Madhubala
Mumtaz Jehan Begum Dehlavi, coñecida como Madhubala, nada en Delhi (India Británica) o 14 de febreiro de 1933 e finada en Bandra (Mumbai) o 23 de febreiro de 1969, foi unha actriz cinematográfica india que protagonizou filmes clásicos de Bollywood. Coñecida popularmente como A bela con traxedia e a Venus do cinema indio, foi célebre pola súa beleza e por protagonizar filmes de éxito comercial do cinema hindi.[1][2] Estivo activa entre 1942 e 1964.[3]
| Nome orixinal | (ps) مدهوبالا  |
|---|---|
| Biografía | |
| Nacemento | 14 de febreiro de 1933 Nova Deli, India |
| Morte | 23 de febreiro de 1969 (36 anos) Bombai, India |
| Causa da morte | doenza cardiovascular |
| Residencia | Bombai |
| Relixión | Islam |
| Actividade | |
| Ocupación | actriz de cinema |
| Período de actividade | 1942 - 1960 |
| Familia | |
| Cónxuxe | Kishore Kumar (1960–1969) |
     | |
Considerada unha das actrices máis icónicas e influentes da historia do cinema hindi, debutou nun pequeno papel de nove anos no filme Basant (1942) mais a súa carreira realmente comezou en 1947, cando fixo o seu primeiro filme con Raj Kapoor aos catorce anos, Neel Kamal (1947).[4] Nunha carreira que se estendeu case dúas décadas, Madhubala participou en máis de sete filmes de xéneros variados como Mahal (1949), Dulari (1949), Beqasoor (1950), Tarana (1951), Amar (1954), Mr. & Mrs. '55 (1955), Chalti Ka Naam Gaadi (1958), Howrah Bridge (1958) e Mughal-e-Azam (1960) con actores como Dilip Kumar, Guru Dutt, Ashok Kumar, Dev Anand e Kishore Kumar. Recibiu a súa única candidatura a un premio Filmfare á mellor actriz pola súa interpretación en Mughal-e-Azam (1960).[5]
En 1951, captou o interese de Hollywood cando o director de fotografía James Burke visitou a India e fotografouna para a revista Life. No artigo foi denominada "a maior estrela" da industria cinematográfica internacional. Madhubala foi comparada con Marilyn Monroe: o aspecto ardoroso, a carreira curta e o tráxico final:
Hai unha notable semellanza na suave vulnerabilidade das súas caras. O mesmo desenfreo no riso, a cabeza cara a atrás, o mesmo brillo incandescente.Khatija Akbar, biógrafo de Madhubala
Era unha grande afeccionada a Hollywood, e mentres visitaba Bombay, Frank Capra intentou darlle unha oportunidade nos Estados Unidos, mais o seu pai rexeitouno.
Madhubala tivo unha longa relación co actor Dilip Kumar, mais casou co seu coprotagonista de Chalti Ka Naam Gaadi, Kishore Kumar en 1960. Xuntos traballaron en filmes como Dhake Ki Malmal (1956), Chalti Ka Naam Gaadi (1958), Jhumroo (1961) e Half Ticket (1962). O seu matrimonio durou nove anos e acabou coa morte de Madhubala tras unha longa enfermidade aos 36 anos. O seu último filme, Jwala, rodado na década de 1950, estreouse en 1971.
