Feixón: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m Desfíxose a edición 3826194 de BanjoBot 2.0 (conversa) |
corrixo |
||
Liña 20:
:''Non confundir con [[feixoa]]''
O '''feixón''', '''fabeira''', '''faba''' ou '''chicho'''<ref>{{DRAG-PdP|termo_DRAG=feixón|termo_PdP=feixón|termo=feixón (planta)}}</ref> ('''''Phaseolus vulgaris''''') é unha [[planta rubideira]] da familia [[Fabaceae]] cultivada pola súa [[semente]] comestíbel, chamada '''feixón''', '''feixó''', '''chicho''' ou '''faba'''<ref>{{DRAG-PdP|termo_DRAG=feixón|termo_PdP=feixón|termo=feixón (semente)}}</ref>.
As [[legume|vaíñas]] ou casulas verdes da mesma planta coñécense co nome de '''feixóns verdes''', e tamén son comestíbeis cociñadas ou, no caso dalgunhas variedades tenras, incluso crúas<ref>{{DRAG-PdP|termo_DRAG=feixón}}</ref>.
== Etimoloxía ==
O termo galego ''feixón'', ''feixó'', (en [[galego antigo]]: ''feijoo'', en [[lingua portuguesa|portugués]]: ''feijão'') orixinouse do [[latín]] ''faseolu'', con troco de [[sufixo]]<ref>FERREIRA, A. B. H. ''Novo Dicionário da Língua Portuguesa''. Segunda edição. Rio de Janeiro: Nova Fronteira, 1986. p.766</ref>.
O apelido galego ''Feijoo'' (var. Feijóo, Feijó, Feixó) derivan deste termo (''Véxase artigo: [[Feijoo]]''). O termo ''feixó'' foi utilizado na poesía de escarnio medieval para designar as persoas calvas. Os guerreiros dalgunhas tribos xermanas estilaban rapar a cabeza para inspirar maior terror aos seus inimigos, e o costume de rapar os cabelos non foi excepcional nos cabaleiros medievais. A influencia xermana chegou a Galiza.
== Historia e cultivo ==
Os feixóns foron unha importante fonte de [[proteína]]s ao longo da historia, e ségueno a ser hoxe {{cómpre referencia}}.
É unha das plantas cultivadas desde máis antigo, habendo probas do seu uso en [[Asia]] dende o sétimo milenio antes de Cristo<ref>Chester F. Gorman, "Hoabinhian: a pebble-tool complex with early plant associations in Southeast Asia", ''Science'', 1969.</ref>, dende hai seis mil anos en [[América]]<ref>Chazan, Michael World Prehistory and Archaelogy: Pathways through Time, p. 271. 2008 Pearson Education, inc. Isbn= 0-205-40621-1</ref> e máis de dous mil en [[Europa]].<ref> Daniel Zohary and Maria Hopf. ''Domestication of Plants in the Old World'' 2000:114.</ref>
Liña 36:
No [[México]] [[precolombino]] o feixón era obxecto, xunto co [[maínzo]] e a [[cabaza]], dun complexo sistema de cultivo combinado que sobreviviu até hoxe.
Antes do descubrimento de América, na Península Ibérica cultivábanse [[legume|leguminosas]] de orixe afroasiática e europea. Estas variedades corresponderíanse con especies como a ''Vigna unguiculata'' ou a ''Vicia faba'' ([[faballón]]) que aínda se consomen nalgúns territorios da Península.
As fabas americanas ''Phaseolus vulgaris'' foron introducidas en España e Portugal polos mercadores que no século XVI traían as sementes como unha curiosidade. Dende a Península, esta nova variedade estendeuse cara a outros países europeos debido a diversos factores.
Liña 46:
==Produción<ref>[http://www.fabadelourenza.com/nomundo/producion.php?lg=gal Datos de produción. Centro de interpretación da faba de Lourenzá]</ref>==
=== Europa e España ===
En [[Europa]]
En 2001 no Estado español dedicáronse ao cultivo da faba máis de 12.682 hectáreas, o 44% en réxime de regadío e o 56% en [[secaño]], e acadouse unha produción total de 15.420 toneladas. Galicia, con 2.700 toneladas, e Castela-León, con 7.200 toneladas, son as principais comunidades produtoras.
=== A produción galega ===
En Galicia as provincias da Coruña e Lugo son as que xeran a maior parte da produción. En 2001 o 57% da produción galega era de orixe coruñesa e
[[Ficheiro:Phaseolus_Beans.jpg|miniatura|300px|As sementes chámanse feixóns ou fabas ]]
Liña 60:
É un alimento espallado practicamente por todo o mundo, nas súas diferentes variedades de sementes e vaíñas.
En
[[Ficheiro:Phaseolus vulgaris.jpg|miniatura|300px| As vaíñas son os ''feixóns verdes''.]]
Liña 81:
[[Categoría:Fabáceas]]
[[Categoría:Plantas rubideiras]]
| |||