Inquisición española: Diferenzas entre revisións

O Tribunal da Inquisición de Santiago de Compostela tivo unha primeira fase de existencia entre 1520 e 1530 e dependía directamente do Tribunal de Valladolid, máis foi logo que se disolveu. No 1560 o entón inquisidor de Valladolid, Quijano del Mercado, visita Compostela coa intención de reinstalar un tribunal máismais, tras atrala fría acollida por parte das institucións civís e do cabido da catedral de Compostela, terminarematou desistindopor paradesistir, volveraínda tentaloque poro intentou máisnoutras dúas vecesocasións en 1564 e 1566 sen encontrar nunca un ambiente institucional favorábel. Estes fracasos pódense explicar de distintas maneiras. Para [[Isidoro Millán Mariño]],<ref>Millán Mariño, Isidoro (1938). ''A la sombra del Apóstol. Once siglos de vida compostelana.'' Santiago, p. 304-5</ref>, o propósito esencial de estabelecer un tribunal da Inquisición en Compostela non era, na realidade, o perseguimento dos protestantes e conversos españoiscasteláns ou dos evanxelizadores protestantes do norte da Europa que chegaban aos portos galegos, máissenón a necesidade de criar na nosa terra un Tribunal de Estado que servise para terminar a campaña de sometementosometimento social e político dos galegos á autoridade real española. Pola súa parte, o historiador [[Antonio López Ferreiro|López Ferreiro]]<ref>Millán Mariño, Isidoro (1938). ''A la sombra del Apóstol. Once siglos de vida compostelana''. Santiago, p. 304</ref> subliña a grande oposición, especialmente en círculos eclesiásticos composteláns, ao estabelecemento do tribunal mesmo nunha época marcada polo fanatismo de dous dos mais temíbeis inquisidores xenerais: o asturiano [[Fernando Valdés y Salas|Fernando Valdés]] (1547-1568) e o castelán Diego de Espinosa (1568-1572). Porén, a chegada definitiva do Tribunal foi en 1574 cando o castelán Francisco Blanco tomou posesión da cadeira da igrexa metropolitana galega, facilitando tamén a entrada do [[Compañía de Xesús|xesuitismo]] no país. Este tribunal, independente do de Valladolid, exercíaexerceu a súa xurisdición sobre o territorio do extinguido [[Reino de Galicia|Reino de Galiza]] e para facilitar o seu funcionamento en todo o territorio galego, concedéuselle a renda dun [[cóengo]] a cada unhas das cinco catedrais galegas, ademais doutros recursos económicosinsumos abundantes.

SeCómpre callar,indicar a razón pola calque o Tribunal non foi estabelecido na Coruña, onde tiña a súa sede a [[Real Audiencia de Galicia]], foipor polamor da resistencia que a burguesía mercantil dos portos galegos mostrou ante calquera tipo de perturbación no tráfico e nas comunicacións marítimas que prexudicase os seus intereses comerciais. AsPois, por unha banda, as actividades inquisitoriais, porén, querendo impedir a entrada e propagación da reforma protestante polos portos do país, incluían a inspección das tripulacións e ada carga dos barcos con procedencia en países protestantes ou católicos con portos protestantes, como era o caso da [[La Rochelle|Rochelle]] en Francia. O feito é que o Capitán; e apor Real Audiencia de Galicia impediron no posíbel o seu estabelecemento na Coruña. No 1589outra, o Concello da cidade herculina protestou contra os inquisidores que visitaban a cidade co propósito de investigar varias naves estranxeiras. Segundosegundo parece, ían cobrando por “dereitos de visita" e forzando comerciantes a venderen o seu xénero a prezos escandalosamente reducidos, interferindo negativamente no comercio da cidade. LevadosMesmo, levados polo seu fanatismo e desprezo polas actividades comerciais, os inquisidores chegaron a propor ao rei fechar os portos galegos ao comercio cos países do norte da Europa como o mellor xeito de evitar a propagación da reforma de [[Martiño Lutero]]. Por todo iso, tanto o Capitán Xeral como a Real Audiencia de Galicia impediron no posíbel o seu estabelecemento na Coruña chegando , en 1589, o Concello da cidade herculina a protestar contra os inquisidores que visitaban a cidade co propósito de investigar varias naves estranxeiras.

