Norma xurídica

A norma xurídica é unha regra ou ordenación do comportamento humano ditado por autoridade competente de acordo a un criterio de valor e cuxo incumprimento trae aparellado unha sanción. Xeralmente, impón deber e confire dereitos.

Os diarios oficiais publican as normas xurídicas. Na imaxe, exemplar do Diario Oficial da Unión Europea.

Diferénciase doutras normas de conduta no seu carácter heterónomo (imposto por outro), bilateral (fronte ao suxeito obrigado a cumprir a norma, existe outro facultado para esixir o seu cumprimento), coercible (exixible por medio de sancións tanxibles) e externo (importa o cumprimento da norma; non o estar convencido da mesma).

Para rematar, cabe mencionar tamén que os iusnaturalistas engadirán á definición anterior "con miras ao ben común." O anterior é discutible, pois en tal caso, non se podería entenderse ao Dereito romano, que contemplaba a escravitude, como un conxunto de normas xurídicas, o que lle quitaría o sentido ao estudo deste dereito nos países de Dereito continental, así como o estudo de calquera outro ordenamento xurídico que teña normas inxustas.

Para algúns, as normas xurídicas diferéncianse das regras do Dereito, porque as primeiras teñen intención prescriptiva, mentres as regras teñen carácter descritivo. Inclusive deste xeito, poderían estar presentes nun mesmo texto.

Ademais, o termo está moi relacionado ao de Dereito. A este último concepto poden atribuírselle diferentes sentidos, sendo un dos máis recorrentes o de ordenamento xurídico ou sistema de normas xurídicas.

A relación entre ordenamento xurídico e norma é o de todo coa parte. É de carácter cuantitativo. O ordenamento xurídico estaría constituído polo conxunto das normas xurídicas. É común que se confunda o concepto de norma xurídica co de lei ou lexislación. Con todo, a lei é un tipo de norma xurídica, pero non todas as normas son leis, pois son normas xurídicas tamén os regulamentos, ordes ministeriais, decreto e, en xeral, calquera acto administrativo que xere obrigacións ou dereitos. Cabe agregar que constitúen norma xurídicas, as emanadas dos actos e contrato celebrados entre particulares ou entre estes e órganos estatais cando actúan como particulares, suxeitándose ás prescricións de dereito privado.

Características da norma xurídica

• Xeneralidade: esta dirixida, inflúe ou rexe a todas as persoas que nun momento dado están baixo a aplicación das normas.
• Abstracción: operación do espírito humano que illa o obxectou coñecido da súa existencia concreta, prescindindo das notas individuais ou particulares e queda coa esencia, creando así conceptos xurídicos. Grao de Abstracción:
  1. Inferior: casos concretos da vida.
  2. Máis elevado: partindo de varios conceptos do 1º grao, e chegando ao esencial dos mesmos, fórmase un concepto máis abstracto e común de todos eles, e chégase a un concepto máis abstracto e xeral.
  3. Extensión: número de casos e suxeitos comprendidos no suposto de feito.
  4. Comprensión: número de datos que forman o suposto de feito.
• Lexitimidade: refírese a que sexa verdadeiro, xenuíno e certo. Hai lexitimidade Formal e Material.
  1. Formal: cando unha norma é lexítima pola súa fonte, é dicir, que sexa ditada en conformidade ao procedemento previamente establecido.
  2. Material: significa que a norma é lexítima polo seu contido, é dicir que vai dirixida a perseguir o ben común.
• Imperatividade: a norma xurídica impón deberes xurídicos, o dereito é autártico, rexe independentemente da vontade dos omitidos ás súas normas.
• Coercibilidade: Forza obrigatoria que a institución creadora da norma lexitimamente garante para impor, en defecto do cumprimento voluntario, as sancións previstas pola norma en caso de incumprimento

Funcións

Función motivadora: A norma trata de motivar para que se absteñan de violar as condicións de convivencia e en especial, de danar certos bens xurídicos. Desprega os seus efectos ex ante. Por iso a sanción atende á prevención especial.

