Reino de Serbia: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición |
m Bot - Trocar {{AP}} por {{Artigo principal}}; cambios estética |
||
Liña 75:
===== Política exterior =====
O período comezou coa desilusión nacional polos resultados do conflito de [[1875]]-[[1878]], que terminara coa ocupación austrohúngara de Bosnia e Hercegovina e a perda do respaldo ruso, que
[[Ficheiro:ReyMilanDeSerbiaARoyalTragedy.jpg|O rei Milan I de Serbia, anterior príncipe. Aliñou ao su país coa veciña Austria-Hungría e debilitou á dinastía Obrenović polas súas disputas matrimoniais.|miniatura|esquerda]]
Liña 95:
Os radicais tiñan unha orixe popular, de raíces marxistas, populistas e anarquistas.<ref name="jelavich185"/> Ao comezo situábanse ideoloxicamente moi á esquerda dos progresistas.<ref name="jelavich185"/> Defendían o [[sufraxio universal]] masculino, un goberno baseado no parlamento, impostos graduais e directos, dereitos civís e gobernos locais autónomos.<ref name="jelavich185"/> Opoñíanse en especial ao control policial das eleccións, que impedía a súa vitoria.<ref name="jelavich185"/> Aínda que inicialmente non se dirixía ao campesiñado, posteriormente si que intentou gañar o seu favor.<ref name="jelavich185"/>
Desde [[1880]], tras doce anos de gobernos liberais, a crise polas negociacións comerciais con Austria-Hungría deu paso a un novo goberno progresista.<ref name="jelavich186"/> Os progresistas controlaron a política serbia durante os seguintes 7 anos e asinaron un acordo co Imperio Austrohúngaro en abril de 1881.<ref name="jelavich186"/> O acordo foi favorábel para a agricultura serbia a cambio de permitir a entrada preferente de produtos industriais austrohúngaros, que non
Os gobernos progresistas, aínda que non democráticos,<ref name="jelavich188">[[#Bibliografía|Jelavich (1977)]], páx. 188</ref> comezaron a aprobar medidas modernizadoras, como as leis de liberdade de prensa, independencia do poder xudicial, obrigatoriedade da ensinanza primaria...<ref name="jelavich188"/> En [[1883]] estableceuse o servizo militar obrigatorio e fundouse o Banco Nacional.<ref name="jelavich188"/> Os antigos funcionarios, favorábeis aos liberais, deron paso aos partidarios dos progresistas.<ref name="jelavich188"/> Estes defendían os intereses da clase media, ignorando os da maioría campesiña do país.<ref name="jelavich188"/> En
Liña 107:
==== O reinado de Alexandre ====
{{
; Política exterior
Liña 126:
A política nacional quedou ademais marcada pola vida persoal do rei e a dos seus proxenitores, que se converteu no díxome-díxome de Europa.<ref name="jelavich190">[[#Bibliografía|Jelavich (1977)]], páx. 190</ref> A relación e posterior matrimonio de Alexandre coa viúva [[Draga Mašin]] foron impopulares e os propios pais de Alexandre desaprobárono.<ref name="jelavich191">[[#Bibliografía|Jelavich (1977)]], páx. 191</ref> Desde a voda en 900 el resto del reinado estuvo centrado en los escándalos de la familia real.<ref name="jelavich191"/>
As protestas de marzo de 1903, esmagadas polo réxime real, aceleraron unha conspiración contra o soberano que xurdira entre certos oficiais e políticos en 1901.<ref name="vucinich231"/> Sen un proxecto político claro máis alá da eliminación do rei,<ref name="vucinich232"/> os conspiradores levaron a cabo un [[golpe de Estado]] o {{data|11|6|1903}} que acabou cos soberanos e varios membros do goberno e da familia real.<ref name="vucinich232"/> <ref name="jelavich191"/> Inmediatamente, e ante a imposibilidade de proclamar unha república, foi chamado ao trono o aspirante da dinastía rival dos Karadjordjević e volveuse ao réxime constitucional que Alexandre
=== Período rusófilo ===
{{
Pedro I de Serbia regresou ao país pola súa popularidade e pola falta de alternativas para cubrir o posto:<ref name="jelavich191"/> Austria-Hungría e Rusia opoñíanse á República e a elección doutro candidato estranxeiro sería menos popular e máis complicada polo equilibrio das potencias.<ref name="vucinich232"/> O seu reinado, caracterizado en xeral polos gobernos constitucionais e parlamentarios e a extensión das liberdades,<ref name="vucinich233"/> non supuxo, porén, unha revolución, quedando o gobierno e a estrutura social sen alterar máis alá dos cambios de persoal.<ref name="vucinich232"/> O Exército reorganizouse ao gusto dos conspiradores que lle entregaran o trono.<ref name="vucinich232"/>
