|
==Os comezos==
A primeira grabación da historia da [[filmografía]] galega foi unha o '''Entierro del general Sánchez Bregua''', rodada na [[Coruña]] o [[20 de xuño]] de [[1897]] (a segunda película española máis antiga tan só despois de ''Salida de misa de doce del Pilar de Zaragoza''), rodada por [[José Sellier]], e dende aquela o seu percorrido é o da historia do resto da cultura galega, resumible en dúas opcións: exilio ou silencio. Facendo certo o refrán que fai que os profetas non o sexan na súa terra, o éxito dos profesionais galegos deuse no estranxeiro, principalmente na [[Arxentina]], [[México]], [[Francia]] e [[Cuba]]. Nomes como [[Maruja Mallo]], [[Carolina Otero]] ou [[Ignacio Quirós]] invadenapareceron asnas páxinas da revista ''[[Galicia Emigrante]]'', como mostra do que os galegos e fillos de galegos facían nas pantallas e teatros de fóra de Galicia. (¿Nome dun realizador coñecido que traballaba en México?). Desta época é tamén a relación do cine coa companía relixiosa fundada polo patrón da cinematografía: os [[salesianos]], creados por [[San Xoán Bosco]] teñen un labor iniciático na divulgación, promoción, fomento, defensa e mesmo formación e protección do cine de base aló onde se asentaron, moi a pesares da represión franquista, en [[Vigo]], [[Ourense]] ou [[A Coruña]]. Daí saiu a primeira produtora-distribuidora dos nosos eidos (¿Filmax? ou ¿Ícaro?), que tiña no seu logotipo un dos illós das nosas costas.
En 1916 filmouse ''[[Miss Ledyia]]'', o primeiro filme galego de ficción.
==A industria propia==
Dende o primeiro filme comercial, ''[[Sempre Xonxa]]'' de [[Chano Piñeiro]] (pero sen esquecer que xa [[Antonio Román]] fixera un documental titulado ''[[O carro e o home]]'', con guión de [[Xaquín Lorenzo]]), o audiovisual galego oscilou moito na súa produción. A subvención da administración non sempre acadou os froitos agardados e o desenvolvemento foi moi irregular. Inda así, coa creación da [[Compañía de radio e televisión de Galicia]], implementáronse múltiples facetas en infinidade de ámbitos (dende a normalización lingüística ata a obriga de dobraxe ou subtitulado) que provocaron un resultado xeral necesariamente positivo. Facer que [[John Wayne]] cuspise e malxurase en galego ou que a [[escrava Isaura]] chorase nunha ''fazenda'' brasileira con saloucos galaicos foi un labor que nunca se eloxiará dabondo, pois o que hogano é normal foi daquela tan rechamante que tardou en deixar de ser comentado. A enorme variedade de eidos que se abriron (xunto cos deportes ou os telexornais) obrigou a un esforzo [[normativización|normativizador]] que nin aínda hoxe esta feito de todo.
Outro punto de mellora foi a aproveitamento de novas institucións. Creáronse centros de ensino ó nivel da [[Formación Profesional]] de grao superior, como o Centro [[Marcote]] de [[Vigo]] e outro centro (¿nome?) na [[A Coruña|Coruña]], e departamentos oficiais, como o [[Centro Galego de Artes da Imaxe]].
Os últimos pasos máis destacables son a aposta pola produción propia: co fito na dirección do polifacético [[Antón Reixa]], ''[[Mareas vivas]]'', xurdiron unha nova grea de series que salpican a grella da programación, dendecomo ''[[Pratos combinados]]'', ata como ''[[As leis de Celavella]]'' ou ''[[Libro de familia]]''. Mesmo no mundo da animación dixital, o incremento da produción galega levou implicada a creación dunha empresa conveniada con Caixanova que xa conta con dúas producións moi vendidas no estranxeiro, ''O bosque animado'' e ''[[O soño dunha noite de verán]]'' ([[Dygra Films]]). En santiago, na filial de [[filmax]], [[bren entertaintment]] estase a producir cine de animación de grn calidade, ca multimillonaria pelicula DonkeyXote, e conta ca coporduccion de títulos coma ''O Cid'', ''Pinocho 3000'', ''Gisaku'' e ''Perez''.
