Titania (lúa): Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
mSen resumo de edición |
m correccións con AWB, replaced: amateur → afeccionado (2), typos fixed: diferencia → diferenza, presencia → presenza (4), Esto → Isto (3) using AWB |
||
Liña 58:
|-
! align="left" | [[Velocidade de escape]]
| 0,773
|-
! align="left" | [[Día sideral|Período de rotación]]
Liña 80:
Titania está composta de proporcións equitativas de xeo de auga e compoñentes rochosos, e é posible que teña un [[núcleo (xeoloxía)|núcleo]] e un [[manto (xeoloxía)|manto xeado]] diferenciados. Tamén podería ter unha capa de auga líquida entre o núcleo e o manto. A superficie de Titania, a cal é relativamente escura e tinguida de ''vermello'', aparece marcada polos impactos e procesos endóxenos. Está cuberta por numerosos [[cráter de impacto|cráteres de impacto]], chegando algún deles a ter 326 km de diámetro, pero con todo está menos craterizado có satélite máis externo de Urano, [[Oberón (lúa)|Oberón]]. Titania probablemente sufriu un proceso de remodelación da súa antiga superficie máis craterizada cá actual, está remodelación tivo lugar nas primeiras etapas da evolución da lúa. A superficie de Titania está cortada por grandes canons e escarpas, resultado da expansión do seu interior durante etapas posteriores á remodelación da superficie da lúa. Coma case tódalas lúas de Urano, Titania formouse probablemente nun [[disco de acrección]] que rodeaba o planeta xusto despois da formación deste.
A
Ata o 2009, Titania, só puido ser estudada de preto pola [[sonda espacial]] [[Voyager 2]], a cal fotografou a lúa durante o sobrevoo de Urano en xaneiro do 1986. Tomou bastantes imaxes de Titania, as cales permitiron facer un mapa do 40 % da superficie da lúa.
== Descubrimento e nomeamento ==
Titania foi descuberta por [[William Herschel]] o 11 de xaneiro de 1787, o mesmo día que descubriu a segunda lúa máis grande de Urano, [[Oberón (lúa)|Oberón]].<ref name=Herschel1/><ref name=Herschel2>{{cita publicación periódica|autor=Herschel, William, Sr.|título=On George's Planet and its satellites|revista=Philosophical Transactions of the Royal Society of London|volume=78|páxinas=364–378|ano=1788|doi=10.1098/rstl.1788.0024|url=http://adsabs.harvard.edu/abs/1788RSPT...78..364H}}</ref> Máis tarde informaría do descubrimento doutros catro satélites máis,<ref name=Herschel3>{{cita publicación periódica|título=On the Discovery of Four Additional Satellites of the Georgium Sidus; The Retrograde Motion of Its Old Satellites Announced; And the Cause of Their Disappearance at Certain Distances from the Planet Explained|revista=Philosophical Transactions of the Royal Society of London|volume=88|páxinas=47–79|ano=1798|doi=10.1098/rstl.1798.0005|autor=Herschel, William|url=http://adsabs.harvard.edu/abs/1798RSPT...88...47H}}</ref> aínda que hoxe en día pensase que estes catro satélites seguramente foran falsos.<ref name=Struve1848>{{cita publicación periódica|autor=Struve, O.|url=http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-bib_query?bibcode=1848MNRAS...8...43.|título=Note on the Satellites of Uranus|revista=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society|volume=8|número=3|ano=1848|páxinas=44–47}}</ref> Durante os seguintes cincuenta anos, Titania e Oberón non puideron ser vistas por outros instrumentos que non fosen os de William Herschel,<ref name=Herschel4>{{cita publicación periódica|autor=[[John Herschel|Herschel, John]]|url=http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/nph-bib_query?bibcode=1834MNRAS...3Q..35H&db_key=AST&data_type=HTML&format=&high=45eb6e10af10464|título=On the Satellites of Uranus|revista=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society|volume=3|número=5|ano=1834|páxinas=35–36}}</ref> aínda que hoxe en día a lúa pode ser vista dende a [[Terra]] cun bo telescopio