Liña 163:
A contención do avance austrohúngaro nos Balcáns, obxectivo ruso da Liga, quedou en segundo plano fronte aos desexos expansionistas dos coaligados a custa do Imperio otomán.<ref name="jelavich218">[[#Bibliografía|Jelavich (1977)]], páx. 218</ref> Demasiado débil para afrontar unha crise internacional nos Balcáns, Rusia pactou con Austria-Hungría unha declaración o {{data|8|10|1912}} advertindo aos membros da Liga da inutilidade dunha guerra na rexión, en balde.<ref name="jelavich218"/> O mesmo día Montenegro comezou as hostilidades de acordo ao plan trazado e comezou a [[Primeira guerra balcánica]].<ref name="jelavich218"/>
As tropas serbias acudiron en axuda dos búlgaros que asediaban [[Edirne]] mentres que, á vez, avanzaban máis alá da liña acordada con Bulgaria en Macedonia, tomando [[Ohrid]], [[Bitola]] e [[Prilep]].<ref name="jelavich219">[[#Bibliografía|Jelavich (1977)]], páx. 219</ref> Serbia pretendía ademais lograr unha saída ao [[Adriático]] para evitar o cerco austrohúngaro, e avanzou cara [[Durrës]] (de maioría albanesa)<ref name="jelavich219"/> e [[Shkodër]], xunto con tropas montenegrinas.<ref name="jelavich219"/> A comezos de 1913 as potencias impuxeron o fin das hostilidades e a decisión austrohúngara e italiana de evitar a expansión serbia no Adriático asegurou a formación dunha Albania independente.<ref name="jelavich219"/> Serbia reclamou compensacións en Macedonia, que foron rexeitadas por Bulgaria, que defendía a división orixinal de territorios.<ref name="jelavich220">[[#Bibliografía|Jelavich (1977)]], páx. 220</ref> Serbia logrou o apoio do goberno grego, que desexaba a expulsión de Bulgaria das cercanías de [[Salónica]], e dos rusos, desencantados coa actitude de Bulgaria, que se inclinaba á guerra.<ref name="jelavich220"/> O {{data|29|6|1913}} Bulgaria atacou aos seus antigos aliados, convencida da
Polo [[Tratado de Bucarest (1913)|Tratado de Bucarest]] do {{data|10|8|1913}} Serbia practicamente duplicou o seu territorio, obtendo territorios macedonios previamente asignados a Bulgaria.<ref name="jelavich221"/> Coa división do [[Sandžak]] de Novi Pazar con Montenegro obtivo unha fronteira común con este país.<ref name="jelavich221"/>
Liña 205:
=== Formación de Iugoslavia ===
{{
Tras a derrota dos [[Imperios Centrais]] no otuono de [[1918]] o Consello Nacional reunido en [[Zagreb]], tras proclamarse independente do [[Imperio austrohúngaro]], tratou de manter a independencia do novo e efémero [[Estado dos Eslovenos, Croatas e Serbios]].<ref name="banac128">[[#Bibliografía|Banac (1988)]], páx. 128</ref>
Liña 227:
As prolongadas guerras entre austríacos e turcos provocaron novas migracións en masa cara aos territorios dos Habsburgo, como a encabezada, contra [[1690]], polo patriarca [[Arsenij Čarnojević]], ou a que seguiu ao fracasado levantamento proaustríaco de [[1787]]. O resultado destes movementos foi unha relativa ruptura do equilibrio étnico na área danubiana que daría lugar, xa no século XX, a non poucos conflitos entre serbios, húngaros e croatas.
As poboacións eran pequenas e os habitantes urbanos escasos.<ref name="mirkovic396"/> Os pobos foron talando os bosques e ampliando o terreo cultivado, pero non apareceron grandes latifundios
=== Evolución nas últimas décadas do século XIX ===
Liña 251:
=== Bibliografía ===
* Banac, Ivo (1998): ''The National Question in Yugoslavia: Origins, History, Politics''. Cornell University Press. ISBN
* Jelavich, Barbara & Jelavich, Charles (1997): ''The Establishment of the Balkan National States, 1804-1920''. University of Washington Press. ISBN
* Krizman, Bogdan (1970): "The Belgrade Armistice of 13 November 1918" in ''The Slavonic and East European Review'', '''48''', 110, páxs. 67-87.
* Magocsi, Paul Roberts (2002): ''Historical Atlas of Central Europe''. University of Washington Press. ISBN
* Mirkovic, Mijo (1936): "The Land Question in Jugoslavia" in ''Slavonic and East European Review'', '''14''', 41, páxs. 389–402.
* Strachan, Hew (2001): ''The First World War''. Volume 1: To Arms. Oxford University Press. ISBN 0-19-926191-1
* Vucinich, Wayne S. (2006): ''Serbia Between East and West. The Events of 1903-1908''. ACLS History E-Book Project. ISBN
=== Outros artigos ===
| |||