Briófitas: Diferenzas entre revisións

| texto = Este artigo contén varias [[Wikipedia:Ligazóns externas|ligazóns externas]] e/ou bibliografía ao fin da páxina, mais poucas ou ningunha referencia no corpo do texto. Por favor, '''mellore o artigo introducindo [[Wikipedia:Guía/Fontes|notas ao pé]]''', [[Wikipedia:Citar as fontes|citando as fontes]]. <small>Pode ver exemplos de como se fai [[:Categoría:Artigos de calidade|nestes artigos]].</small>}}[[Categoría:Artigos sen notas ao pé]]
{{Outroshomónimos|Bryophyta}}

No seu corpo diferéncianse 3 partes: [[rizoide]], caulidios e filidios, análogos á raíz, talo e follas dos vexetais superiores.

As briófitas con tecido pouco diferenciado, sen [[xilema]] nin [[floema]], non presentan raíces, talos (caules) e follas verdadeiras, senón que teñen un corpo vexetativo con estruturas moi primitivas con células que non chegan a constituír un tecido. Así que as ''raíces'' que presentan denomínanse [[rizoide]]s, o taliño [[cauloide]] e as folliñas [[filoide]]s.

Chámase '''briófitas en sentido amplo''' ao grupo de plantas embriófitas non vasculares. Hoxe en día sábese que é parafilético, aínda que as relacións dentro do grupo aínda non están acordadas por todas as análises filoxenéticas.

A [[árbore filoxenética]] máis probable á data é o seguinte:

As briófitas son moi numerosas e atópanse repartidas por el mundo o mundo. Coñécense unhas 24.000 especies distribuídas en máis de 900 xéneros, todas de pequeno tamaño, excepto algún musgo xigante que chega a acadar os 60 &nbsp;cm. de altura. De vida terrestre, prefiren, con todo, para o seu desenvolvemento lugares húmidos. A pesar de ser considerados por algúns autores como [[cormófita]]s, non presentan tecidos especiais para a toma de auga nin de sales minerais, nin tampouco tecidos internos para a circulación do zume; no entanto, poden estar presentes algunhas células de tipo condutor traqueiforme. A toma da auga realízana, ben directamente a través das follas, ou polos [[rizoide]]s. Por todas estas razóns, semella conveniente asignarlles un nivel de organización precormofítico. O aspecto do gametófito pode ser taloso ou folioso, e en todos os casos as células corticais son as encargadas da [[fotosíntese]]. Devandito gametófito fórmase por actividade da meiotospora que forma ou non, segundo os grupos taxonómicos, un protonema previo que nalgúns musgos é verde e ramificado. En todas as briófitas os órganos sexuais adoitan atoparse na terminación de ramas especiais, máis ou menos protexidas. Só en certas hepáticas talosas e nos antocerados, os anterídeos e arquegonios áchanse encaixados no tallo. O [[arquegonio]] presenta xeralmente varias células na canle do pescozo, carácter que separa netamente briófitas de pteridófitas, as cales non mostran máis que unha soa célula, e no ventre unha ovocélula. O [[anterídeo]], habitualmente mazudo, forma numerosos espermatozoides biflacelados. Unha vez fecundada a ovocélula, fórmase o cigoto que, sen estado de repouso, divídese numerosas veces e ao final forma a cápsula ou esporófito en cuxo interior, previa meiose das células nais das esporas, orixínanse de novo as meiotosporas [[haploide]]s.

Tradicionalmente recoñecíanse nas briófitas só dúas «clases»: [[Musci]] e [[Hepaticae]]. Recentemente a maioría dos autores inclúe unha terceira, a [[Anthocerotae]]. As '''hepáticas''' presentan o gametófito en disposición dorsiventral, taloso ou folioso, e os órganos sexuais, excepto nalgún caso, fórmanse a partir de células superficiais do tallo. Nos '''antocerados''', a disposición do gametófito é tamén dorsiventral e de aspecto taloso. Os órganos sexuais fórmanse, o feminino a partir dunha célula superficial, e o masculino de células hipodérmicas. O esporófito, que posúe un crecemento teoricamente ilimitado, amosa unha columniña ou tecido central estéril e pseudoeláteres ou células que favorecen a disgregación. Así mesmo, a dehiscencia verifícase do ápice á base e as meiotosporas van madurando nese sentido. Os '''[[musgo]]s''' amosan o gametófito erecto e con aspecto de folla, e un estado transitorio previo ou protonema, de aspecto filamentoso. Os órganos sexuais fórmanse en, a axila, entre as follas e o talo. O esporófito consta xeralmente de pé, cogomelo e cápsula.