Tódalas lúas de Urano teñen nomes das personaxes das obras de [[William Shakespeare]] ou [[Alexander Pope]]. O nome de Titania foi tomado da [[Titania (raíña das fadas)|raíña das fadas]] que aparece na obra de William Shakespeare, ''[[A Midsummer Night's Dream]]''.<ref name=Kuiper1949>{{cita publicación periódica|autor=Kuiper, Gerard P.|ano=1949|título=The Fifth Satellite of Uranus|revista=Publications of the Astronomical Society of the Pacific|volume=61|páxinas=129|url=http://adsabs.harvard.edu/abs/1949PASP...61..129K|issue=360|doi=10.1086/126146}}</ref> Os nomes dos outros catro grandes satélites de Urano foron suxeridos por [[John Herschel]] (fillo de William Herschel) en 1852 a petición de Lassell,<ref name=Lassell5>{{cita publicación periódica|título=Beobachtungen der Uranus-Satelliten|revista= Astronomische Nachrichten|volume=34|páxinas=325|autor=Lassell, W.|ano=1852|url=http://adsabs.harvard.edu/abs/1852AN.....34..325.|dataacceso=18-12-2008|idioma=German}}</ref> quen descubrira outras dúas lúas de Urano, [[Ariel (lúa)|Ariel]] e [[Umbriel (lúa)|Umbriel]], o ano anterior.<ref name=Lassell1851>{{cita publicación periódica|autor=Lassell, W.|título=On the interior satellites of Uranus|revista=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society|volume=12|ano=1851|páxinas=15–17|url=http://adsabs.harvard.edu/abs/1851MNRAS..12...15L}}</ref>
Liña 93:
== Órbita ==
Titania orbita Urano unha distancia duns 436.000
A órbita de Titania descansa complemente dentro da [[magnetosfera]] de Urano.<ref name=Grundy2006>{{cita publicación periódica|autor=Grundy, W.M.|coautores=Young, L.A.; Spencer, J.R. e o seu equipo. |título=Distributions of H2O and CO2 ices on Ariel, Umbriel, Titania, and Oberon from IRTF/SpeX observations|revista=Icarus|volume=184|páxinas=543–555|ano=2006|doi=10.1016/j.icarus.2006.04.016| url=http://adsabs.harvard.edu/abs/2006Icar..184..543G|id=[http://arxiv.org/abs/0704.1525 arxiv:/0704.1525]}}</ref>
Coma Urano orbita ó redor do [[Sol]] ''de lado'', e a súas lúas orbitan ó redor do plano ecuatorial do planeta, estas pois están (incluíndo a Titania) suxeitas a un ciclo estacional extremo. Ámbolos dous hemisferios (tanto sur coma norte) están 42 anos na escuridade e outros 42 anos recibindo a luz do sol.<ref name=Grundy2006/> Cada 42 anos, cando Urano está no [[equinoccio]] e o seu plano ecuatorial cruza coa [[Terra (planeta)|Terra]], fai nese intre posible a ocultación mutua entre as lúas de Urano. No 2007–2008 ocorreron varios eventos desa índole, incluíndo dúas ocultacións de Titania por parte de Umbriel o 15 de agosto 15 e o 8 de decembro 2007, así coma de Ariel por parte de Umbriel o 19 de agosto do 2007.<ref name=occultations>{{cita publicación periódica|título=Resolving dynamic parameters of the August 2007 Titania and Ariel occultations by Umbriel|autor=Miller, C.|coautores=Chanover, N. J.|revista=Icarus|volume=200|número=1|páxinas=343–6|doi=10.1016/j.icarus.2008.12.010|url=http://adsabs.harvard.edu/abs/2009Icar..200..343M|ano=2009}}
Liña 103:
[[Ficheiro:PIA00039 Titania.jpg|miniatura|esquerda|Imaxe tomada pola ''[[Voyager 2]]'', na cal se poden apreci-los profundos canons de Titania.]]
