Diácono: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Xas (conversa | contribucións) cat e iw |
A 1ª ed. deste artigo fíxose con materiais procedentes das Wikis en es, pt, fr e en. |
||
Liña 1:
{{en uso}}
Un '''diácono''', do [[lingua grega|grego antigo]] διάκονος, ''servo'', ''servidor'', ''axudante'', a través do [[lingua latina|latina]] ''diāconus'', é unha persoa que recibiu o primiero grao do [[sacramento]] da [[orde]] na [[Igrexa católica|Igrexa católica romana]], nunha [[Igrexa ortodoxa]], na [[Anglicanismo|Igrexa anglicana]] ou noutras [[Protestantismo|Igrexas protestantes]]. Mentres que os [[presbítero]]s, que recibiron o segundo grao do sacramento da orde, son os colaboradores do [[bispo]] no seu carácter [[sacerdote|sacerdotal]], o diácono é colaborador do bispo no seu carácter [[ministro|ministerial]].
O diácono é consagrado pola imposición das mans do bispo. Así, pois, é a imaxe sacramental de Cristo servidor: "Porque o Fillo do Home non veu para ser servido, senón para servir, e para dar a súa vida para a redención de moitos" ([[Marcos]], 10: 45).
A súa ordenación, por tanto, non é para o [[sacerdote|sacerdocio]], senón para o servizo da [[caridade]] e da proclamación da [[Evanxeo|Palabra de Deus]] e da [[liturxia]].
== Orixe ==
[[Ficheiro:StStephen GiacomoCavedone.jpg|thumb|220px|[[Santo Estevo]], un dos sete primeiros diáconos, pintado por Giacomo Cavedone (1601).]]
O [[diaconado]] é un ministerio de orixe apostólica. Nos [[Biblia|Feitos dos apóstolos]] ([[Biblia|Feitos]]: 6, 1-6) nos que se fai mención por primeira vez de homes ordenados para o servizo dos seus irmáns. Tamén se mencionan en [[Biblia|Filemón]] 1, 1 e en [[Biblia|1 Timoteo 3, 8-13]]. Os diáconos foron responsábeis das primeiras comunidades cristiás.
O diácono é entón un home elixido polos [[cristianismo|cristiáns]] e que, despois da imposición das mans por un dos [[apóstolos]], é chamado para ocuparse dos máis desfavorecidos da comunidade. Moi cedo, tamén se encargaron de xerar bens materiais da Igraxa nacente.
Foron designados, segundo as escrituras, os sete primeiros diáconos da [[Igrexa|Igrexa primitiva]], ([[Biblia|Feitos dos Apóstolos]] 6: 5) por parte dos [[apóstolos]]: [[Santo Estevo|Estevo]], [[Filipe (diácono)|Filipe]], [[Prócoro]], [[Nicanor (diácono)|Nicanor]], [[Timón (diácono)|Timón]], [[Parmenes]] e [[Nicolás (diácono)|Nicolás]].
Entre eles destacaron [[ Santo Estevo]], o primeiro diácono e o primeiro mártir cristián, Filipe, o predicador en [[Palestina|Samaría]] e Prócoro, quen fora amanuense de [[San Xoán|o apóstol San Xoán]] no seu desterro na illa de [[Patmos]].
A [[Epístola|primeira epístola a Timoteo]] (capítulo 3).<ref>[http://iglesia.net/biblia/libros/1timoteo.html#cap3 ''Primera epístola del Apóstol San Pablo a Timoteo. Capítulo 3''. Iglesia.net.] {{es}} </ref> comenta todas as cualidades esperábeis do diácono.
Na Biblia podemos ler as seguintes ordenanzas, cualificando os diáconos:
{{cita|''Paulo e Timoteo, servos de Cristo Xesús, a todos os santos en Cristo Xesús que están en Filipos, cos bispos e diáconos''|Filipenses 1: 1.}}
{{cita|''Os diáconos igualmente deben ser dignos, homes de palabra, non amigos de moito viño nin de lucros deshonestos''|1 Timoteo 3: 8.}}
{{cita|''Deben ser primeiramente experimentados; depois, se non houbera nada contra eles, que actúen como diáconos''|1 Timoteo 3: 10.}}
{{cita|''O diácono debe ser marido de unha soa muller e gobernar ben aos seus fillos e a súa propia casa''|1 Timoteo 3: 12.}}
Entre os diáconos que tiveron un papel preeminente na historia da cristiandade sobresaíron [[San Lourenzo]], un dos diáconos de [[Roma]], martirizado nunha grella ao lume en [[258]], e [[Francisco de Asís|San Francisco de Asís]] ([[1182]] – [[1226]]).