A clase Hepaticae agrupa unhas 8.500 especies distribuídas nuns 230 xéneros que se achan repartidos por todo o mundo, pero de preferencia nas rexións tropicais americanas. Viven sobre todo en zonas umbrosas e frescas durante o verán. Moi poucas son autenticamente acuáticas. Ao estado fósil son coñecidas con seguridade desde o [[xurásico]], aínda que parece que xa existiron no [[carbonífero]]. Posúen crecemento apical e o seu tamaño, moi reducido, acada nalgunhas especies os 30 &nbsp;cm. Nas hepáticas foliosas o gametófito está formado por unha banda inferior máis ou menos subterránea desprovista de clorofila, sobre a que se desenvolven, grazas á actividade dunha célula meristemática (do tecido de crecemento) de dúas ou tres caras, unha serie de follas en disposición dística ou trística. Dada a disposición dorsiventral que mostran a maioría das hepáticas foliosas, a actividade da cara inferior da célula meristemática adoita orixinar os anfigastros ou folliñas situadas na cara ventral do [[talo|taliño]]. Tras a fecundación, as células basais do novo esporófito, constitúen un tecido haustorial (chuchador parasito) que toma a auga e sustancias nutritivas do gametófito. As células superiores orixinan o pé, e a parede da cápsula fórmase a partir do anfitecio, que non ten neste caso máis que unha capa de células. Nas hepáticas talosas, como Marchantia, a estrutura do talo aplanado é completa, e amosa na [[epiderme (plantas)|epiderme]] superior poros aeríferos a modo de estomas. Seguidamente, o tecido clorofílico e de reserva. Na cara inferior son visibles os rizoides unicelulares e tamén escamas pluricelulares que se interpretan como anfigastros. Os órganos sexuais sitúanse na parte superior de ramas especiais, anterideóforos e arquegonióforos. O anterideóforo consta dun pedúnculo alargado rematado por un disco amplo octolobulado onde se achan embutidos en criptas os anterídeos. O arquegonióforo é análogo, mais os lóbulos están profundamente fendidos na madurez. Os arquegonios, que, orixinariamente fórmanse na cara superior, debido a un repregamento subseguinte sitúanse no inferior ao chegar a madurez. As pingas de auga, ao incidir sobre o disco do arquegonióforo, arrastran os espermatozoides [[flaxelo|biflaxelados]] que poden incidir sobre o arquegonióforo e fecundar a ovocélula. O [[cigoto]] desenvolve o embrión e pode apreciarse o pé ou tecido haustorial e o tecido esporífero que deriva do endotecio. Tras a meiose fórmanse numerosas meiotosporas e eláteres (células estériles do esporogonio) alargados. A cápsula ábrese unha vez madura por catro ou seis valvas. Dentro das hepáticas poden separarse varias ordes que, dos máis primitivos aos máis modernos, son: calobryales, [jungermanniales], metzgeriales, sphaerocarpales e marchantiales.

O ciclo biolóxico dun musgo pódese resumir do modo seguinte: Unha meiotospora xermina orixinando un protonema que na maior parte dos musgos ten forma filamentosa. Na parte superior do protonema, que é clorofílico, destácase por tabicacións transversais oblicuas unha célula apiramidada que procreará por repetidas fendas en tres direccións, o gametófito ou musgo propiamente dito. Cada unha desas células orixinadas pola actividade da apical, divídese ulteriormente en repetidas ocasións. A parte interior de cada unha delas orixinará o taliño e o exterior as follas. O tamaño que acada o gametófito é xeralmente pequeno, e só nalgúns musgos tropicais chega aos 50 &nbsp;cm. A pesar de ser o taliño de estrutura moi primitiva, poden recoñecerse nel algúns elementos condutores e mecánicos. Os órganos sexuais sitúanse nos ápices das ramificacións e habitualmente os masculinos adoitan estar próximos aos femininos, aínda que en certas especies dioicas hai un dimorfismo sexual. Os anterídeos fórmanse normalmente a partir dunha célula superficial por bisegmentación. Os arquegonios, ás veces protexidos por follas especiais, presentan numerosas células na canle do pescozo. Unha vez realizada a fecundación, grazas á acción da auga como vector e á sacarosa segregada polo arquegonio como sustancia quimiotacticamente orientadora, o cigoto divídese transversalmente. A célula apical formará, tras numerosas divisións, a cápsula, mentres que a basal formará un tecido estéril, tamén diploide (v. [[cromosoma]]), que constituirá o pedúnculo da cápsula ou cogomelo. En andraeales e bryales o cogomelo é de orixe gametofítica. Na formación da cápsula destácanse dous grupos de células ou tecidos, un externo ou anfitecio e outro interno ou endotecio. En bryales e andraeales o tecido fértil, que ha de orixinar as meiotosporas, deriva da capa externa do endotecio, mentres que en sphagnales faino da capa interna do mesmo. A columniña fórmase en todos eles a partir da capa interna do endotecio. A dehiscencia da cápsula varía coas ordes. En bryales realízase mediante un opérculo e posúen uns dentes ou peristoma, con orixe na capa externa da cápsula, que colaboran na saída das esporas. Os sphagnáles e andraeales carecen de peristoma, e nesta última orde a cápsula ábrese por catro fisuras lonxitudinais.