Lilit: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Lles (conversa | contribucións)
Lles (conversa | contribucións)
m Lingua
Liña 4:
'''Lilith''' ({{IPAc-en|ˈ|l|ɪ|l|ɪ|θ}}; {{lang-he|לִילִית}} ''Lîlîṯ'') é unha figura da [[mitoloxía xudea]], pronto desenvolvida no [[Talmud]] de [[Babilonia]] (séculos III a V). Lilith é a miúdo vista como un demo perigoso da noite, que é sexualmente promiscua e que rouba bebés na escuridade.<ref name="hammer">{{cite web|last1=Hammer|first1=Jill|title=Lilith, Lady Flying in Darkness|url=http://www.myjewishlearning.com/article/lilith-lady-flying-in-darkness/|website=My Jewish Learning|accessdate=19 de xuño de 2017}}</ref> Xeralmente pénsase que o personaxe deriva, en parte, dunha clase de demo feminino historicamente máis antigo (''lilītu'') da antiga relixión mesopotámica, que se atopou nos textos [[Escrita cuneiforme|cuneiformes]] de [[Sumeria]], o [[Imperio acadio]], [[Asiria]], e [[Babilonia]].
 
No folclore xudeu, a partir do libro satírico [[Alfabeto de Sirach]] (c. 700-1000), Lilith aparece como a primeira esposa de [[Adán]], creada ao mesmo tempo ([[Rosh Hashanah]] no inicio) e do mesmo po da terra que Adán, compárense co Xénese 1:27. (Isto contrasta con [[Eva]], que foi creada a partir dunha das costelas de Adán: Xénese 2:22.) A lenda desenvolveuse extensamente durante a Idade Media, na tradición de [[Aggadah]], o [[Zohar]], e o [[misticismo xudeu]].<ref>{{cite book|last=Schwartz|first=Howard|authorlink=Howard Schwartz|title=Tree of Souls: The Mythology of Judaism|url=https://books.google.com/books?id=5psRDAAAQBAJ|year=2006|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-532713-7|page=218}}</ref> Por exemplo, nas escrituras do século XII, de [[Isaac Alfasi|Isaac ben Jacob ha-Cohen]], Lilith deixou a Adán despois de que ela rexeitara deitarse debaixo de eldel, xa que consideraba que foran creados como iguais, abandonou o [[Edén]] por propia iniciativa e instalouse xunto ao [[mar Vermello]], uníndose alí co [[arcanxo]] [[Samael]] ou [[Satanás]]<ref>{{cite book|last1=Kvam|first1=Kristen E.|authorlink1=Kristen E. Kvam|last2=Schearing|first2=Linda S. |authorlink2=Linda S. Schearing|last3=Ziegler|first3=Valarie H.|authorlink3=Valarie H. Ziegler|title=Eve and Adam: Jewish, Christian, and Muslim Readings on Genesis and Gender|url=https://books.google.com/books?id=Ux3bSDa2rHkC&pg=PA220|year=1999|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-21271-5|pages=220–1}}</ref>, que chegou a ser o seu amante, e con outros demos. Máis tarde, converteuse nun demo que rapta os nenos nos seus berces pola noite e únese aos homes como un [[súcubo]], procreando fillos (os ''[[lilim]]'') co [[seme]] que os varóns derraman involuntariamente cando están durmindo ([[polución nocturna]]). Represéntaselle co aspecto dunha muller moi fermosa, ás veces alada.
 
A evidencia en escritos xudeus posteriores é abundante, pero sobreviviu pouca información sobre a orixe destes demos en Sumeria, no Imperio acadio, Asiria e Babilonia. Mentres que a conexión está case universalmente aceptada, investigacións recentes dubidan da relevancia de dúas fontes previamente usadas para conectar á lilith xudea coa lilītu acadia, o apéndice [[Gilgamesh]] e os [[Amuletos Arslan Tash]].<ref>Freedman, David Noel, ed., [[Anchor Bible Dictionary]], (New York: Doubleday) 1997, 1992. "Very little information has been found relating to the Akkadian and Babylonian view of these figures. Two sources of information previously used to define Lilith are both suspect."</ref> (Ver o debate das dúas fontes problemáticas.<ref>{{cite book|last1=Kvam|first1=Kristen E.|authorlink1=Kristen E. Kvam|last2=Schearing|first2=Linda S. |authorlink2=Linda S. Schearing|last3=Ziegler|first3=Valarie H.|authorlink3=Valarie H. Ziegler|title=Eve and Adam: Jewish, Christian, and Muslim Readings on Genesis and Gender|url=https://books.google.com/books?id=Ux3bSDa2rHkC&pg=PA220|year=1999|publisher=Indiana University Press|isbn=0-253-21271-5|pages=174}} "Other scholars, such as Lowell K. Handy, agree that Lilith is derived from Mesopotamian demons but argue against finding evidence of the Hebrew Lilith in many of the epigraphical and artifactual sources frequently cited as such (e.g., the Sumerian Gilgamesh fragment, the Sumerian incantation from Arshlan-Tash)."</ref>)
Liña 10:
En textos de [[lingua hebrea]], o termo "lilith" ou "lilit" (traducido como "criatura nocturna", "monstro nocturno", "bruxa nocturna" ou "curuxa") ocorre por primeira vez nunha lista de animais en Isaías 34:14, ben en forma singular ou plural segundo variacións nos primeiros manuscritos. Nos [[Manuscritos do Mar Morto]] ''[[4Q510-511]]'', o primeiro termo aparece nunha lista de monstros. Nas inscricións máxicas en copas e amuletos do século VI a.C., Lilith identifícase como un demo feminino e aparecen as primeiras representacións visuais.
 
Foi acusada de ser a serpe que levou Eva a comer o frutofroito prohibido.
[[Ficheiro:Raffael 052.jpg|thumb|Lilith como a serpe en pintura de [[Rafael]], en 1508]]