== Os diáconos na Igrexa Católica ==
=== Consideracións xerais ===
Dentro da [[Igrexa Católica]] existen dous tipos de diáconos:
* Diácono transitorio
* Diácono permanente
Os permanentes poden ser homes solteiros, casados ou viúvos. Deben ser considerados homes "probos" pola comunidade, caritativos, respectuosos, misericordiosos e serviciais. É determinación do bispo exixir que sexa casado e, neste caso, necesita do consentimento por escrito da esposa (requisito indispensábel), sendo necesario que a família leve unha vida concordante cos valores cristiáns, e que o matrimonio teña un mínimo de 5 anos.
Quen é ordenado diácono sendo solteiro ou viúvo se compromete ao celibato permanente. Un diácono casado que perdera á súa esposa non puede volver a contraer matrimonio, pero si pode optar a ser [[presbítero]].
=== Funcións dos diáconos ===
[[Ficheiro:Diakonat.jpg|thumb|300px|Ordenación dun [[diácono]].]]
No curso dos tempos a función de diácono foi pouco a pouco evolucionando, en particular na Igrexa latina. Parece que a necesidade de dispoñer de homes dedicados unicamente e este servizo fíxose menos necesaria, o os laicos foron frecuentemente suficientes para asegurar os requerimentos materiais [[diácono|diaconais]]. Pouco a pouco, o diaconado permanente desapareceu e a orde dos diáconos quedou reducida a unha etapa cara á ordenación [[presbítero|presbiterial]]. De todos os xeitos, como quedou dito, San [[Francisco de Asís]], fundador dos franciscanos no [[século XIII]], era diácono e así permanceu toda a súa vida. Estes casos de diáconos rarifícanse á fin da Idade Media.
Nas Igrexas católicas orientais, o diaconato gardou o seu carácter permanente para os que o solicitasen.
O diácono proclama o evanxeo e asiste no altar. Pode realizar, baixo a orientación dun [[sacerdote]], algunhas celebracións relixiosas, [[bautismo|bautismos]], bendecir [[matrimonio|casamentos]], e facer [[homilías]] e dirixir oracións. Leva o viático aos enfermos, pero non poden administrar a unción dos enfermos, a antes chamada [[extremaunción]], nin tampouco poden atender confesións.
Ademais pode dirixir a administración dunha parroquia, se lle puede designar unha ''Diaconía'', pode presidir a celebración dominical, pero non presidir a Eucaristía, que lle corresponde só ao presbítero (é dicir, consagrar) e pode realizar outros servizos segundo as necesidades da diocese. En fin, todo o relacionado coa misericordia e caridade, ademais de animar ás comunidades que se lle encomenden.
Seguindo as proposicións do [[Concilio Vaticano II]] <ref>
"Alí onde as conferencias episcopais o xulguen oportuno, a orde do diaconado deberá restablecerse como estado de vida permanente, segundo as disposicións da Constituciónn sobre a Igrexa (LG 29). É útil en efecto que haxa homes que cumpran un ministerio verdadeiramente diaconal, ben sexa predicando a Palabra de Deus como catequistas, ben gobernando en nome do cura e do bispo as comunidades cristianas, ou exercendo a caridade nas obras sociais ou caritativas, e que sexan fortificados pola imposiciónn das mans transmitida desde os apóstolos e máis estreitamente unidos ao altyar, para que adquiran o ministerio máis eficazmente, por medio da graza sacramental do diaconado". ''Ad Gentes'' § 16, 1965.</ref>, A Igrexa católica romana restableceu, na súa parte latina, polo ''Motu proprio'' de [[Paulo VI]] ''Sacrum Diaconatus Ordinem'' <ref>[http://www.vatican.va/holy_father/paul_vi/motu_proprio/documents/hf_p-vi_motu-proprio_19670618_sacrum-diaconatus_lt.html ''Sacrum Diaconatus Ordinem''] {{la}}. Motu proprio ''Sacrum Diaconatus'' de Paulo VI, de 18 de xuño de 1967, no sitio do Vaticano, dispoñíbel tamén {{en}} e {{it}}.</ref> do 18 de xulo de 1967, o diaconado permanente e a ordenación para o diaconado de homes casados.
