Cortes de León de 1188
As Cortes de León de 1188 celebráronse durante a primavera do mesmo ano, ao principio do reinado de Afonso VIII de León e Galicia no claustro da Basílica de Santo Isidoro de León, tal como se sostén na afirmación do monarca nunha comunicación ao arcebispo de Compostela. Foron recoñecidas pola Unesco en 2013 como «a testemuña documental máis antigo do sistema parlamentario europeo».[1][2]
Historia editar
Só se pode entender o acontecemento, seguindo os importantes feitos que tiveron lugar nesa época. O primeiro foi a coroación de Afonso VII de León e Galiza, o cal ocorreu en 1135 e tivo unha multitudinaria acollida, xa que dita coroación tivo unha presenza do pobo como nunca antes. Anteriormente só houbera na Europa medieval un exemplo anterior relativo a asembleas lexislativas, o Althing islandés, pero a súa distancia e a falta de comunicación da área escandinava coa Europa occidental fixeron que tivese nula repercusión.
Tras o freo na Reconquista, a coroa leonesa necesita ingresos, polo que crea novos impostos que provocan unha alza de prezos. Á vez, a guerra con Portugal e con Castela requiren máis ingresos. A clase cidadá esixe unha contrapartida como tamén regular o gasto da coroa. No ano 1188, recentemente chegado ao trono Afonso VIII de León e Galicia, convócase á Curia rexia do Reino de León, á que por primeira vez se lle suman os representantes electos das principais cidades con voz e voto. Esta medida foi considerada o primeiro exemplo do parlamentarismo moderno na historia da Europa occidental.[3]
Desenvolvemento editar
As Cortes constituíronse con tres estamentos:
- Privilexiados: o clero e a nobreza.
- Non privilexiados: os representantes das cidades.
Os privilexiados aparecen como un diálogo entre o rei e a curia, por unha banda, e os representantes das cidades e vilas por outro, sen oposición a que cada estamento se consolide por separado. A incorporación de elementos populares ou cidadáns responde só a necesidades económicas.
Nelas recoñécese a inviolabilidade do domicilio, do correo, a necesidade do rei de convocar Cortes para facer a guerra ou declarar a paz, e garántense numerosos dereitos individuais e colectivos.
Nestas Cortes, ademais de ampliar os Foros de Afonso V de Galicia do ano 1020, promulgáronse novas leis destinadas a protexer aos cidadáns e aos seus bens contra os abusos e arbitrariedades do poder dos nobres, do clero e do propio Rei. Este importante conxunto de decretos foi cualificado co nome de «Carta Magna Leonesa».
A lexislación afonsina non introduce novidades importantes. Pretende unicamente profundar no pacto feudal sobre o que se constrúe a lexitimidade monárquica.
As análises referidas a Decrétaos (decretos) atribuídos a 1188 reúnen a confirmación de decretos de carácter xeral como, por exemplo, o non atentar contra a propiedade allea, resolver as querelas ante a xustiza ou a promesa do rei de non entrar en guerra sen contar con todos os que lle deben dar o seu consello. Estes decretos, son cousas normais nos inicios do novo reinado de Afonso VII de León. Con todo, creáronse «novos Decretos», entre os que se contaba a redacción dunha Constitución datada en xullo de 1188, que trataba da existencia de violencia e do intento por paliala usando a Xustiza.
Este tema será desenvolvido nunhas «constitucións» para Galicia, en 1194, e a partir deste texto podemos explicar o contido no texto atribuído ás Cortes de 1188; é dicir, que este, tal e como se coñece en moitos das súas pasaxes, débese á elaboración desenvolvida ao longo do reinado de Afonso IX de León.
Legado editar
En 2011 a Xunta de Castela e León concedeu á cidade de León o título de «Berce do Parlamentarismo».[4] En 2013 a Unesco incluíu os documentos relativos a Decrétaos no rexistro Memoria do Mundo tras remitilos para a súa aprobación no ano 2012.[5] O 4 de maio de 2016 o pleno das Cortes de Castela e León reuniuse na Basílica de San Isidoro.[6]
Notas editar
- ↑ "La Unesco reconoce a León como cuna del parlamentarismo europeo". Arquivado dende o orixinal o 17 de abril de 2019. Consultado o 25 de xaneiro de 2018.
- ↑ Los “Decreta” de León de 1188 – El testimonio documental más antiguo del sistema parlamentario europeo
- ↑ The Life and Death of Democracy. John Keane. Simon & Schuster, London, 2009
- ↑ "La Junta ratifica a León como la cuna del parlamentarismo europeo". Arquivado dende o orixinal o 26 de xaneiro de 2018. Consultado o 25 de xaneiro de 2018.
- ↑ Organización de las Naciones Unidas para la Educación, la Ciencia y la Cultura. "Los “Decreta” de León de 1188 – El testimonio documental más antiguo del sistema parlamentario europeo".
- ↑ "Sesión plenaria en León". Arquivado dende o orixinal o 14/05/2016. Consultado o 25/01/2018.
Véxase tamén editar
Bibliografía editar
- The Life and Death of Democracy. John Keane. Simon & Schuster, Londres, 2009.
- Crónica da Humanidade 1987, Praza&Janés: ISBN 84-01-60699-3
- Carlos Estepa Díez e Julio Valdeón Baruque, Conmemoración de las Cortes de León 1188. La presencia de Zamora. ISSN 0213-8212 ISSN 0213-8212
- Anuario Instituto de Estudos Zamoranos «Florián de Ocampo» 1988, pp. 609–622
- Jerónimo Bécker, El orixinal latino del ordenamento de las Cortes de León en 1188, ed. dixital: Alacant: Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes, 2008.