Vándalos: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Prevert (conversa | contribucións)
m Desfíxose a edición 1300287 de 85.91.87.58 (conversa)
mSen resumo de edición
Liña 1:
== Orixe dos vándalos==
 
[[Ficheiro:Vandalen.jpg|thumb|right|250px|A reputación tradicional dos vándalos: unha visión idealizada do saqueo de [[Roma]] en [[455]] por [[Heinrich Leutemann]], cara a 1870.]]
Pobo de Europa central, un dos pobos [[indoeuropeos]] da familia [[pobos xermánicos|xermánica]] que habitaban as rexións ribeiregas do [[Báltico]] (na zona das actuais [[Alemaña]] e [[Polonia]]). Os [[lugiones]] ou vándalos ocupaban o territorio ao oeste do [[río Vístula|Vístula]] e xunto ao [[río Oder|Oder]], ata o norte de [[Bohemia]]. A palabra vándalo parece ter un dobre significado e querería dicir «os que cambian» e «os hábiles», mentres que o seu outro nome, lugii ou lugiones, tamén con dobre significado, querería dicir «mentireiros» e «confederados». Parece ser que ao principio as tribos dos vandulii (ou vandali) e a dos lugii (ou lugiones), xunto coas dos silingos, omanos, buros, varinos (seguramente chamados tamén auarinos), didunos, helvecones, arios ou charinos, manimios (talvez denominación variante de omanos), elisios e naharvales correspondían a pequenos grupos de orixe similar (aínda que non está claro que todas as citadas fosen do mesma orixe), integrando outra rama do grupo dos [[hermiones]] (unha rama do cal eran os [[suevos]] e tribos afíns), formándose despois un gran grupo identificado xeralmente como lugiones, cuxo nome predominaba para designar a todos os pobos compoñentes, incluídos os vándalos. Máis tarde ([[século II]]) acabou prevalecendo o nome de vándalos para o conxunto de pobos. Tamén pobos celtas, como os osen ou osos e os cotinos, entraron na agrupación dos lugiones.
 
PoboOs '''vándalos''' foron un pobo de [[Europa]] central, un dos pobos [[indoeuropeos]] da familia [[pobos xermánicos|xermánica]] que habitaban as rexións ribeiregas do [[Báltico]] (na zona das actuais [[Alemaña]] e [[Polonia]]). Os [[lugiones]] ou vándalos ocupaban o territorio ao oeste do [[río Vístula|Vístula]] e xunto ao [[río Oder|Oder]], ata o norte de [[Bohemia]]. A palabra vándalo parece ter un dobre significado e querería dicir «os que cambian» e «os hábiles», mentres que o seu outro nome, lugii ou lugiones, tamén con dobre significado, querería dicir «mentireiros» e «confederados». Parece ser que ao principio as tribos dos vandulii (ou vandali) e a dos lugii (ou lugiones), xunto coas dos silingos, omanos, buros, varinos (seguramente chamados tamén auarinos), didunos, helvecones, arios ou charinos, manimios (talvez denominación variante de omanos), elisios e naharvales correspondían a pequenos grupos de orixe similar (aínda que non está claro que todas as citadas fosen do mesma orixe), integrando outra rama do grupo dos [[hermiones]] (unha rama do cal eran os [[suevos]] e tribos afíns), formándose despois un gran grupo identificado xeralmente como lugiones, cuxo nome predominaba para designar a todos os pobos compoñentes, incluídos os vándalos. Máis tarde ([[século II]]) acabou prevalecendo o nome de vándalos para o conxunto de pobos. Tamén pobos celtas, como os osen ou osos e os cotinos, entraron na agrupación dos lugiones.
 
==Historia==
A chegada dos [[godos]] obrigounos a desprazárense cara ao sur e a asentárense nas ribeiras do [[Mar Negro]], sendo, xa que logo, veciños e, en ocasións, aliados dos godos.
 
Liña 19 ⟶ 20:
 
==A formación e apoxeo do reino vándalo: o reinado de Xenserico==
 
[[Ficheiro:Vandals_455.jpg|thumb|250px|O reino vándalo no ano [[455]].]]
 
Na primavera de [[429]], os vándalos, liderados polo seu rei [[Xenserico]], decidiron pasar a [[África]] co fin de facerse coas mellores zonas agrícolas do Imperio. Para iso lograron barcos cos cales cruzaron o Estreito e chegaron a [[Tánxer]] e [[Ceuta]]. Logo desprazáronse ao leste, facéndose, tras algúns anos de loita, co control do África romana e, xa que logo, as fontes de produción da maior rexión cerealeira do vello imperio, que en diante tivo que comprar o grande aos vándalos, ademais de soportar as súas razzias piratas no Mediterráneo Occidental. Para iso contaban co gran porto de [[Cartago]] e coa flota imperial nel apresada. Sobre a base desta última, Xenserico conseguiu apoderarse de bases marítimas de gran valor estratéxico para controlar o comercio marítimo do Mediterráneo occidental: as [[Illas Baleares]], [[Córsega]], [[Sardeña]] e [[Sicilia]].
 
Liña 31 ⟶ 30:
 
==A decadencia do reino vándalo==
 
O reinado do seu fillo e sucesor [[Hunerico]] (477-484) supuxo un paso máis na tentativa de fortalecer o poder real, destruíndo toda xerarquía sociopolítica alternativa. O seu intento de establecer un sistema de sucesión patrilineal chocou coa oposición de boa parte da nobreza de servizo e da súa propia familia, co resultado de sanguentas purgas. O que dita oposición buscase apoio na Igrexa católica supuxo que Hunerico iniciase no 483 unha activa política de represión e persecución da mesma, que culminou na reunión en febreiro do 484 dunha conferencia de bispos arianos e católicos en Cartago, na que o rei ordenou a conversión forzosa ao arianismo. A morte de Hunerico no medio dunha gran fame negra testemuñou o comezo dunha crise no sistema fiscal do Reino vándalo, que habería de serlle fatal.
 
Liña 41 ⟶ 39:
 
== Lista de reis vándalos (Asdingos)==
 
#[[Visumaro]] (''Wisumarh''): [[Século III]]. Coetáneo do rei [[visigodo]] [[Xeberico]].
#[[Godexisilo]] (''Godegisel''): (¿? – [[406]]).
Liña 53 ⟶ 50:
 
==Lista de reis vándalos (Silingos)==
 
#[[Fridibaldo]]: (¿?-[[417]]).