[[Ficheiro:DeaconsingingExsultet2007.jpg|thumb|200px|esquerda|[[Diácono]] [[Igrexa católica|católico]] canta o ''[[Exsultet]]'' na [[Pascua|Vixilia pascual]] en [[Polonia]].]]
Desde o [[Concilio Vaticano II]], o [[Catecismo]] da [[Igrexa católica]] ensina que a Igrexa latina restableceu o diaconado "como un grao propio e permanente dentro da xerarquía", mentres que as Igrexas de Oriente mantivérano sempre.<ref>Véxase artigo [[Diaconisa]]</ref>. Este diaconado permanente, que pode ser conferido a homes casados, constitúe un arrequecemento importante para a misión da Igrexa.
Liña 23 ⟶ 61:
En efecto, á apropiado e útil que homes que realizan na Igrexa un ministerio verdadeiramente diaconal, xa na vida litúrxica e pastoral, xa nas obras sociais e caritativas, "sexan fortalecidos pola imposición das mans transmitida xa desde os apóstolos e así se unan máis estreitamente ao servizo do altar, para que cumpran con maior eficacia o seu ministerio pola graza sacramental do diaconado" (1571).
E no número anterior, falando da ordenación dos diáconos, "en orden ao ministerio", precisa o Catecismo: "Os diáconos participan dunha
Corresponde aos diáconos, entre outras
Só o varón (''vir'') batizado recibe validamente esta sagrada ordenación. O sacramento da Orden confire un ''carácter espiritual indelébel'' e non pode ser retierado nin ser conferido por un tempo determinado. Se lle puede liberar de obrigas e das funcións vinculadas á ordenación e até se
lle pode impedir exercerlas, pero non volve a ser laico novamente, posto que desde a ordenación queda ''marcado'' permanentemente.
[[Ficheiro:Dalmatic.jpg|right|thumb|220px|Un [[diácono]] revestido coa dalmática.]]
O papel do diácono na Igrexa católica romana está definido na constitución dogmática ''Lumen Gentium'': "Segundo as disposicións tomadas pola autoridade cualificada, pertence aos diáconos administrar solemnemente o bautismo, conservar e distribuír a Eucaristía, asistir, en nome da Igrexa, ao matrimonio e de bendicilo, levar o viático aos moribundos, dar lectura aos ideais da Sagreda Escritura, instruir e exhortar ao pobo, presidir o culto e as oracións dos fieis, presidir os ritos fúnebres e a sepultura. Consagrados aos oficios de caridade e de administración, os diáconos deber rercordar a advertencia de san Policarpo: ser misericordioso, celoso, vivir segundo a verdade do Señor que se fixo o servidor de todos".<ref>''Lumen Gentium'', n°29</ref>.
A idade mínima requirida polo Dereito Canónico (CIC § 1031-2) é de 25 anos para o dolteiro. Para os casados, a idade requis é de 35 anos (e a conferencia episcopal do lugar pode reforzar esta condición (por exemplo, en Francia, requísire un mínimo de 10 anos de matrimonio).
=== Vestiduras propias do diácono ===
As vestiduras propias do diácono son a [[estola]] posta ao modo diaconal, é dicir, cruzada no corpo desde o ombro esquerdo e unida no lado dereito, á altura da cintura e sobre esta a [[dalmática]], vestidura pechada con amplas mangas, utilizada sobre todo nas grandes celebracións e solemnidades.
O diácono tamén pode usar camisa sacerdotal e ''clegyman'' se así o prefire.
== Os diáconos na Igrexa Ortodoxa e no catolicismo oriental ==
O cristianismo oriental conservou as ordes menores: chantre, lector, subdiácono , así como o diaconado como orde permanente. Un home casado ou un monxe pode ser ordenado diácono, pero un diácono non casado non pode casar. Os diáconos participan na vida da comunidade parroquial e axudan ao celebrante durante a liturxia (onde, entre outras funcións, len o Evanxeo (sen predicar) e incensan baixo a dirección dun presbítero.
