicas pasou a [[Grecia]] o [[1 de xuño]] de [[1864]].
 
Foi ocupada polos italianos o [[28 de marzo]] de [[1941]], aos que substituiron os alemáns o [[8 de setembro]] de [[1943]], e abandonaron a illa o [[12 de outubro]] de [[1944]].
 
Foi parcialmente destruída por un terremoto o [[12 de agosto]] de [[1953]]. Terremotos de menos intensidade producíronse en abril de [[2006]].
 
== Economía e clima ==
A illa componse de chairas fértiles ao sur e de montañas ao oeste. O clima é [[clima mediterráneo|mediterráneo]]. Posúe vexetación densa. Produce [[aceite de oliva]], [[uva]] e [[cítrico]]s. A illa ten aeroporto e chámase Aeroporto de [[Dionisos Solomos]] e está situado ao sueste. Tamén ao suroeste está o parque nacional mariño da illa de Zante coas famosas tartarugas da illa, as ''[[Caretta caretta]]'' unha especie en perigo de extinción que se atopa principalmente na Baía de Laganas. É famosa a uva doce da illa coa cal prodúcese a ''[[Zante currant]]'' ou [[pasa de Zante]].
 
== Patrimonio==
Os puntos principais de interese son a baía Shipwreck, o cabo Skinari e a cova azul. Na parte montañosa, as Anafontria, desde onde hai unha espléndida vista, cun mosteiro próximo. A vila montañesa de Keri, ao sur, ten un faro. As mellores praias son Porto Limnionas, Porto Vromi e Porto Zoro. Na illa dáse un fenómeno natural que son uns pozos ou fontes do que fornece auga gasificada a presión. Están a uns 20 Km da capital na baía de Chieri nun val húmido. Hai na illa outras fontes minerais, probablemente de orixe volcánico.
 
== Municipios ==
Liña 112:
* Ocupación turca 1479-1481
* [[Antonio Tocco]] 1481-1485
* A Venecia 1485
 
== ''Proveditori'' venecianos (gobernadores) de Zante ==
Liña 162:
* Luigi Duodo 1792 - 1794
* Glovan-Marco Balbi 1794 - 1796
* Francesco Bragadino 1796 - xullo de 1797
 
==Véxase tamén==
=== Ligazóns externas ===
[http://www.zakynthos.gr www.zakynthos.gr]
 
{{Control de autoridades}}
 
[[Categoría:Illas de Grecia]]