Titania e a lúa máis grande e masiva das lúas de Urano, e é a oitava [[satélite natural|lúa]] máis masiva do [[Sistema Solar]].{{#tag:ref|As outras sete lúas máis masivas cá Titania son [[Ganímedes (lúa)|Ganímedes]], [[Titán (lúa)|Titán]], [[Calisto (lúa)|Calisto]], [[Ío (lúa)|Ío]], a nosa [[Lúa]], [[Europa (lúa)|Europa]], e [[Tritón (lúa)|Tritón]].<ref name=JPLSSD>{{Cita web|url=http://ssd.jpl.nasa.gov/?sat_phys_par|título=Planetary Satellite Physical Parameters|editor=Jet Propulsion Laboratory (Solar System Dynamics)|dataacceso=28-05-2009}}</ref>|group=nota}} a súa densidade é de 1,71 g/cm<sup>3</sup>,<ref name=Jacobson1992/> a cal é moito máis alta ca densidade típica dos satélites de Saturno, indicando que debería ter proporcións equitativas de xeo de auga e compoñentes rochosos;<ref name=Hassmann2006>{{cita publicación periódica|autor=Hussmann, Hauke|coautores=Sohl, Frank; Spohn, Tilman|título=Subsurface oceans and deep interiors of medium-sized outer planet satellites and large trans-neptunian objects|revista=Icarus|volume=185|páxinas=258–273|ano=2006|doi=10.1016/j.icarus.2006.06.005| url=http://adsabs.harvard.edu/abs/2006Icar..185..258H}}</ref> este segundo grupo, as rochas, poderían incluír, a parte das propias rochas, compostos orgánicos.<ref name=Smith1986/> A
A parte da auga, só se puido identificar outro composto na superficie de Titania usando a espectroscopia infravermella, este composto é o [[dióxido de carbono]], o cal está concentrado no hemisferio de ''retagarda''.<ref name=Grundy2006/> Outros posibles candidatos a constitui-los materiais escuros da superficie serían as rochas, varios tipos de [[Sal (química)|sal]]es e diversos compostos orgánicos.<ref name=Smith1986/> A orixe do dióxido de carbono non está completamente aclarada. Podería estar producido localmente polos [[carbonato]]s ou polos materiais orgánicos que están baixo o bombardeo das partículas cargadas de enerxía procedentes da magnetosfera de Urano ou da radiación [[ultravioleta]] procedente do [[Sol]]. O primeiro fenómeno explicaría a asimetría da distribución deste composto na superficie da lúa, xa que o hemisferio de ''retagarda'' recibe máis bombardeo de partículas co hemisferio de ''vangarda''. Outra posibilidade é a desgasificación do CO<sub>2</sub> primordial atrapado nos xeos de Titania. A fuga de CO<sub>2</sub> do interior da lúa podería estar relacionado coa actividade xeolóxica pasada da lúa.<ref name=Grundy2006/>
Titania podería ter un [[núcleo (xeoloxía)|núcleo]] e un [[manto (xeoloxía)|manto]] diferenciados.<ref name=Hassmann2006/> Neste caso, o radio do núcleo sería (520 km) do redor do 66% do radio da lúa, e cunha masa que sería o 58% da masa total da lúa —os parámetros están baseados na composición da lúa. A presión no centro de Titania está ó redor de 0,58 [[GPa]] (5,8 [[kbar]]).<ref name=Hassmann2006/> O estado actual do manto de xeo é pouco coñecido. Se o xeo contén suficiente amoníaco ou outros compostos con propiedades anticonxelantes, entón Titania podería ter un océano líquido entre o manto e o núcleo. Este delgado océano, se existise, tería un ancho máximo de 50
== A súa superficie e os seus accidentes xeolóxicos ==
Liña 115:
:''Véxase tamén o artigo: [[Lista dos accidentes xeolóxicos da lúas de Urano]].''