Función protectora: A norma trata de protexer as condicións de convivencia e en especial certos bens xurídicos. Desprega os seus efectos ex post. Por iso a sanción atende á prevención xeral.

Estrutura lóxica da norma xurídica

1. Suposto de feito: requisitos establecidos na norma de cuxa realización facer depender a produción de efectos xurídicos.
2. Deber ser: é a ligazón lóxica entre o suposto de feito e a consecuencia xurídica.
3. Consecuencia xurídica: contén os efectos xurídicos, froitos da valoración que fixo o lexislador ante outros supostos xurídicos contidos no suposto de feito da norma.

A dobre estrutura da norma xurídica

• Se non é A debe ser B.
• Se non é B debe ser C.
• Se non é Suposto de feito debe ser Consecuencia Xurídica.
• Se non é consecuencia Xurídica debe ser Sanción.

Elementos da consecuencia xurídica

• Suxeito activo.
• Suxeito pasivo.
• Relación entre suxeito activo e suxeito pasivo.
• Dereito subxectivo - obriga.
• Obxecto.
• Xurisprundencia.

Tipos de suposto de feito

• Simple: só requisito.
• Complexo: independentes e Dependentes.
  • Independentes: son os datos de cuxa presenza non é necesaria para que se produza a consecuencia xurídica.
  • Dependentes: simultáneos e Sucesivos.
    • Simultáneos: cando ocorre todo para que empezo a producirse a consecuencia xurídica.
    • Sucesivos: cando unha vez producidos algúns efectos, concorren outros datos para producir novos efectos xa previstos.

Clasificacións

Clasificación en función da vontade do individuo

• Normas imperativas: Obrigan independentemente da vontade do individuo.
• Normas dispositivas: Obrigan cando non existe unha vontade expresa en contrario do individuo. Algúns autores inclúen dentro desta categoría ás normas supletivas. Tamén pode considerarse como dispositiva a norma interpretativa, é dicir, aquela que vai encamiñada a determinar e interpretar a vontade das partes.

Clasificación Hartiana

• Hart sinalaba que o que diferencia ao dereito doutros sistemas normativos é que está formado por outros sistemas de normas: normas primarias e normas secundarias.
• Normas primarias: son as normas de conduta, as normas de comportamento e que cualifican como prohibido, permitido e obrigatorio.
• Normas secundarias: son as normas que non teñen por obxecto crear obrigacións senón atribuír poderes ou facultades.

Houbo anteriormente sociedades arcaicas que soamente tiveron normas primarias. Para Hart o dereito das sociedades desenvolvidas conta con estes dous tipos de norma.

As normas secundarias introdúcense para remediar os defectos que padece ou que ten un sistema de dereito no cal haxa normas primarias soamente. Estes defectos serían: a falta de certeza, que se remedia polas normas de recoñecemento. Outro defecto sería a inmobilidade que se emenda mediante a norma de cambio. Tamén está o defecto da ineficacia que se pretende superar mediante as normas de adxudicación.

Mentres que as normas primarias impón deberes e crean obrigas, as secundarias poden ser públicas ou privadas.

• Normas de recoñecemento: son aquelas normas que nos permiten identificar as normas do ordenamento xurídico e poden diferencialas das normas que non pertencen a ese ordenamento xurídico, isto recóllese habitualmente en códigos civís.
• Normas de cambio: son aquelas normas que nos indican como se pode derrogar total ou parcialmente as normas do ordenamento xurídico. Dinos tamén esta norma como se pode modificalas e como se poden introducir novas normas. Son as chamadas normas sobre a produción de normas. Ademais estas normas determinan quen pode facer estes cambios.
• Normas de adxudicación ou de aplicación: son aquelas leis penais e as procesuais. Son as normas que establecen que órganos deben decidir se se infrinxiu ou non unha norma primaria e o conxunto de consecuencias xurídicas desfavorables.