Río Guadalfeo

Río Guadalfeo
Tipo	río; río principal
Inicio
División administrativa	España
Final
Localización	Mar Mediterráneo
	36°43′26″N 3°34′45″O / 36.72394, -3.57906
Afluentes	Rio Trevélez (pt) , Dúrcal River (en) , Chico River (en)
Características
Dimensións	71 () km ;
Superficie da cunca hidrográfica	1.150 km²

O río Guadalfeo é un pequeno río español da vertente mediterránea, na Comunidade Autónoma de Andalucía, cunha lonxitude de 66 km.

Percorrido

O río fórmase a partir da unión de tres pequenos regos Poqueira, Trevélez e Cádiar, no concello de Bérchules (Granada), na Loma de las Albardas, nas cadeas montañosas erguidas entre a serra Nevada e os cordais litorais da serra da Contraviesa. Os dous primeiros xúntanse previamente antes de confluír co Cadiar, preto da localidade de Órgiva. Atravesa a rexión das Alpujarras en boa parte do seu curso, salvando unha espectacular gorxa, denominada o Tajo de los Vados, entre os montes de Lújar e os montes de Chaparral, antes de desaugar no mar Mediterráneo en Salobreña, Málaga.

O curso do Guadalfeo transcorre moi encaixado, antes de saír á chaira litoral.

Delta

Durante o período Holoceno (derradeiros dez mil anos aproximadamente) o mar estaba máis baixo; durante esa época o alto nivel erosivo do río transportou abundante material (gravas máis ou menos grosas, areas, limos e arxilas) que formaron unha relativamente ampla chaira litoral, pola que o río foi abrindo varios leitos, até configurar unha desembocadura en delta, que ocupa uns 42 km², entre Salobreña e Motril. O encauzamento artificial do río, eliminou a saída ao mar en distintos brazos. Por outra banda, a captación de augas, para regadíos e outros usos, na mesma garganta prelitoral e no delta, doulle ao curso baixo un aspecto de río seco ou rambla, na terminoloxía xeográfica mediterránea.

Afluentes

Ademais dos devanditos, recibe pola súa dereita o río Dúrcal ou Izbor, co seu subafluente o Lanjarón, cunha conca total de 456 km². Outros tributarios importantes pola dereita tamén, son o río Órgiva e o río de La Toba.

Réxime hídrico

O Guadalfeo posúe un réxime nivopluvial, a causa dos pequenos afluentes e regatos que recibe desde grandes alturas da serra Nevada, e á par é de réxime torrencial, consonte o réxime pluvial do clima mediterráneo. O dexelo déixase notal entre maio e xullo, mentres as maiores precipitacións ocorren nos meses de decembro e xaneiro.

Economía

No pasado o río foi usado sobre todo para usos agrícolas, captando as súas augas para regadíos. Recentemente, rematouse no ano 2003, levantouse un encoro, a Presa de Rules, precisamente na cabeceira da súa gorxa. Na confluencia co Poqueira e o Trévelez, ergueuse outro encoro menor, denominado Dique del Granadino. No seu afluente maior, o Izbor, construíuse outro encoro, o de Béznar.

Toponimia

O nome do Guadalfeo procede do árabe wad-al-few, "río da garganta".

Fontes

Axencia Andaluza da Auga, Xunta de Andalucía, mantén unha páxina web moi completa sobre o Guadalfeo: "Río Guadalfeo. Un modelo de gestión integral de cuenca".
A web Proyecto Hormiga ten unha Unidade Didáctica dedicada ao "Río Guadalfeo".
Atlas Medio Universal y de España. Madrid. Ed. Aguilar. 1960.