Poríferos: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m Bot: Engado {{Control de autoridades}}
Xoio (conversa | contribucións)
arranxos varios
Liña 1:
{{Taxobox
| name = Esponxas / Poríferos<br>''Porifera''
| fossil_range = [[Ediacáricoediacárico]] – Presente[[holoceno|actualidade]]
| image = Aplysina archeri (Stove-pipe Sponge-pink variation).jpg
| image_width = 250px
| image_caption = ''Aplysina archeri''.
| regnum = ''[[Animalia]]''
| subregnum = ''[[Parazoa]]''
| phylum = '''''Porifera'''''
| phylum_authority = [[Robert Edmond Grant|Grant]] ''in'' [[Robert Bentley Todd|Todd]], 1836
| subdivision_ranks = Clases
| subdivision =
* ''[[Calcarea]]''
* ''[[Hexactinellida]]''
* ''[[Demospongiae]]''
* ''[[Homoscleromorpha]]''
* ''[[Archaeocyatha]]''
}}
As '''esponxas''' ou '''Poríferosporíferos''' ('''Porifera''') son un [[filo]] de [[animalia|animais]] [[invertebrado]]s acuáticos que se encontran dentro do subreino dos [[Parazoaparazoos]]. Existen máis de 5.000 especies de esponxas no mundo, das cales 150 viven en auga doce. Estableceuse que estes animais existían no [[Precámbrico]] anterior, aínda que foron recoñecidos no [[século XVIII]].
Durante moitos anos consideráronse [[planta]]s pero posteriormente, ó observar que no seu interior aparecían correntes de auga, foron considerados animais (arredor do ano [[1825]]).
 
Este grupo presenta moitos caracteres especiais que xustifican que se poida recoñecer as esponxas como unha rama especial dos [[Metazoosmetazoos]]: os [[Parazoosparazoos]].
 
== Características xerais ==
Liña 27 ⟶ 28:
O aspecto corporal das esponxas é moi variado aínda que a forma máis sinxela e característica é a dun "saco" cunha abertura eferente e grande na parte superior, o [[ósculo]], que é por onde sae a auga, e moitos poros aferentes ou ostiolos máis ou menos pequenos nas paredes, que é por onde entra a auga. Os ostiolos e os ósculos están unidos por un sistema de condutos e cavidades que é dunha complexidade diferente nas distintas especies.
 
A filtración do alimento prodúcese na cámara interna do animal, feita por un tipo celular especializado e único dos poríferos: os [[coanocito]]s. Estas células semellan protozoos [[Choanoflagellata|coanoflaxelados]], cos que se pensa que deben estar relacionados [[filoxenia|filoxeneticamente]] dalgunha maneira.

Se isto fose certo, podería demostrarse que o que hoxe en día son animais pluricelulares[[pluricelular]]es deberon de ser hai moito tempo simples agregados de animais unicelulares[[unicelular]]es sen unha relación de parentesco directa.
 
Carecen de sistema nervioso e de órganos ou elementos contráctiles, o que nos fala dun baixo nivel de integración no seu comportamento, e cun grao limitado de individualidade das esponxas que viven en colonias (presentando estas límites imprecisos e escasa autonomía).
 
Existen esponxas que teñen unha forma corporal moi definida; outras crecen indefinidamente ata que atopan con outra esponxa en crecimentocrecemento, outras incrústanse nas rochas, afuracándoas etc.
 
A súa parede corporal está composta de fibras elásticas de [[coláxeno]] (parte proteica do esqueleto) e de espículas silíceas ou calcáreas (dependendo da clase á que pertenza), que son a parte mineral do esqueleto e o que lle dá dureza. A rixidez desta parede corporal variará segundo haxa máis parte proteica (máis flexíbel) ou máis parte mineral (máis dura e ríxida). As fibras de coláxeno atópanse entretecidas unhas coas outras e coas espículas.
 
Externamente, as esponxas están cubertas por unha capa de células anchas e delgadas; nalgunhas esponxas esta pode estar constituída por células de tipo epitelial denominadas [[pinacocito]]s. Internamente a cavidade do corpo ou [[espongocele]] está delimitada completa ou parcialmente por células especializadas ou flaxeladas denominadas [[coanocito]]s que producen a corrente de auga e son importantes na alimentación. Entre estas dúas capas atopamos unha área organizada frouxamente na cal pódense encontrar fibras de apoio, espículas do esqueleto e unha variedade de células ameboideas. Pola súa constitución, sempre habitan o medio acuático, xa sexa doce ou mariño, e acostuman fixarse a un chan sólido. Segundo a estrutura, pódense considear tres grupos sen carácter taxonómico: '''Asconascon''', '''Siconsicon''' e '''Leuconleucon'''
 
== Tipoloxías morfolóxicas das esponxas ==
Liña 52 ⟶ 55:
* Estrutura afodal
* Estrutura diplodal
{|
[[Ficheiro:Ascon anatomia.jpg|miniatura|270px|dereita|Anatomía das esponxas de tipoloxía '''Ascon''']]
|[[Ficheiro:Porifera Types-fr.svg|thumb|500px|Estrutura comparada dos tipos:<br />• '''ascon''' (A),<br />• '''sicon''' (B),<br />• '''leucon''' (C).]]
[[Ficheiro:Sikon_anatomy.jpg|370px|esquerda|miniatura|Esquema de esponxa de tipoloxía '''Sicon'''. '''1''': ósculo; '''2''': espongocele (atrio); '''3''': cámara flaxelada; '''4''': canal inhalante; '''5''': prosopilo; '''6'''-'''7''': poro dermal; '''8''': coanodermo (coanocitos); '''9''': córtex; '''10''': apopilo. As frechas indican a dirección das correntes de auga dentro do sistema acuífero.]]
|valign="top"|
 
