Lidia González
Lidia Cristina González Calderón, nada en Puerto Montt o 27 de abril de 1967, é unha artesá e política chilena pertencente ao pobo orixinario yámana que foi concelleira da comuna de Cabo de Hornos por dous períodos, ademais foi encargada da oficina da Corporación Nacional de Desenvolvemento Indíxena (Conadi) na provincia Antártica chilena.
  | |
| Biografía | |
|---|---|
| Nacemento | (es) Lidia Cristina González Calderón 27 de abril de 1967 (57 anos)Puerto Montt, Chile |
| Membro da Convención Constitucional chilena | |
| 4 de xullo de 2021 – 4 de xullo de 2022 | |
 Q63073423  Cabo de Hornos (pt) | |
| 2008 – 2016 | |
| Datos persoais | |
| País de nacionalidade | Chile |
| Actividade | |
| Ocupación | política , artesá , activista |
| Partido político | político independente |
| Lingua | Lingua yámana e lingua castelá |
| Familia | |
| Nai | Cristina Calderón |
| Parentes | Úrsula Calderón (en) (sobriño) |
En maio de 2021, foi elixida como candidata única nas eleccións constituíntes realizadas en Chile o 15 e o 16 de maio de 2021, pasando a ser unha das 155 persoas que compoñen á Convención Constitucional da República de Chile.[1]
É filla de Cristina Calderón, quen foi a derradeira falante nativa da lingua yámana, representante de devandita etnia e a única integrante desa cultura que alcanzou a vivir de preto os seus costumes.[2]
Traxectoria editar
Lidia González naceu en 1967 na comuna de Puerto Montt, sendo os seus pais Cristina Calderón e Teodosio González. É a menor de dez fillas de Cristina; ademais é sobriña de Úrsula Calderón. Logo do seu nacemento a súa familia mudouse a Caleta Eugenia, situada na Illa Navarino, dentro da comuna de Cabo de Hornos. Porén, creceu xunto con Ana Sarmiento e os seus pais.[3] En 1973, viviu xunto cos seus pais en Rada Picton.[4]
A súa educación básica cursouna nun internado. Durante ese período da súa nenez e mocidade sinalou que sufriu de discriminación por ser yámana. Estudou até segundo medio de maneira presencial, e posteriormente completou a súa educación por medio de clases a distancia. En 1996 formou o «Xardín Étnico Familiar Ukika» de Puerto Williams.[4][5] Xa sendo adulta, aprendeu da súa nai as técnicas da cestaría tradicional yámana, debido ao seu tempo afastada dela cando estivo no internado.[4] O seu marido foi concelleiro pola comuna de Cabo de Hornos.[6]
Carreira pública e política editar
En 2008, postulouse ao cargo de concelleiro pola comuna de Cabo de Hornos como independente polo pacto Concertación Democrática.[6] Foi elixida como concelleira co 7,62% dos votos,[7] isto converteuna na primeira persoa da etnia yámana en ocupar un cargo público de elección popular. Novamente é reelixida en 2012 como independente cun 4,95% dos votos.[7]
Dende 2012, traballou na oficina de Promoción e Información dos Dereitos Indíxenas e logo como a encargada da Oficina de Asuntos Indíxenas da CONADI na cidade de Puerto Williams.[8][9][10]
En marzo de 2019, participou nas protestas na Illa Navarino, impedindo a chegada das salmoneiras que buscaban asentar 134 gaiolas de crianza en Puerto Williams. As manifestacións proseguiron por meses, até o momento no cal as gaiolas e a industria se retiraron da zona. Durante a súa vida adulta desenvolveu moitas actividades de preservación e difusión do coñecemento da cultura e da lingua do seu pobo.[11]
Convencional constituínte editar
Logo dos resultados do plebiscito nacional de 2020, e posterior organización das eleccións de convencionais constituíntes, os seus fillos e familia directa animárona a presentarse como candidata constituínte representando ao pobo yámana.[10][12] Foi a única inscrita na cota de escanos reservados do pobo orixinario yámana. Como nome alternativo atopábase o do seu sobriño, o profesor Luís Francisco Gómez.[6][11]
Á convención presentáronse cinco persoas interesadas en ser candidatas polo escano reservado. Despois deste proceso, Lidia González foi elixida para ser titular con 49 de 89 votos.[6]
En maio de 2021, foi elixida como candidata única o 16 de maio de 2021 co 91,04% dos votos, pasando a ser unha das 155 persoas que compoñen a Convención Constitucional da República de Chile.[1] O 6 de xaneiro de 2022, asumiu como vicepresidenta adxunta da Convención, xunto a Bárbara Sepúlveda, Amaya Alvez, Tomás Laibe e Natividad Llanquileo.[13]
Notas editar
- ↑ 1,0 1,1 "Los candidatos indígenas que estarán en la Convención Constitucional". pauta (en castelán). 16 de maio de 2021. Consultado o 20 de maio de 2021.
