Krakatoa: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición |
|||
Liña 22:
As erupcións máis notables do Krakatoa na era Moderna culminaron nunha serie de erupcións masivas o 26–27 de agosto de 1883, que estivo entre os eventos volcánicos máis violentos da historia.
Cun [[Índice de explosividade volcánica]] estimado de 6,<ref>{{cite book| last=Breining| first=Greg| title=Super Volcano: The Ticking Time Bomb Beneath Yellowstone National Park| publisher=Voyageur Press| year=2007| page=[https://archive.org/details/supervolcanotick0000brei/page/256 256]| chapter=The Deadliest Volcanoes| isbn=978-0-7603-2925-2|
A erupción de 1883 expulsou aproximadamente 25 km<sup>3</sup> de rochas.<ref name="scholastic">{{cite journal| url=http://teacher.scholastic.com/activities/wwatch/volcanoes/witnesses.htm| title=The Volcano That Shook the World: Krakatoa 1883| last=Hopkinson| first= Deborah| publisher=[[Storyworks]]| location=New York| date=January 2004| volume=11| issue=4| page=8}}</ref> A explosión cataclísmica púidose sentir a 3600 km de distancia en [[Alice Springs]], Australia, e na illa de [[Rodrigues]] preto da illa de [[Mauricio]], que está a 4780 km ao oeste.<ref name="The Independent, May 3, 2006">{{cite news | url=https://www.independent.co.uk/news/science/how-krakatoa-made-the-biggest-bang-5336165.html | title=How Krakatoa made the biggest bang | date=3 May 2006 | newspaper=The Independent | accessdate=22 August 2018 | location=London |
Segundo os rexistros oficiais da colonia das [[Indias Orientais Holandesas]], 165 vilas e cidades foron destruídas preto de Krakatoa, e 132 quedaron gravemente danadas. Morreron polo menos 36 417 persoas e moitos miles máis foron feridos, principalmente por culpa dos [[tsunami]]s que segiron á explosión. A erupción destruíu dous terzos da antiga illa de Krakatoa.
Liña 54:
Hai un relato de crónicas no ''[[Pararaton|Libro dos Reis]]'' (''Pararaton'' ou ''Pustaka Raja'') xavanés que rexistra que no ano 338 da [[era Shalivahana|era Śaka]] (que corresponde ao 416 d.C.):
{{cita|Un son atronador sentiuse desde a montaña Batuwara [agora chamada [[Pulosari]], un volcán extinto en [[Bantam (cidade)|Bantam]], a máis próxima ao estreito de Sooda] que foi secundado por un ruído similar desde Kapi, que está ao oeste da moderna Bantam [([[Banten]]) é a provincia máis occidental de Xava, o cal parece indicar que se refire ao Krakatoa]. Un gran lume brillante, que chegou ao ceo, saíu da última montaña mencionada; o mundo enteiro foi fortemente abaneado e producíronse violentos tronos, acompañados de fortes chuvias e tormentas, pero non só esta chuvia non extinguiu a erupción do lume da montaña Kapi, senón que fixo aumentar o lume; o ruído era terrible, ao final a montaña Kapi cun tremendo ruído estoupou en anacos e afundiuse no máis profundo da terra. A auga do mar ergueuse e inundou a terra, o país ao leste da montaña Batuwara, ata a montaña [[Rajabasa]] [o volcán máis setentrional de Sumatra], foi inundado polo mar; os habitantes da parte norte do país da Sunda ata a montaña Rajabasa foron asolagados e varridos con todas as súas propiedades.<ref>{{cite web|url=http://webpages.charter.net/anthropogene/arc_vol1_is7.html|title=Krakatau version 1.0, Part 2|date=2003-11-11|publisher=The Anthropogene|accessdate=2010-01-23
}}
Liña 63:
[[David Keys (autor)|David Keys]], Ken Wohletz e outros postularon que unha violenta erupción volcánica, posiblemente do Krakatoa, ocorrida en 535 puido ser responsable dos [[Eventos climáticos extremos de 535–536|cambios climáticos globais de 535–536]].<ref name="Wohletz">{{cite journal |last1=Wohletz |first1=K. H. |title=Were the dark ages triggered by volcano-related climate changes in the 6th century. |journal=Eos, Transactions American Geophysical Union |date=2000 |volume=48 |issue=81 |page=F1305 |url=http://www.lanl.gov/orgs/ees/geodynamics/Wohletz/Krakatau.htm |accessdate=21 June 2018}}</ref> Keys explora no seu libro ''Catastrophe: An Investigation into the Origins of the Modern World'' o que cre que foron os efectos globais radicais de grande alcance dunha posible grande erupción no [[século VI]]. Esta erupción crese que foi máis potente que a de 1883 do Krakatoa, e tamén que creou a caldeira orixinal do Krakatoa da era Moderna, o que tivo como resltado a creación da [[illa Verlaten]] e da [[illa Lang]].<ref>{{cite web |url=http://www.bom.gov.au/tsunami/history/1883.shtml |title=The eruption of Krakatoa, August 27, 1883 |publisher=Commonwealth of Australia 2012, Bureau of Meteorology |accessdate=5 April 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160318213128/http://www.bom.gov.au/tsunami/history/1883.shtml |archive-date=2016-03-18 }}</ref> Porén, hai [[eventos climáticos extremos de 535–536|outras explicacións]] posibles para este cambio climátgico, incluíndo unha erupción no [[lago Ilopango|Ilopango]] en [[O Salvador]], en América Central.
Thornton menciona que o Krakatoa era coñecido como "a montaña de lume" durante a dinastía [[Sailendra]] xavanesa, e hai rexistros de sete episodios eruptivos entre os [[século XIX|séculos XIX]] e [[século XVI|XVI]].<ref name="thornton">{{cite book |last=Thornton |first=Ian |title=Krakatau: the destruction and reassembly of an island ecosystem |date=1997 |publisher=Harvard University Press |location=Cambridge, MA |isbn=978-0674505728 |edition=1st
=== Posible erupción en 1680 ===
Liña 143:
== Véxase tamén ==
=== Bibliografía ===
* {{cite book|last=[[Simon Winchester|Winchester]]|first=Simon|title=Krakatoa: The Day the World Exploded: August 27, 1883|url=https://archive.org/details/krakatoadaywo00winc
=== Ligazóns externas ===
| |||