:Os números da figura corresponden ás estruturas seguintes:
# [[espongocele]] ou atrio
# [[ósculo]] ou poro exhalante
# tubo vibrátil ou tubo radial
# cámara dos [[coanocito]]s
# poro inhalante ou ostíolo
# canal inhalante
 
:O coanoderma, constituído por [[coanocito]]s aparece en vermello.
|}
 
== Clasificación ==
Liña 59 ⟶ 74:
Sistematicamente as esponxas clasifícanse en función da súa estrutura e esqueleto en 4 grandes clases:
 
'''Clase ''[[Calcispongiae]]''''' ou '''''Calcarea''''' (Calcisponxacalcisponxas ou esponxas calcareas)
* Subclase ''[[Calcinea]]''
** Orde ''[[Clathrinida]]''
** Orde ''[[Leucettida]]''
* Subclase ''[[Calcaronea]]''
** Orde ''[[Leucosolenida]]''
** Orde ''[[Sycettida]]''
* Subclase ''[[Pharetronida]]''
** Orde ''[[Inozoa]]''
** Orde ''[[Sphinctozoa]]''
'''Clase ''[[Hyalospongiae]]''''' ou '''''Hexactinellida''''' (Exactinélidahexactinélidos ou Esponxaesponxas vítreavítreas)
* Subclase ''[[Hexasterophora]]''
** Orde ''[[Lyssacina]]''
** Orde ''[[Dictyonina]]''
* Subclase ''[[Amphidiscophora]]''
** Orde ''[[Amphidiscosa]]''
'''Clase ''[[Demospongiae]]''''' (Demosponxademosponxas)
* Subclase ''[[Tetractinomorpha]]''
** Orde ''[[Homosclerophorida]]''
** Orde ''[[Astrophorida]]''
** Orde ''[[Spirophorida]]''
** Orde ''[[Lithistida]]''
** Orde ''[[Hadromerida]]''
** Orde ''[[Axinellida]]''
* Subclase ''[[Ceractinomorpha]]''
** Orde ''[[Halichondrida]]''
** Orde ''[[Poecilosclerida]]''
** Orde ''[[Haplosclerida]]''
** Orde ''[[Verongiida]]''
** Orde ''[[Dictyoceratida]]''
** Orde ''[[Dendraceratida]]''
'''Clase ''[[Sclerospongiae]]''''' (Esclerosponxaesclerosponxas ou Esponxaesponxas coralinacoralinas)
* Orde ''[[Ceratoporellida]]''
* Orde ''[[Tabulospongida]]''
 
=== Filoxenia ===
[[Ficheiro:Filogenia_porifera.jpg|miniatura|300px|Dous cladogramas alternativos sobre a filoxenia do filo Porifera]]
 
Estudos recentes sobre a histoloxía das esponxas Hexactinélidashexactinélidas revelaron que este grupo ten peculiaridades importantes. Baseándose nisto, o filo Poríferos dividiuse en dous subfilos, '''Symplasma''' e '''Cellularia'''. Incluso é dubidoso que os Poríferosporíferos sexan un grupo [[monofilético]], é dicir, que teñan todos un antepasado común e exclusivo das esponxas (Zrzavý ''et al'').
 
Os Simplasmassimplasmas comprenden unicamente a clase das [[Hexactinélidashexactinélidas]]; son poríferos de organización sinxela, en forma de [[sincitial]], aínda que amosan a coexistencia de tipos celulares como arqueocitos e células esferulosas; o ectosoma non posúe pinacocitos diferenciados e non amosan contractibilidade, é dicir non ten miocitos. Os Celularescelulares reúnen as clases [[Calcispongiae|Calcáreascalcáreas]] e [[Demosponxasdemosponxas]], as cales presentan unha organización celular definida, con pinacocitos e coanocitos individualizados, e diversos tipos de células ameboides na [[mesoglea]].
 
En canto á filoxenia do filo, nun principio, unha característica diagnóstica dos poríferos era a presenza de espículas. Por iso, certos grupos fósiles con organización de esponxa actual foron colocados fóra do filo Porifera. En particular, grupos con esqueleto calcário sólido como [[Arqueociatos]], [[Caetétidos]], [[Esfinctozoos]], [[Estromatoporoides]] e [[Receptacúlidos]] son problemáticos. O descubrimento dunhas quince especies vivintes con esqueleto calcário sólido, ten axudado moito a comprender a filoxenia dos poríferos. Estas especies posúen formas diversas e deberían clasificarse cos Caetétidos, Esfinctozoos e Estromatoporoides se se atoparan como fósiles. Non obstante, co estudio do material vivo, as características histolóxicas, citolóxicas e larvarias amosan claramente que esas quince especies poden situarse entre as esponxas [[''Calcispongiae]]'' ou entre as [[Demosponxas]]demosponxas. Polo tanto, as formas fósiles correspondentes, moi abundantes, tamén encaixarían nunha destas dúas clases.
 
Está amplamente aceptado entre os especialistas que as Calcáriascalcarias e as Demosponxasdemosponxas están máis estreitamente relacionadas entre si que coas Hexactinélidashexactinélidas. Co descubrimento das quince formas vivintes antes mencionadas, foi creada una cuarta clase, as Esclerosponxasesclerosponxas. Non obstante, trátase dun grupo [[polifilético]] que debería ser abandonado, segundo Chombard, ''et al''. Os Arqueociatos representan un caso especial. Non existen representantes vivos, aínda que a súa organización pode referirse á das actuais esponxas. A análise filoxenética realizada por Reitner & Mehl colócaos como [[grupo irmán]] das Demosponxas. Polo tanto, os Arqueociatos perderían a súa categoría de filo e pasarían a ser una clase dentro das esponxas.
 
== Véxase tamén ==