Revisión como estaba o 10 de xuño de 2020 ás 20:32 editar Breogan2008 (conversa \| contribucións) 453.471 edicións Sen resumo de edición ← Edición máis vella		Revisión como estaba o 10 de xuño de 2020 ás 20:33 editar desfacer Breogan2008 (conversa \| contribucións) 453.471 edicións Sen resumo de edición Edición máis nova →
Liña 3: \| nomenativo = Norroena \| corfamilia = Indoeuropea \| rexión = [[Shetland]], [[~~Órcadas~~Orcadas]] e [[Caithness]] \| posición = Extinta \| escrita = [[Alfabeto latino]] Liña 15: }} O '''norn ''' é unha [[lingua xermánica]] extinta que se falaba nas [[Shetland]] e nas [[~~Órcadas~~Orcadas]], na costa norte de [[Escocia]] en [[Caithness]]. Despois de que as illas fosen cedidas a Escocia por Noruega no século XV, pouco a pouco foi substituído polo [[Lingua scots\|scots]]. Liña 21: Non se sabe exactamente cando se extinguiu o Norn. Os últimos informes de falantes de Norn din que desde o século XIX, pero é máis probable que a lingua morrese a finais do século XVIII . Nas illas máis illadas de [[Foula]] e [[Unst]] estiveron os derradeiros refuxios do idioma nas Illas Shetland, onde había persoas "que poderían repetir frases en Norn", probablemente pasaxes de cancións populares ou poemas, a finais de 1893. Walter Sutherland de Skaw na illa de Unst, que morreu arredor de 1850, é citado como o derradeiro falante nativo da lingua Norn. Porén, fragmentos de vocabulario sobreviviron á morte da lingua principal e aínda perviven, principalmente en nomes de lugares e termos referidos ás plantas, animais, clima, estado de ánimo e vocabulario de pesca. Dialectos do [[antigo nórdico\|norse]] tamén se falaron en Escocia — por exemplo, en [[Caithness]], pero aquí extinguiuse moitos séculos antes de que o Norn morrese nas ~~Órcadas~~Orcadas e nas Shetland. Polo tanto, algúns estudosos tamén falan do "Norn de Caithness ", pero outros evítano. Do "Norn de Caithness" coñecese menos que do norn das ~~Órcadas~~Orcadas e das Shetland. Poucos escritos en Norn sobreviviron. O que queda, inclúe unha versión do [[Noso Pai]] e unha [[balada]]. Michael Barnes, profesor de estudos escandinavos no University College de Londres, publicou un estudo, ''The Norn Language of Orkney and Shetland''. == Clasificación == Liña 29: == Fonética == A [[fonética]] do Norn non se pode determinar con moita precisión por mor da falla de material orixinal, pero pódense extrapolar os aspectos xerais coas poucas fontes escritas que existen. O Norn comparte moitos trazos cos dialectos do suroeste de [[Noruega]]. Isto inclúe unha sonoridade de {{IPA\|/p, t, k /}} a [{{IPA\| []b, d, ɡ ]}} antes ou entre vogais e (no norn das Shetland, pero só parcialmente no dialecto das ~~Órcadas~~Orcadas) unha conversión de {{IPA\|/θ /}} e {{IPA\|/ð /}} ("'' ' th'' ING" e "'' ' th'' ' en" respectivamente) a [{{IPA\| []t]}} e {{IPA\| [d]}} respectivamente. Liña 39: Jakob Jakobsen foi un lingüista [[Illas Feroe\|feroés]] e estudoso do Norn]] As seguintes son as versións en norn e en nórdico antigo do [[Noso Pai]], unha [[Oración (relixión)\|oración]] [[Cristianismo\|cristiá]]: [https://web.archive.org/web/20170619221833/http://www.christusrex.org/www1/pater/index-mn.html#N] * Norn das [[~~Órcadas~~Orcadas]]: :''Favor i ir i chimrie, / Helleur ir i nam thite,'' :''gilla cosdum thite cumma, / veya thine mota vara gort'' Liña 133: [[Ficheiro:Yellferries.jpg\|dereita\|miniatura\|200px\|''Daggri'' e '' Dagalien'' en [[Ulsta]], [[illa de Yell\|Yell]], [[Shetland]].]] A maioría da utilización do Norn nas Shetland e as ~~Órcadas~~Orcadas é puramente cerimonial hoxe en día e na súa maioría en nórdico antigo, por exemplo o lema das Shetland, que é "'Með lögum skal land byggja ' "("co dereito construirase a terra") que é o mesmo lema usado pola policía islandesa. Outro exemplo do uso do Norn nas illas pódese atopar nos nomes dos transbordadores: * A Northlink Ferries ten buques chamados MV '' Hamnavoe'' (antigo nome de Stromness), MV '' Hjaltland'' (Shetland) e MV '' Hrossey'' ("illa do cabalo", un antigo nome de Mainland, nas Illas ~~Órcadas~~Orcadas). * O [[ferri]] da [[baía]] de Yell parte de [[Ulsta]] a [[Toft]] en [[Mainland]] (Shetland). O servizo fanno dous transbordadores; o ''Daggri'' (nórdico para "mencer"), posto en marcha no 2003 e o '' Dagalien'' (nórdico para "atardecer”), posto en marcha no 2004. == Ligazóns externas == * [https://web.archive.org/web/20110707054624/http://www.nornlanguage.110mb.com/ Norn das Shetland e as ~~Órcadas~~Orcadas] colección de todos os textos coñecidos en Norn, descrición da súa fonoloxía e gramática {{en}} * [https://web.archive.org/web/20110814042047/http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=nrn Informe de Ethnologue sobre o Norn] {{en}} * [https://web.archive.org/web/20190915192910/http://shetlanddictionary.com/ Dicionario que contén moitas palabras do Norn das Shetland] {{en}}

Lingua norn: Diferenzas entre revisións