A conversión de san Paulo

pintura de Juan Bautista Maíno

A conversión de san Paulo[1] é un cadro do pintor Juan Bautista Maíno conservado no Museo Nacional de Arte de Cataluña. A obra foi atribuída ao pintor no 2011 e no 2012 foi restaurada como parte dun acordo con BNP Paribas.[2] O museo conta tamén co Retrato de frei Alonso de Santo Tomás (1648-1649), unha das súas últimas producións.[3] No 2012, os expertos do museo foron capaces de identificar A conversión de san Paulo como unha das poucas producións que permanecen de Maíno, un dos introdutores en España da cultura figurativa estilo de Caravaggio e do círculo de pintores activa en Roma a principios do século XVII.

A conversión de san Paulo
ArtistaJuan Bautista Maíno
Datacara 1614
TécnicaPintura ó óleo
Dimensións244,5 cm × 157 cm
LocalizaciónMuseo Nacional de Arte de Cataluña (Barcelona, España España)

Historia editar

O traballo de Maíno presenta un aspecto resultado dos seus anos de residencia en Roma. Cando regresa, Maíno non se limita a realizar unha transposición mimética dos modelos figurativos que foi capaz de ver alí, porén é capaz de reinterpretar estas fontes cun impulso renovador. Este fenómeno da importación das novidades pola vía da viaxe artística é o que diferenza o estilo de Maíno dos seus contemporáneos.[4]

Un incendio accidental en 1985, cubriu a pintura dunha capa negra. O lenzo, que foi severamente danado debido ao lume, estivo ata 2012 atribuído ao pintor valenciano Josep Vergara (1726 – 1799).

Este novo recoñecemento representa unha contribución importante para o catálogo dun artista clave para a comprensión da pintura española do século XVII e do que se conservan en moi poucas obras, tan só 44.[4] 

Descrición editar

A conversión de san Paulo é un traballo moi representativo da produción de Maíno. Lembra ao Retablo de Catro Pascuas (1612-1614), pintado para a igrexa de San Pedro Mártir en Toledo, que se conserva no Museo do Prado e que é considerado unha das producións máis relevantes pintura española do século XVII.[4]'

Estilo editar

Neste cadro vénse os principais e máis representativos aspectos que definen o repertorio gráfico do pintor e a súa linguaxe, caracterizada por un deseño vigoroso, detallado contorno en contornos; a escultura monumental das figuras, creado por medio dunha iluminación contrastado, e un colorido intensa. A conversión de san Paulo mostra a débeda acadada por Maíno coa pintura italiana, particularmente, coa estimulante atmosfera dunha cidade romana en que ela aparece documentada a presenza do artista entre 1605 e 1610.[5]

Influencias editar

A linguaxe de Maíno tamén apunta a influencia de Caravaggio (1571-1610), particularmente visible na conversión de san Paulo na modelaxe do cabelo dos anxos e no aspecto severo do rostro de Xesús, que mostra grandes coincidencias estilísticas co representado en A Trindade (1612-1620), pertencente ao retablo que Maíno foi feita para O convento da Madre de Deus, da Concepción, de Pastrana, a súa cidade natal e trata sobre o mesmo obxecto.

Restauración editar

A conversión de san Paulo presentou un grave estado de degradación, como resultado dun incendio que tivo lugar o 1 de abril de 1985 na dependencia municipal de Barcelona, no que estaba depositado para decorar unha das súas paredes.

Durante o incidente, o cadro foi sometido a altas temperaturas e resultou ser seriamente prexudicado. Presentado burbullas, cráteres e graves prexuízos, ademais de varias correccións e repintadas inadecuados antes do lume. Ademais, a pintura foi cuberta por unha capa escura, polo que era difícil de apreciar a súa calidade. As técnicas de análise impoñeranse como unha necesidade para ser capaces de entender a composición, deseño e cores, e para ser capaces de propoñer un diagnóstico rigoroso da súa condición.

A intervención de restauración deu tamén a oportunidade de analizar os materiais de traballo e ser capaz de caracterizar a técnica utilizada polo pintor. Os pigmentos e a forma de aplicalos para obter os tons máis axeitados e os efectos da luz desexados, así como a composición química da preparación da terra, que serviu como base para aplicar a pintura, coinciden con aqueles que foron identificados noutras obras por Maíno analizadas polo laboratorio do Museo do Prado con motivo da exposición adicada ao pintor entre 2009 e 2010.[6]

Exposición temporal editar

 
Obra preparatoria procedente dunha colección privada

Co obxectivo de botar luz sobre a xénese da obra, o seu recoñecemento e explicar o profundo e delicado proceso de restauración que durou máis de 6 meses. Por esta razón, houbo unha exposición temporal no museo, mostrando o traballo nun cuarto exclusivo para el, xunto cunha pintura preparatoria a partir dunha colección privada, unha radiografía , que mostra o seu estado antes da intervención, así como cun vídeo que explica o proceso de restauración da pantalla.[7]

Notas editar

Véxase tamén editar

Bibliografía editar

  • QUÍLEZ, Francesc i MESTRE, Mireia La conversió de sant Pau. Atribució i restauració. La recuperació d’una pintura per al MNAC MNAC, juliol de 2012. ISBN 978-84-8043-254-2
  • Leticia Ruiz Gómez (ed.), Juan Bautista Maíno, Museo Nacional del Prado/Ediciones El Viso (2009), ISBN 978-84-8480-190-0

Ligazóns externas editar