[[Ficheiro:Crucession Davidovo Guslitci Moscow reg 8526.jpg|thumb|esquerda|[[Diácono]] levando a cruz acompañado por un subdiácono e servidores, durante a procesión do Redescubrimento da [[Cruz]], preto de [[Moscova]].<ref>Esta procesión celébrase en toda a Igrexa ortodoxa, aquí entre os'' vellos crentes'', que reencontraron a unidade canónica coa [[Igrexa ortodoxa|Igrexa ortodoxa rusa]]</ref>]]
[[Ficheiro:Cerkiew sanok2.jpg|thumb|esquerda|Protodiácono uniata da catedral de [[Sanok]], levando a ''kamilavkion'' sobre a cabeza e o ''orarion'' pregado baixo o antebrazo esquerdo]]
Á parte de ler o [[Evanxeo]] e asistir na administración da [[Comunión]], e de incensar as [[icona]]s e pobo, chamar aos fieis á oración, dirixir as [[ladaíña]]s, e ter una papel no diálogo da [[Anáfora (liturxia)|anáfora]], na tradición oriental non está permitida a administración de ningún [[sacramento]]s, excepto o bautismo ''in extremis'' (en perigo de morte), condicións nas que calquera, includios os laicos, poden facelo. Cando asisten a un bautizo normal, usualmente é o diácono o que introduce na auga a ao bautizado.<ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=Hechos%208:38-8:38&version=CST ''Feitos: 8, 38''. BibleGateway.com] {{es}}</ref> En contraste co a [[Igrexa| Igrexa católica romana]], os diáconos nas Igrexas orientais non presiden a celebración de casamentos, porque na teoloxía oriental este sacramento confírese coa bendición nupcial do presbítero.
A vestimenta diaconal é o ''sticharion'' (dalmática), o ''orarion'' (estola de diácono), e a ''epimanikia'' (bocamangas). Cobre a cabeza co ''kamilavka'' clerical (sombreiro cilíndrico)
De acordo coa tradición do Patriarcado Ecuménico, a maneira máis común de dirixirse a un diácono é como "Padre".<ref>[http://www.goarch.org/resources/etiquette| ''Etiqueta e protocolo''. Arquidiocese ortodoxa grega de América.]</ref> Dependendo das tradicións locais, aos diáconos se lles chama "Padre", "Padre diácono," "Diácono padre" ou, se quen a apela é o bispo, simplemente como "Diácono".
[[Ficheiro:Orthodox Deacon.jpg|thumb|[[Diácono]] [[Igrexa Ortodoxa|ortodoxo grego]] na [[Igrexa da Natividade]] en [[Belén]], revstido cun ''[[orarion]]'' sobre o ''[[sticharion]]''. Cobre a cabeza co ''[[kamilavka]]'' clerical.]]
A tradición de bicar a man dos clérigos esténdese aos diáconos.
Antigamente as Igraxas orientais ordenaban [[diaconisa]]s. Esta práctica caeu en desuso no segundo milenio, pero foi restaurada (non sen controversia) nalghunhas igrexas.
A [[Nectario|San Nectario de Pentápolis]] se lle imputa ter ordenado un certo número de monxas como diaconisas en conventos.
Historicamente, as diaconisas nunca tiveron a mesma posición na xeraquía que os diáconos. Asistían normalmente no bautizo de mulleres, e atendían as necesidades espirituais das mulleres da comunidade, pero non servían no altar.
O ''protodiácono'' (en [[lingua grega|grego]] πρωτοδιάκονος: ''protodiákonos'', "pirmeiro diácono") na [[Igrexa ortodoxa]], e tamén nos [[uniata]]s), é o [[diácono]] principal da diocese. Isto é un título, e non un grao. É unha distinción de honra do diácono máis antigo, que usualmente serve no equipo do bispo diocesano.
Oficia na [[catedral]] diocesana. No seu ''orarion'' está bordada tres veces a palabra ''santo'', en referencia ao [[trisaxio]]. Hoxe en día esta función dase tamén aos diáconos casados que teñan maís de vinte anos de servizo. Frecuentemente teñen unha boa voz para animar o canto litúrxico.