Segundo [[Emilio González López]]<ref>González López, Emilio (1970). ''Siempre de Negro. Galicia en la Contrarreforma.'' Galaxia: Vigo. pp. 29-35</ref>, a falta dun ambiente propicio para o seu funcionamento e o escaso celo inquisitorial nas estruturas eclesiásticas e civís revélase no feito que despois do seu definitivo estabelecemento e total autonomía respecto ao Tribunal de Valladolid, aínda non comezou a súa actividade represiva até 1575, ano no que se celebraron dous [[Auto de fe|autos da fe]] en Santiago. Tal como relata [[Vicente Risco]]<ref>Risco, Vicente (1952). ''Historia de Galicia.'' Galaxia: Vigo. pp 148</ref>, nestes autos foron torturadas e executadas públicamente un total de 23 persoas, entre as que contaban varios mariñeiros franceses luteranos e tres mulleres galegas acusadas de prácticas que os inquisidores identificaban e caracterizaban como [[Bruxaría|bruxería]].

Nos anos seguintes, o Tribunal azoutou e desterrou varias persoas acusadas de prácticas xudaizantes e, no [[30 de noviembrenovembro]] de [[1579]], sentenciou queimar unha muller, María Rodrigues, no que hoxe é a [[praza de Cervantes]] baixo, mais unha vez, a acusación fabricada de bruxería. Tamén entre 1619 e 1628 numerosas mulleres do [[Comarca do Morrazo|Morrazo]] foron torturadas e xulgadas polo Tribunal baixo este tipo de cargos. Os chamados "familiares da Inquisición", integrados por membros empobrecidos da baixa nobreza, arrebataban con estes perseguimentos os codiciados dereitos de presentación que estas mulleres tiñan en capelas e [[Freguesía|freguesías]]. Para disimular o seu propósito real, mesturaban algunhas que os posuían con outras que non os tiñan, escollidas entre muleres desamparadas ou viúvas. Este foi o caso de [[María Soliño|Maria Soliño]],  figura lexendarialendaria que terminou inmortalizada en varias cantigas populares<ref>{{Cita audiovisual|título=María Soliña, poema de Celso Emilio interpretado por Amancio Prada|autor=Amancio Prada|url=https://celsoemilioferreiro.org/2016/09/maria-solina-poema-de-celso-emilio-interpretado-por-amancio-prada/|data=18 de setembro de 2016|lingua=Galego|ano=1974|editorial=Disques Alvarés}}</ref>. María  Soliño, posuidora de dereitos de presentación na [[Colexiata de Cangas]] e na Igrexa de [[San Cibrán, Aldán, Cangas|San Cibrán de Aldán]], entrou nos [[Alxube|alxubes]] da Inquisición en 1621 e sofreu terríbeis torturas. O 23 de xaneiro de 1622, após a sua confesión, foi condenada cunha confiscación de bens, debendo levar un sambenito durante medio ano e ficando nasna maismáis absoluta indixencia con 70 anos. Moitas outras mulleres foron tamén xulgadas  naquela alturaépoca, como foi o caso de Catalina da Iglesia, Elvira Martínez, Teresa Pérez ou María dos Santos.

