Usuario:Elisardojm/Ball de Valencians

Ball de valencians en Riudoms durante a Festa Maior de San Xaime de 2021.

Ball de Valencians[1] é o nome que recibían antigamente o elemento do cortexo popular que pode documentarse desde o século XVII até a actualidade en diferentes pobos do Camp de Tarragona e arredores.[2][3]

Non todos os balls de valencians son iguais, hainos de diversas características, uns teñen torres, outros bailes de castañuelas, etc.[2]

Ademais, a expresión Ball de Valencians ten varias acepcións:[2]

  1. Baile feito por uns homes do País Valenciano, o que podería considerarse como sinónimo de muixeranga dalgún pobo valenciano, que pode ter diferentes partes como un baile, unha torre, etc.
  2. Os cataláns copian o baile, polo que aínda que os bailaríns non son valencianos, fan o baile que leva este nome, o que fai pensar que pode haber elementos no baile tanto dunha zona xeográfica como doutra.
  3. Dado o feito da inexistencia de ningunha tradición, norma ou límite, o baile evoluciona ao longo do tempo e faino de maneira diferente segundo as zonas xeográficas onde permanece vivo, incorporando elementos da cultura local e mesmo chegando a perder elementos propios en orixe.
  4. Algúns balls de valencians deveñen castelos.
  5. Reaparición do ball de valencians en pobos onde a tradición se perdeu, tentando ser o máis fiel ao baile orixinal, sen introducir ningunha modificación.

Segundo Xavier Brotons, o Ball de Valencians constaba dunha serie de cadros de danza, acompañados de música de gralla e finalizaban cunha figura, é dicir, co levantamento dunha pequena estrutura humana, que se chamaba "torreta", e que constaba de tres ou catro niveis de altura.[4]

Algúns exemplos de Ball de Valencians editar

Pódense atopar exemplos de ball de valencians en lugares como: Albarca (1626), Alcover (a finais do século XVIII), Alforja (1784), Barcelona, Bellmer, Bràfim, Cambrils, Capafonts , Capçanes, El Catllar, Falset, Lleida, Montblanc, Mont-roig del Camp, Poboleda y Porrera, Prades, Reus, a Riera de Gaià, Santa Margarida i els Monjos, Sata Oliva, a Secuita, a Selva del Camp, Tarragona, Tàrrega, Torredembarra, Ulldemolins, Vandellòs, Valls, El Vendrell, Vilanova y la Geltrú, Vila-seca e Vimboidí.[5][6][5]..[2]

O traxe editar

Cando se estudan os traxes e as partes do ball de valencians pódense atopar pistas sobre a súa orixe que poden apoiar ou eliminar as teorías sobre esta orixe.[2][3]

O traxe característico do baall de valencians está formado por: unha calza curta, unha camisa, as alpargatas, a faixa, os panos, os cascabeis e a gorra musca. En ocasións certas partes da vestimenta son sempre da mesma cor, como a camisa branca ou a gorra morada; en cambio outros cambian segundo os pobos ou as circunstancias.[2][3][4]

Respecto das partes do baile, temos por exemplo: o vilano, a danza, o entrepasada, o baile da man, o baile do Ballano...[2] A gran cantidade de referencias atopadas no Costumari catalán fan pensar que a maior parte das danzas que forman parte dos Balls de Valencians eran ao tempo bailes antigos propios de Cataluña.[2][3]

A música editar

Respecto da música dos Ball de Valencians, está moi pouco estudada de forma científica. Existen partituras das músicas pero pouco máis. Os autores consideran que as partituras máis relevantes á hora de obter información son as de Reus.[2]

A maioría dos bailes incorporan cancións típicas da zona onde se realizan.[2]

Notas editar

  1. Brotons, Xavier (2001). Diccionari casteller. Diputació de Barcelona, Xarxa de Municipis. ISBN 84-7794-794-5. OCLC 807493044. Consultado o 2021-05-03. 
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 Bofarull Solé, Joan (2007). L'origen dels castells : anàlisi tècnica i històrica (1. ed ed.). Cossetània Edicions. ISBN 978-84-9791-291-4. OCLC 261204852. Consultado o 2021-05-03. 
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Cervelló Salvadó, Alexandre (2017). Els orígens del fet casteller : del ball de valencians als Xiquets de Valls : (del segle XVIII al 1849) (Primeira edición ed.). Cossetània. ISBN 978-84-9034-554-2. OCLC 1015242295. Consultado o 2021-05-03. 
  4. 4,0 4,1 Brotons Navarro, Xavier. Castells i castellers. Guia completa del món casteller. Barceola, Lynx Edicions, 1995. pàg. 57
  5. 5,0 5,1 Palomar i Abadia, Salvador (2002). El Ball de Valencians a Reus, al Baix Camp i al Priorat. Reus:Carrutxa, col·l. Fulls Monogràfics, 11.
  6. Ballester i Castelló,Francesc (1920). "Els xiquets de Valls", a La Crónica de Valls, copiat de Quaderns d'Estudi de la Mancomunitat de Catalunya.