O ''arquidiácono'' é unhha figura similar, pero na clerecía monástica.
== Os diáconos nas Igrexas reformadas ==
=== No anglicanismo ===
O anglicanismo en varias provincias restableceu o diaconado como orde permanente. Un home (e, en moitas provincias da Comunión anglicana, unha muller) pode ser ordenado diácono (e despois presbítero).
[[Ficheiro:Stoledeacon.jpg|thumb|left|Un clérigo [[Anglicanismo|anglicano]] vestido como [[diácono]] con [[alba]], e [[estola]] púrpura sobre o seu ombro esquerdo.]]
Os diáconos participan na vida da comunidade parroquial e concelebran a liturxia (na que, entre outas funcións, len o Evanxeo e poden predicar) con un presbítero.
Ao contrario dos diáconos católicos e ortodoxos que só poden casar antes da ordenación, aos diáconos anglicanos se lles permite libremente casar antes ou despois da ordenación, como aos presbíteros. Moitos diáconos se preparan para o presbiteriado e son usualmente ordenados como presbíteros ao redor de un ano despois da súa ordenación diaconal.
Moitas provincias da Comunión anglicana ordenan tanto a mulleres como a homes como diáconos. Algunhas destas provincias que ordenan mulleres como presbíteros previamente admiten que só sexan admitidas ao diaconado.
Un efecto diso foi a creación dun amplo e agobiante de diaconado feminino durante moito tempo, mentres que moitos homes son ordenados presbíterose despois dun tempo moi curto como diáconos.
Os diáconos anglicanos poden bautizar e, nalgunhas dioceses, poden dispensar licencias de matrimonio, usualmente baixo instruccións do seu párroco e bispo. Comunmente ofician a bendición do Santo Sacramento.
Os diáconos non poden presidir a eucaristía, nin poden prononciar a absolución dos pecados ou pronuncciar a bendiciónm trinitaria.<ref>[http://www.katapi.org.uk/ChristianFaith/LXIII.htm#IV The Christian Faith: Ch 63- Ordination- (2) As a Sacrament] {{en}}</ref>
Os diáconos anglicanos visten igual que os presbíteros. Sen embargo, na liturxia usualmente levan estola sobre o seu ombro esquerdo por riba da [[alba]]. Poden usar tamén dalmática.
=== No protestantismo ===
A Igrexas protestantes coñecen o ministerio dos diáconos, encargados da asistencia aos pobres. Este ministerio se exerce ben sexa a través de "institucións ou obras protestantes", independentes das estrutures eclesiásticas ''stricto sensu'', ben no cadro de ''diaconados parrquiais''.
Un ministerio de diácono parroquial tamén pode exercerse na atención de certas partes da poboación parroquial (mocedade, por exemplo), ao lado do ministerio pastoral máis xeneralista.
== Notas ==
{{listaref}}
== Véxase tamén ==
{{Commons|Deacons}}
=== Artigos relacionados ===
* [[Diaconisa]]
* [[Igrexa católica]]
* [[Igrexa ortodoxa]]
* [[Igrexa anglicana]]
* [[Igrexas luteranas]]
=== Bibliografía ===
* Grieu, Étienne ''Un lien si fort. Quand l'amour de Dieu se fait diaconie'', col. Théologies pratiques. Bruxelles-Montréal-Paris: Lumen Vitae-Novalis - Éd. de l'Atelier. ISBN 978-2-87324-358-6.
* Haquin, Andé & Philippe Weber (1997): ''Diaconat, XXIe siècle'', col. Théologies pratiques. Bruxelles: Lumen Vitae. ISBN 2-87324-085-7.
* Lemaire, André (1971): ''Les Ministères aux origines de l'Église: Naissance de la triple hiérarchie, évêques, presbytes, diacres''. Cerf.
* Lemaire, André (1974): ''Les Ministères dans l'Église''. Le Centurion.
=== Ligazóns externas ===
* [http://zenit.org/article-32137?l=spanish Carta de la Santa Sede a los diáconos permanentes] {{es}}
* [http://www.vatican.va/archive/ESL0022/__P4V.HTM Catecismo de la Iglesia Católica. Los tres grados del sacramento del Orden] {{es}}
[[Categoría:Relixión]]
|