Legado
editarA forte presenza de Madhubala na memoria do público evidénciase en todas as recentes enquisas sobre as principais actrices ou belezas do cinema da India.[6][7][8] Cada ano, no aniversario do seu nacemento, publícanse numerosos artigos e emítense programas de televisión para conmemorala. Os seus carteis aínda están á venda xunto cos de actrices contemporáneas como Meena Kumari, Nargis, Waheeda Rehman e Nutan. As revistas modernas continúan a publicar historias da súa vida persoal e a súa carreira, e adoitan promocionar o seu nome para atraer vendas. No especial de 2007 para o Día Internacional da Muller de Rediff.com, Madhubala foi escollida segunda na lista das dez mellores actrices de Bollywood.[9] Con todo, moitos cren que Madhubala é unha das actrices máis infravaloradas, xa que "a súa beleza atraía máis atención que o seu talento".[10]
O 18 de marzo de 2008 emitiuse un selo conmemorativo que representa a Madhubala.[11] O selo foi producido por India Post nunha serie limitada. Só outra actriz, Nargis Dutt, fora honrada deste xeito con anterioridade.[12]
O 10 de agosto de 2017, o centro de Nova Delhi de Madame Tussauds amosou a estatua de Madhubala como a célebre cortesana Anarkali de Mughal-E-Azam como tributo á actriz. O centro Madame Tussauds abriu en Nova Delhi o 1 de decembro de 2017.
En 2018 The New York Times publicou un obituario tardío para ela.[13]
Filmografía
editar| Filme | Ano | Personaxe |
|---|---|---|
| Basant | 1942 | Manju |
| Mumtaz Mahal | 1944 | |
| Dhanna Bhagat | 1945 | |
| Rajputani | 1946 | |
| Pujari | 1946 | |
| Phoolwari | 1946 | |
| Saat Samundaron Ki Mallika | 1947 | |
| Mere Bhagwan | 1947 | |
| Khubsoorat Duniya | 1947 | |
| Dil-Ki-Rani | 1947 | |
| Chittor Vijay | 1947 | |
| Neel Kamal | 1947 | Princesa Kamala |
| Parai Aag | 1948 | |
| Lal Dupatta | 1948 | |
| Desh Sewa | 1948 | |
| Amar Prem | 1948 | |
| Sipahiya | 1949 | |
| Singaar | 1949 | |
| Paras | 1949 | Priya |
| Neki Aur Badi | 1949 | |
| Mahal | 1949 | Kamini |
| Imtihaan | 1949 | |
| Dulari | 1949 | |
| Daulat | 1949 | |
| Apradhi | 1949 | |
| Pardes | 1950 | Chanda |
| Nishana | 1950 | |
| Nirala | 1950 | Poonam |
| Madhubala | 1950 | |
| Hanste Aansoo | 1950 | |
| Beqasoor | 1950 | Usha |
| Tarana | 1951 | Tarana |
| Saiyan | 1951 | Saiyan |
| Nazneen | 1951 | |
| Nadaan | 1951 | |
| Khazana | 1951 | |
| Badal | 1951 | Ratna Singh |
| Aaram | 1951 | Leela |
| Saqi | 1952 | Rukhsana |
| Sangdil | 1952 | Kamal |
| Rail Ka Dibba | 1953 | Chanda |
| Armaan | 1953 | |
| Bahut Din Huye | 1954 | Chandrakanta |
| Amar | 1954 | Anju |
| Teerandaz | 1955 | |
| Naqab | 1955 | |
| Naata | 1955 | |
| Mr. & Mrs. '55 | 1955 | Anita Verma |
| Shirin Farhad | 1956 | Shirin |
| Raj Hath | 1956 | Raja Beti |
| Dhake Ki Malmal | 1956 | |
| Yahudi Ki Ladki | 1957 | |
| Gateway of India | 1957 | Anju |
| Ek Saal | 1957 | Usha Sinha |
| Police | 1958 | |
| Phagun | 1958 | Banani |
| Kalapani | 1958 | Asha |
| Howrah Bridge | 1958 | Edna |
| Chalti Ka Naam Gaadi | 1958 | Renu |
| Baghi Sipahi | 1958 | |
| Kal Hamara Hai | 1959 | Madhu/Bela |
| Insaan Jaag Utha | 1959 | Gauri |
| Do Ustad | 1959 | Madhu Sharma |
| Mehlon Ke Khwab | 1960 | Asha |
| Jaali Note | 1960 | Renu/Beena |
| Barsaat Ki Raat | 1960 | Shabnam K. Bahadur |
| Mughal-e-Azam | 1960 | Anarkali |
| Passport | 1961 | Rita Bhagwandas |
| Jhumroo | 1961 | Anjana |
| Boy Friend | 1961 | Sangeeta |
| Half Ticket | 1962 | Rajnidevi/Asha |
| Sharabi | 1964 | Kamala |
| Jwala | 1971 |
Notas
editar- ↑ Booch, Harish and Doyle, Karing.(1962). Self-Portraitt. Bombay: Jai Gujerat Press. pp. 75-78.