Entre as grandes lúas de Urano, Titania posúe un brillo intermedio entre o baixo brillo de Oberón e Umbriel, e o alto [[albedo]] de Ariel e [[Miranda (lúa)|Miranda]].<ref name=Karkoschka2001a/> A superficie da lúa amosa un marcado [[efecto de oposición]]: a súa refractividade decrece dende o 36% nun ángulo de fase de 0° ([[albedo|albedo xeométrico]]) ó 25% nun ángulo do redor 1°. Titania ten un [[albedo de bond]] relativamente baixo, ó redor do 17%.<ref name=Karkoschka2001a/> A súa superficie tínguese suavemente cara ó vermello.<ref name=Bell1991>{{cita publicación periódica|autor=Bell III, J.F.|coautores=McCord, T.B.|título=Search for spectral units on Uranian satellites using color ration images|ano=1991|editor=Lunar and Planetary Sciences Institute, Houston|revista=Proceeding of the Lunar and Planetary Science |volume=21|páxinas=473–489|url=http://adsabs.harvard.edu/abs/1991LPSC...21..473B}}</ref> Por outra banda, os depósitos procedentes dos impactos máis novos son máis ''azuis'', mentres cás planicies situadas no hemisferio de ''vangarda'' preto do cráter [[Úrsula (cráter)|Úrsula]] e o longo dalgúns [[graben]]s ''tiran máis ó vermello''.<ref name=Plescia1987>{{cita publicación periódica|autor=Plescia, J.B.|título=Cratering history of the Uranian satellites: Umbriel, Titania and Oberon|revista=Journal of Geophysical Research|volume=92|número=A13|páxinas=14.918–32|ano=1987|url=http://adsabs.harvard.edu/abs/1987JGR....9214918P|doi=10.1029/JA092iA13p14918}}</ref>
Os científicos déronlle recoñecemento oficial a tres tipos de accidentes xeolóxicos en Titania: [[Cráter de impacto|cráteres]], [[chasma]]ta ([[Canón (xeoloxía)|canóns]]) e [[rupes]] ([[escarpa]]s).<ref name=usgs>{{Cita web|título=Umbriel Nomenclature Table Of Contents|editor=USGS Astrogeology|obra=Gazetteer of Planetary Nomenclature|url=http://planetarynames.wr.usgs.gov/jsp/FeatureTypes2.jsp?system=Uranus&body=Umbriel&systemID=7&bodyID=36&sort=AName&show=Fname&show=Lat&show=Long&show=Diam&show=Stat&show=Orig|dataacceso=26-09-2009}}</ref> A superficie de Titania está menos craterizada cás superficies de Oberón ou Umbriel, o cal significa que é moito máis nova.<ref name=Plescia1987/> O diámetro do cráteres van dun rango duns cantos kms a chegar a acada-los 326 quilómetros que ten o cráter máis grande,<ref name=Plescia1987/> [[Xertrude (cráter)|Xertrude]].<ref name=usgsGertrude>{{Cita web|título=Titania: Gertrude|editor=USGS Astrogeology|obra=Gazetteer of Planetary Nomenclature|url=http://planetarynames.wr.usgs.gov/jsp/FeatureNameDetail.jsp?feature=62319|dataacceso=03-09-2009}}</ref> Algúns cráteres (por exemplo, [[Úrsula (cráter)|Úrsula]] e [[Jessica (cráter)|Jessica]]) están rodeados dun brillante [[sistema de raios]] consisten nun depósito de xeos relativamente fresco, procedentes estes depósitos do material expelido durante o impacto.<ref name=Smith1986/> Tódolos grandes cráteres de Titania teñen unha planicie no seu interior cun pico central. A excepción de Úrsula, o cal ten unha fosa no centro.<ref name=Plescia1987/> Ó oeste de Xertrude existe unha área de topografía irregular chamada a ''chaira sen nome'', a cal podería ser outro gran cráter moi degradado xa, duns 330 km de diámetro.<ref name=Plescia1987/>
Liña 125:
== Atmosfera ==
A