- ↑ Azúa, Mauricio. "Mujer yagana busca preservar lengua a través de diccionario". La Estrella de Arica. Arquivado dende o orixinal o 01 de maio de 2004. Consultado o 19 de marzo de 2011.
- ↑ SIGPA. "Ana Mercedes Sarmiento Álvarez". www.sigpa.cl. Consultado o 23 de maio de 2021.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 SIGPA. "Lidia Cristina González Calderón". www.sigpa.cl. Consultado o 23 de maio de 2021.
- ↑ Selhke, Patricia (maio de 2008). "Intercambio de experiencias entre Chile y Perú". Revista JUNJI de Magallanes (en inglés) (1): 18. Consultado o 23 de maio de 2021.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Toro, Daniela (29 de xaneiro de 2021). "Lidia González, la única candidata mujer yagán a la Convención: "El interés está en quienes quieren tener un poco de voz"". El Mercurio (en castelán). Consultado o 23 de maio de 2021.
- ↑ 7,0 7,1 SERVEL. "Historial del Candidato - Participación en elecciones y resultados desde el año 1989". Arquivado dende o orixinal o 02 de xuño de 2022. Consultado o 23 de xaneiro de 2022.
Buscar como LIDIA CRISTINA GONZALEZ CALDERON
- ↑ General (15 de maio de 2012). "CONADI abrió nueva oficina de atención a indígenas en la Provincia Antártica Chilena". El Pingüino. Consultado o 23 de maio de 2021.
- ↑ La Tercera (13 de maio de 2012). "Conadi abre nueva oficina de atención a indígenas en la Provincia Antártica". La Tercera. Consultado o 23 de maio de 2021.
- ↑ 10,0 10,1 Revista Fem Patagonia (7 de abril de 2021). "Las mujeres yagán y kawésqar que aspiran a tener voz y voto en la nueva Constitución – FEM Patagonia". Revista Fem Patagonia (en castelán). Consultado o 23 de maio de 2021.
- ↑ 11,0 11,1 Basoalto, Héctor (14 de maio de 2021). "Todo queda en familia: La historia detrás del escaño para el pueblo yagán". The Clinic. Consultado o 23 de maio de 2021.
- ↑ La Prensa Austral (7 de febreiro de 2021). "Lidia González Calderón, la única mujer yagán que participa en el proceso constituyente". La Prensa Austral (en castelán). Consultado o 23 de maio de 2021.
- ↑ Román, Cecilia (6 de xaneiro de 2022). "Asumen cinco de los nuevos vicepresidentes de la mesa directiva la Convención: Faltan dos cupos por definir". Emol. Consultado o 6 de xaneiro de 2022.
Véxase tamén editar
Ligazóns externas editar
- Keyuk Selk'nam (ed.). Mujeres Constituyentes Indígenas. Consultado o 23 de maio de 2021.