Isis: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m Desfixéronse as edicións de 85.91.87.244 (conversa); cambiado á última versión feita por TXiKiBoT
Xqbot (conversa | contribucións)
m bot Engadido: bo:དབྱི་ཞི་སི།; cambios estética
Liña 2:
[[Ficheiro:Ägyptischer Maler um 1360 v. Chr. 001.jpg|right|290px|thumb|A deusa Isis, pintura mural, ca. 1360 adC.]]
 
== Iconografía ==
[[Ficheiro:Egypte louvre 029.jpg|right|150px|thumb|Isis nai]]
Isis é representada como muller co [[xeroglífico]] do "trono" ''Ast'' sobre a súa cabeza. Outras veces está sentada, ostentando un tocado co disco solar, por ser filla de [[Ra (deus)|Ra]], o deus Solar. Podemos vela igualmente con ás de [[milano]], abrindo os seus brazos para bendicir aos seus devotos e fillos, simbolizando a súa maternidade. Con forma de deusa árbore, aleitando ao faraón.
Liña 8:
Na súa versión antropomorfa, Isis é representada como unha muller que leva un axustado vestido e coroada co "trono" anteriormente explicado. A comezos da [[dinastía XVIII]] e no período tardío é representada con cornos e un disco solar entre eles, ao modo da deusa [[Hathor]], xa que logo atributos tomados desta última deusa. Tamén porta o [[sistro]] e o [[menat]] (tomados da deusa Hathor) e, nas súas mans, tan só adoita levar o [[anj]] (ankh) e un bastón [[papiro|papiriforme]].
 
== Mitoloxía ==
[[Osiris]], irmán e esposo de Isis, reinaba no [[antigo Exipto]] con paz, harmonía e sabedoría. O [[Nilo]] fertilizaba a terra e as colleitas eran abundantes. Os seus súbditos eran felices.
Un día, Osiris saíu de viaxe para coñecer outras civilizacións e deixou o reino baixo o mando da súa esposa Isis. [[Seth]], o irmán envexoso, sentiuse humillado, pois cría que el debería gobernar e non Isis.
Liña 18:
Isis non se rende e, en compañía da súa irmá [[Neftis]], a esposa de Seth, percorre cada lugar do reino. Finalmente conseguen atopar todos os pedazos con excepción do [[pene]]. Con todo Isis reconstruíu a Osiris, axudada por [[Anubis]] e Neftis, e ''impregnada'' del concibiu a [[Horus]] neno (Harpócrates), quen posteriormente vingaría ao seu pai loitando contra Seth.
 
== Titulaturas e epítetos de Isis ==
Algúns dos títulos que recibiu a deusa son: "A Gran Señora", "A deusa nai", "a Señora do Ceo, da Terra e do Inframundo" (en File), "Isis en todas as súas manifestacións", "Señora de Raanefer", "A raíña de Mesen", "Señora de Hebet", "Señora de Abaton", "Señora dos países do sur", "Señora das pirámides", "a divina, a única, a máis grande de entre os deuses e deusas, a raíña de todos os deuses", "o Ollo de Ra, a coroa de Ra-Heru, Sept", "Señora do Ano Novo..."
[[Ficheiro:Maler der Grabkammer des Thutmosis III. 001.jpg|right|180px|thumb|Tumba de [[Thutmose III]]: Isis con forma de deusa árbore, aleitando ao faraón]]
 
== Culto ==
A súa orixe é incerto, pero se estima que veu do [[delta do Nilo]]. As primeiras mencións de Isis datan da [[dinastía V de Exipto]] na cal atópanse as primeiras inscricións literarias, pero o seu culto fíxose prominente máis tarde na historia exipcia, cando se empezaron a absorber e sincretizar os cultos doutras deusas. Co tempo expandiuse fóra de [[Exipto]], no [[Oriente Próximo]] e o [[Imperio romano]], coa construción de templos afastados dedicados a ela, como nas [[Illas Británicas]]. Ata o [[século VI]] puidéronse atopar rastros da súa adoración na [[Europa]] [[Cristianismo|crisitiana]].
 
Liña 29:
O seu culto propagouse por todo o [[Mediterráneo]], resistindo a expansión do cristianismo e mantívose no templo de [[File]] durante o [[Imperio Romano]] ata que foi prohibido en tempos de [[Xustiniano I]], no ano 535 ddC.
 
=== O culto a Isis en Hispania (España) ===
Hai evidencias do culto a Isis, transmitido por comerciantes, militares ou simples cidadáns gregos e romanos. Ao principio o seu veneración é popular para despois chegar ata as capas máis altas. Existiu un culto organizado, en Emérita Augusta ([[Mérida (España)|Mérida]]), Igabrum ([[Cabra, Córdoba]]) e Valentia ([[Valencia]]) e devotos en Legio ([[León, España|León]]), Astúrica Augusta ([[Astorga]]), Acci ([[Guadix]]), Saguntum ([[Sagunto]]) e Tarraco ([[Tarragona]]). Os últimos documentos referentes ao culto a Isis en Hispania datan da primeira metade do século III ddC.
 
Liña 36:
<hiero>-st-t:H8-.-st-t:.-B1-.-st-t:H8-B1-.-st-t:y-I12</hiero>
 
== Véxase tamén ==
=== Bibliografía ===
* {{Cita libro
| autor = Alvar Ezquerra, Jaime
Liña 44:
| ano = 1981
| publicación = C.S.I.C. Mº de Cultura
| ide = ISBN 847483238184-7483-238-1
}}
* {{Cita libro
Liña 51:
| ano = 2005
| publicación = Madrid: Edicións Siruela
| ide = ISBN 9788478447329978-84-7844-732-9
}}
* {{Cita libro
Liña 58:
| ano = 2006
| publicación = Madrid: Editorial Trotta]
| ide = ISBN 9788481648188978-84-8164-818-8
}}
=== Outros artigos ===
* [[Osiris]]
* [[Horus]]
 
[[Categoría:Deuses exipcios]]
Liña 71:
[[bg:Изида]]
[[bn:আইসিস]]
[[bo:དབྱི་ཞི་སི།]]
[[br:Isis]]
[[bs:Izida]]