==Principais obras==
As principais obras do audiovisual galego, tanto longametraxes coma curtametraxes e debuxos animados, son as seguintes:
* ''[[Sempre Xonxa]]'' de [[Chano Piñeiro]], en [[1988]], con [[Xosé Manuel Olveira 'Pico']], [[Uxía Blanco]], [[María Pujalte]] ou [[Loles León]]
* ''[[Continental]]'', en [[1988]], de [[Xavier Villaverde]]
* ''[[Urxa]]'', a terceira da tríada do [[1988]], de [[Carlos López Piñeiro]]
* ''[[Mamasunción]]'', tamén de [[Chano Piñeiro]]
* ''[[O bosque animado]]'', de animación dixital sobre un libro do coruñés [[Wenceslao Fernández Flórez]]
* ''[[Lena]]'', rodada en parte no casco vello de [[Vigo]]
* ''[[Días de voda]]'' (de [[Juan Pinzás]])
* ''[[EraÉrase outra vez]]'' (de [[Juan Pinzás]])
* ''[[A lénda da doncella]]''
* ''[[A vida que che espera]]''
* ''[[Os luns ó sol]]'', sobre([[Fernando oLeón mundo obreiro e o paro nos oitenta, conde Aranoa]])
* ''[[O lapis do carpinteiro]]'', baseada nun texto de [[Manuel Rivas]]
* ''[[Trece badaladas]]'', baseada nun texto de [[ManuelSuso de RivasToro]]
* ''[[O alquimista impaciente]]''
* ''[[Sei quen es]]''
* ''[[Fisterra]]''
* ''[[As belas durmintes]]''
* ''[[Divertimento]]''
* ''[[A promesa]]'', ¿con [[Carmen Maura]]?
* ''[[O agasallo de Silvia]]''
* ''[[Un bosque de música]]''
* ''[[Ilegal]]'', con [[Lucía Jiménez]]
* ''[[Camiño de Santiago. A orixe]]''
* ''[[Pinocho 3000]]'', de animación dixital
* ''[[O Cid, a lenda]]'', de debuxos animados
* ''[[Romasanta]]'', de Francisco Plaza sobre un libro de [[Alfredo Conde]]
* ''[[Dagon]]''
* ''[[O soño dunha noite de verán]]''
* ''[[Gisaku]]''
* ''[[Pérez, o ratiño dos teus soños]]''
* ''[[DonekyXote]]''
* e, porque non, ''[[Mar adentro]]'', de [[Alejandro Amenábar]] sobre a vida de [[Ramón Sampedro]]
==Principais actores, actrices e presentadores==
* [[Ernesto Chao]]
* [[Antonio Durán "Morris"]]
* [[Mabel Rivera]]
* [[Xosé Manuel Olveira "Pico"]]
* [[Serxio Pazos]]
* [[María Castro]]
* [[Guillermo Carbajo]]
* [[María Bouzas]]
* [[Mónica García]]
* [[Luis Tosar]]
* [[Carolina Otero]], coñecida como ''la Belle Otero''
* [[Muriel Sánchez]]
* [[Ledicia Sola]]
* [[Carmen Sotelo]]
* [[Manu Fernández]]
* [[Xacobe Sanz]]
* [[Manuel Lozano]]
* [[Ainhoa Calvo]]
* [[Gala Nieves]]
* [[Fernando Acebal]]
* [[Aitor Rei]]
* [[Silvia Jato]]
* [[Julia Otero]]
* [[Paloma Lago]]
* [[Jesús Vázquez]]
==Ligazóns externas==
* [http://www.culturagalega.org/avg/index.php AVG O audiovisual galego Consello da Cultura Galega]
* [http://www.xunta.es/conselle/cultura/cgai/documentos/tunelCGAI.html CGAI pola Xunta]
* [http://www.cgai.org/index.php Centro Galego de Artes da Imaxe]
* [http://www.agapi.org Asociación Galega de Produtoras Independentes]
* [http://www.mundourense.com/cinemaeteatro No concello de Ourense fálase de cine]
* [http://www.culturagalega.org/avg/historia4.php Soportal do audiovisual galego na páxina do Consello da Cultura Galega]
[[Categoría:Cine]]
| 