Cabo de vara

O cabo da vara era un condenado que en España se encargaba de manter a disciplina entre o resto dos presos dun cárcere, brandindo unha vara, o instrumento de castigo que lle daba nome.

Aínda que en 1885 foron substituídas legalmente por "gardas", seguiron utilizándose. Os cabos recorreron á violencia e aos malos tratos, e mesmo á tortura, para manter a orde e reforzar a súa autoridade delegada. Sobre os seus actos presentáronse denuncias. A súa figura foi asimilada á dos kapos dos campos de concentración nazis. Na inmediata posguerra da Guerra civil de 1936-1939 reapareceron coa represión franquista nos cárceres, campos de concentración e outros centros de internamento ateigados de presos políticos Así lembrou un preso a súa experiencia coas puntas da vara nos cárceres franquistas:

Se a alguén se lle ocorre queixarse, póñeno en mans dos cabos para que lle ensinen, a golpes de morte, que alí mandan os fascistas. Estes 'cabos de vara' son elixidos entre os criminais máis noxentos e feroces. Abonda con que non lles guste un deles e lévano ao calabozo e peganlle cinco ou seis veces até que deixa de respirar. Decenas de compañeiros faleceron por este procedemento.

Outro preso viviu unha experiencia similar:

En Zaragoza, polo menos, sendo o cárcere máis duro pola fama e os feitos, non foron os funcionarios os que golpearon e saltaron o artigo 106 da normativa que prohibía expresamente os malos tratos; Batían na xente os propios presos, constituídos como 'cabos de vara', e os seus múltiples axudantes tamén batían, e batían ou facían a maior barbaridade para manter un destino que lles proporcionaba un soldo mensual como ministro.

En 1965 publicouse a novela de Tomás Salvador Cabo de vara, reeditada en 1970. Oito anos despois converteuse nunha película co mesmo título do director Raúl Artigot

Véxase tamén

Bibliografía

• Lorenzo Rubio, César (2020). "La máquina represiva: la tortura en el franquismo". En Pedro Oliver Olmo. La tortura en la España contemporánea. Madrid: Los Libros de la Catarata. pp. 131–198. ISBN 978-84-1352-077-3. 
• Oliver Olmo, Pedro; Gargallo Vaamonde, Luis (2020). "Tortura gubernativa y Estado liberal". En Pedro Oliver Olmo. La tortura en la España contemporánea. Madrid: Los Libros de la Catarata. pp. 23–84. ISBN 978-84-1352-077-3.