Lingua persa: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición |
m Bot - formateo de números según Wikipedia:libro de estilo; cambios estética |
||
Liña 7:
| estados = [[Irán]], [[Afganistán]], [[Taxiquistán]] e diáspora
| rexión = Asia occidental meridional
| falantes = Uns 60
| fam1 = [[Linguas indoeuropeas|Indoeuropea]]
| fam2 = [[Linguas indoiranias|Indoiranias]]
Liña 28:
}}
{{Contén texto persa}}
O '''persa''' ou '''parsi'''<ref>Dicionario da Real Academia Galega</ref> (فارسی, ''fārsī'') é unha lingua [[linguas indoiranias|indoirania]] da familia das [[linguas indoeuropeas]], fálase principalmente en [[Irán]], [[Afganistán]] (oficialmente coñecida como dari) e [[Taxiquistán]] (coñecida como taxico). Goza de status de [[lingua oficial]] en Irán, en Afganistán so o nome de [[lingua darí|darí]] segundo garante a nova [[Constitución de Afganistán]], e no Taxiquistán como [[lingua taxica|taxico]].
A súa orixe está na fala das tribos asentadas no suroeste da [[planicie iraniana]] <ref>{{cita web|apelidos=Frye|nome=Richard N.|título=History of the Persian Language in the East (Central Asia)|url=http://www.richardfrye.org/files/History_of_the_Persian_Language_in_the_East.pdf|dataacceso=8 de setembro de 2013}}</ref> que deron orixe ao imperio [[aqueménida]], coñecido como [[persa antigo]] converteuse na lingua das clases gobernantes do imperio pero non substituiu ao [[lingua aramea|arameo]] como lingua franca, consérvanse só unhas poucas inscricións desta época, pero o feito de ser utilizado por outros pobos contribuíu á súa simplificación e a intrudución de léxico foráneo, a partir do século III a.C é o época do [[persa medio]], falado no período [[Imperio Sasánida|sasánida]] ata o século IX <ref>{{cita web|título=Persian Language|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/452817/Persian-language|obra=Encyclopædia Britannica|dataacceso=8 de setembro de 2013}}</ref>, e do cal derivan as actuais linguas literarias modernas [[lingua iraniana|persa moderno]], [[lingua darí|darí]] e o [[lingua taxica|taxico]]. Na [[India]] o persa foi desde o século XVI a lingua da corte, da elite e da administración do [[Imperio Mogol]] <ref>{{cita libro|apelidos=Alam|nome=Muzaffar|título=The Pursuit of Persian: Language in Mughal Politics|editor=Modern Asian Studies, Vol. 32, No. 2 (May, 1998), pp. 317-349|url=http://www.muslimmodernities.org/uploads/Alam-Persian%20Lang%20in%20Mughal%20Politics.pdf|editor=Modern Asian Studies, Vol. 32, No. 2 (May, 1998), pp. 317-349}}</ref> pese a estar rexido por unha dinastía de orixe turcófona.
É falada por máis de 60 millóns de persoas no Irán.
En canto ao persa falado en Irán é coñecido como
A pesar de utilizar unha forma do alfabeto árabe, o persa é unha lingua completamente diferente do [[Lingua árabe|árabe]], con [[gramática]] e [[fonoloxía]] completamente diversas. O persa é unha lingua do tipo "[[Suxeito (gramática)|suxeito]]-[[Obxecto (gramática)|obxecto]]-[[verbo]]". O persa é unha lingua indoeuropea e o árabe é unha lingua camito-semita.
| |||