- ↑ Lanba, Urmila. (2012). Bollywood's Top 20: Superstars of Indian Cinema (Patel, B, ed.). páx. 114-28.
- ↑ Gangadhar, V. (17 de agosto de 2007). "They now save for the rainy day". The Hindu. Arquivado dende o orixinal o 15 de outubro de 2007. Consultado o 5 de outubro de 2011.
- ↑ Dhawan, M.L. (6 de abril de 2008). "Mark of Madhubala". The Tribune (Chandigarh). Consultado o 27 de decembro de 2014.
- ↑ Bhagat, Rasheeda (31 de maio de 2011). "Madhubala's timeless beauty". Business Line. Consultado o 27 de decembro de 2014.
- ↑ "Poll: Most Popular Actress". filmfare.com. 30 de abril de 2013. Consultado o 9 de marzo de 2018.
- ↑ "Bollywood's best actresses. Ever. (Wet, wild and on the run, honey)". Rediff.com. Consultado o 2 de xuño de 2012.
- ↑ Lanba, Urmila. (2012). Bollywood's Top 20: Superstars of Indian Cinema (Patel, B, ed.). páx. 126.
- ↑ "Happy Birthday Madhubala". Indian Express. 14 de febreiro de 2012. Consultado o 9 de marzo de 2018.
- ↑ Lanba, Urmila. (2012). Bollywood's Top 20: Superstars of Indian Cinema (Patel, B, ed.). páx. 118.
- ↑ Bhagria, Anupam (18 de maio de 2008). "Postal stamp released on the legendary Madhubala". The Indian Express. Arquivado dende o orixinal o 22 de xaneiro de 2013. Consultado o 2 de xuño de 2012.
- ↑ Mihir, Trivedi (19 de marzo de 2008). "Postal Dept. stamps yesteryear star Madhubala". IBN Live. Arquivado dende o orixinal o 17 de maio de 2012. Consultado o 2 de xuño de 2012.
- ↑ Khan, Aisha. "Madhubala, a Bollywood Legend Whose Tragic Life Mirrored Marilyn Monroe’s – The New York Times". Nytimes.com. Consultado o 9 de marzo de 2018.
Véxase tamén
editarBibliografía
editar- Akbar, Khatija (1997). Madhubala: her life, her films. UBS Publishers Distributors. ISBN 978-81-7476-153-8.
- Akbar, M. J. Sunday Magazine, 5 de agosto de 1996
- Bajaj, Rajiv K. (ed.). The Daily, 26 de maio de 1996
- Bhattacharya, Rinki. Bimal Roy: A man of silence, South Asia Books
- Cort, David. Theatre Arts, agosto de 1952; Vol. XXXVI No. 8
- Deep, Mohan. Madhubala: The Mystery and Mystique, Magna Publishing Co. Ltd.
- Joshi, Meera. Madhubala: Tears in Heaven Filmfare, 14 de maio de 2008
- Kamath M.V. The Daily, xuño de 1996
- Karanjia, B.K. Dates with Diva, Deccan Chronicle, 17 de decembro de 2006
- Khan, Aisha. "Madhubala, 1933-1969", New York Times, 8 de marzo de 2018.
- Raheja, Dinesh. The Hundred Luminaries of Hindi Cinema, India Book House Publishers
- Rajadhyaksha, Ashish; Willemen, Paul. The Encyclopedia of Indian Cinema, Fitzroy Dearborn Publishers
- Reuben, Bunny. Follywood Flashback, Indus publishers
- Sawhney, Clifford. Debonair', xuño de 1996
- Singh, Khushwant. Sunday Observer 23–29 de xuño de 1996