O 8 de setembro do 2001, Titania foi [[ocultación (astronomía)|ocultada]] por unha [[estrela (astronomía)|estrela]] brillante ([[HIP106829]]) cunha [[magnitude aparente|magnitude visible]] de 7,2; esta era unha boa oportunidade para precisar aínda máis o diámetro da lúa e algunhas outras das súas efemérides, e tamén unha boa oportunidade para detecta-la súa atmosfera. Os datos revelaron que non existía unha atmosfera por riba dunha presión superficial de 10–20 nanobars; de existir, esta debería ser moito máis tenue cás atmosferas de [[Tritón (lúa)|Tritón]] ou [[Plutón (planeta anano)|Plutón]].<ref name=Widemann2009/> O límite superior destas medicións é varias veces superior á presión superficial máxima que pode acada-lo dióxido de carbono, o cal significa que estas medicións non restrinxen os parámetros dunha posible atmosfera en Titania.<ref name=Widemann2009/>
Liña 136:
</ref> A composición precisa da ''subnebulosa'' é descoñecida; pero a densidade relativamente alta das lúas de Urano en comparación coa densidade das lúas de [[Saturno (planeta)|Saturno]] indica que esa nebulosa primixenia poderían ser relativamente pobre en auga.{{#tag:ref|Coma indicación, [[Tetis (lúa)|Tetis]], unha lúa de Saturno, ten unha densidade de 0,97 g/cm<sup>3</sup>, o cal significa que está composta por auga nunha porcentaxe superior ó 90%.<ref name=Grundy2006/>|group=nota}}<ref name=Smith1986/> Poderían estar tamén presentes cantidades significativas de [[nitróxeno]] e [[carbono]] en forma de [[monóxido de carbono]] e N<sub>2</sub> no canto de [[amoníaco]] e [[metano]].<ref name=Mousis2004/> As lúas formadas nesta ''subnebulosa'' poderían conter menos xeo de auga (con CO e N<sub>2</sub> atrapado coma [[clatrato]]) e máis rochas, explicando así a súa maior densidade.<ref name=Smith1986/>
O acrecentamento de Titania puido durar varios cento de anos.<ref name=Mousis2004/> Os impactos que acompañaron a acrección de material causaron o quecemento da superficie da lúa.<ref name=Squyres1988/> A temperatura máxima debeu acadar uns 250 K e alcanzar unha profundidade de 60 km.<ref name=Squyres1988>{{cita publicación periódica|autor=Squyres, Steven W.|coautores=Reynolds, Ray T.; Summers, Audrey L.; Shung, Felix|título=Accretional heating of satellites of Satutn and Uranus|revista=Journal of Geophysical Research|volume=93|número=B8|páxinas=8,779–94|ano=1988|url=http://adsabs.harvard.edu/abs/1988JGR....93.8779S|doi=10.1029/JB093iB08p08779}}</ref> Despois do remate da fase de formación, a capa interior da superficie arrefriouse, mentres co interior de Titania queceu debido á desintegración de [[radioactividade|elementos radioactivos]] presentes nas súas rochas.<ref name=Smith1986/> O arrefriamento das capas próximas á superficie provocou á súa contracción mentres co interior expandiuse.
O quecemento inicial durante a acrección de material xunto coa desintegración de elementos radioactivos puido ocasiona-la fusión dos xeos, se estes estaban mesturados con compostos con propiedades anticonxelantes coma o amoníaco.<ref name=Squyres1988/> O quecemento dos xeos puido implica-las separación dos xeos e as rochas, facendo así un posible núcleo rodeado dun manto de xeos. Tamén cabe a posibilidade de que se formase unha capa de auga líquida rica en amoníaco entre o núcleo e o manto da lúa.<ref name=Hassmann2006/> A [[temperatura eutéctica]] desta mestura é de 176 K.<ref name=Hassmann2006/> Se a temperatura caeu por debaixo desta temperatura, implicaría que actualmente estaría conxelado, o cal é o máis probable. A solidificación da auga tería coma consecuencia unha expansión do interior da lúa, fenómeno que sería a causa máis probable da formación da meirande parte dos canons que existen na superficie de Titania.<ref name=Plescia1987/> Débese con todo, subliñar que hoxe en día o coñecemento sobre a evolución desta lúa é pouco preciso e bastante limitado.
|