A inquisición española en Galiza seguiu a operar até a súa primeira abolición durante o reinado de [[Xosé I de España|JoséXosé I]] entre 1808 e 1812 e posteriormente polas [[Cortes de Cádiz]], só para ser restaurada de novo por [[Fernando VII]] en 1814, máispara ser definitivamente abolida en 1834 durante o [[Trienio liberal|Trienio Liberal]]. Porén, a institución sobreviviu substituídasustituida nalgunhas dioceses polas coñecidas Xuntas da Fe ou diocesanas e que non foron legalmente abolidas até o primeiro de xullo de 1835. Unha das últimas vítimasvíctimas galegas foi o enxeñeiro de minas e xeólogo [[Casiano de Prado|Casiano de Prado y Vallo]], nado en Santiago de Compostela o 13 de agosto de 1797. En 1817, foi detido polo tribunal composteláncompostelano seguindo as ordes de [[Juan José Caamaño Pardo]], conde de Maceda e alguacil maior da Inquisición naquela altura,<ref>{{Cita web|url=http://www.galiciaartabradigital.com/archivos/51148 |páxina-web=galiciaartabradigital.com|título=Juan José Caamaño Pardo], conde.Conde de Maceda ey alguacilGrande maiorde daEspaña. Inquisición«Regidor naquelaperpetuo» altura,de Ferrol|data-acceso=8 de abril de 2022|apelidos=Redacción|data-publicación=24 de abril de 2013|lingua=es}}</ref> e acusado de "proposicións", e dicir, de formular ideas contrarias á relixión católica e de ler libros pertencentes ao [[Index Librorum Prohibitorum et Derogatorum|''Index Librorum Prohibitorum et Derogatorum'']]. Pasou 400 días incomunicado nas celas inquisitoriais, experiencia que relatou nun artigo anónimo titulado "Visita dun [[alxube]] da inquisición de Santiago por un que o tiña habitado pouco tempo antes<ref>{{Cita publicación periódica|apelidos=de Prado y Vallo|nome=Casiano|data=30 de Setiembre de 1820|título=Visita de un calabozo de la inquisición de Santiago por uno que lo habia habitado poco antes|revista=El Conservador, nº 188|número=|lugar=Madrid}}</ref>" publicado durante o Trienio Liberal despois de ter visitado de novo a cela número 5 onde ficou preso: <blockquote>''"Aquí  estiven  á  mercé &nbsp;dos máis &nbsp;afamados &nbsp;e &nbsp;crueis &nbsp;axentes &nbsp;da tiranía &nbsp;tirania&nbsp;e o erro; &nbsp;aquí &nbsp;vinme reducido &nbsp;á &nbsp;máis &nbsp;triste &nbsp;soidade, &nbsp;separado &nbsp;da miña familia, &nbsp;dos &nbsp;meus &nbsp; amigos, privado &nbsp;dos &nbsp;meus &nbsp;libros &nbsp;e &nbsp;de todo &nbsp;o &nbsp;que &nbsp;puidese &nbsp;facer &nbsp;a miña &nbsp;situación &nbsp;máis &nbsp;levadeira. &nbsp;(…) Como &nbsp;sabían &nbsp;estes malvados aumentar &nbsp;as &nbsp;penas &nbsp;dos desgraciados que &nbsp;aquí &nbsp;tiñan! &nbsp;Non &nbsp;lles &nbsp;chegaba &nbsp;con terme sen &nbsp;comunicación, &nbsp;(…) negáronseme tamén os meus &nbsp;libros; &nbsp;e &nbsp;se pedíapedia algunha &nbsp;graza, &nbsp;chamábanme de criminal. &nbsp;Bárbaros! Se callar pensabades &nbsp;que sen estes depósitos de verdade chegaría eu a desdeñala, &nbsp;a mirala con neglixencia, a esquecela. &nbsp;Non! Que o meu peito ardíaardia coma &nbsp;sempre no seu amor; algunhas &nbsp;das &nbsp;súas &nbsp;máximas &nbsp;estaban xa &nbsp;fixadas na miña alma para nunca xamais borrarse. (…) E &nbsp;cantas veces &nbsp;tamén &nbsp;recitaba en alta &nbsp;voz &nbsp;as odas á invención &nbsp;da imprenta &nbsp;e a [[Juan de &nbsp;Padilla]], &nbsp;e &nbsp;outras &nbsp;composicións filosóficas e patrióticas (…)”.'' </blockquote>A Inquisición ocupou diferentes predios na cidade de Compostela: o [[Pazo de Monterrei]], pertopreto da praza de San Miguel dos Agros, e a [[Casa Grande de Calo]], fronte a Porta da Mámoa no que hoxe é coñecido como Praza de Galicia e antiga PlazaPraza de lada Inquisición .<ref>Pita Galán, Paula. (2012). ''Las nuevas casas de la Inquisición en Santiago de Compostela: del palacio de Monterrey a la sede de Porta da Mámoa.'' Cuadernos de Estudios Gallegos. 59. 157-191</ref>. Este último edificio foi derrubado para construír o actual Hotel Compostela, inaugurado o 23 de agosto de 1930.

* Henry Kamen,{{Cita ''libro|título=The Spanish Inquisition: A Historical Revision.'' (|apelidos=Kamen|nome=Henry|editorial=Yale University Press, |ano=1999). |ISBN =0-300-07880-3|ref=harv|lugar=New Haven, CT|lingua=en}}