Łódź: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Retiro o aviso de falta de ligazóns internas
Ortografía
Liña 31:
|sitio web = https://uml.lodz.pl
}}
'''Łódź'''<ref name="DEGU">{{Cita enciclopedia |artigo=Łódź |enciclopedia=[[Diccionario enciclopédico galego universal]] |ano=2003-2004 |volume=38 |páxina=104 |editorial=''[[La Voz de Galicia]]'' |isbn=84-7680-429-6 }}. Igualmente: "Łódź" no mapa de Polonia do v. 49. p. 123.</ref><ref name="EGU">{{Cita enciclopedia |artigo=Łódź |enciclopedia=[[Enciclopedia Galega Universal]] |ano=1999-2002 |volume=11 |páxina=234 |editorial=[[Ir Indo]] |isbn=84-7680-288-9}}. Igualmente: "Łódź" no mapa de Polonia do v. 14. p. 26.</ref> é unha cidade [[Polonia|polaca]] situada no centro do país, a 121 Kmkm ó suroeste da capital. Trátase da terceira cidade máis poboada de Polonia, con 742 400 habitantes segundo un informe do ano 2018, despois de [[Varsovia]] e [[Cracovia]].
 
O escudo da cidade representa unha barca, que lle dá nome á cidade, tradución literal do polaco «Łozd».
Liña 37:
A súa historia está estreitamente relacionada co desenvolvemento da [[industria téxtil]].
 
Moitos dos seus habitantes fixeron grandes fortunas na produción de teas e no [[comercio]], contribuíndoco que contribuiron ó desenvolvemento da cidade. Actualmente conta cunha ruta turística que mostra algúns dos sitios históricos que se asocian coa orixe industrial de Lodz.
 
== Xeografía ==
Liña 54:
En 1850 a abolición dos [[Arancel|aranceis]] nas [[Aduana|aduanas]] entre Rusia e Polonia deu lugar a un importante crecemento industrial en Lodz, de maneira que se converteu na segunda cidade máis grande de Polonia. Pero o desenvolvemento industrial máis grande da historia da cidade produciuse no período entre 1870 e 1890, grazas á inauguración do ferrocarril que comunicaría a cidade con Varsovia e Viena.
 
Lodz converteuse nun dos centros do movemento socialista e, a pesar da crise precedente á [[Primeira guerra mundial|Primeira Guerra Mundial]], medrou constantemente ata 1914, e chegou a ser unha das cidades industriais máis poboadas do mundo.
 
Durante a primeira parte da Primeira Guerra Mundial estivo baixo dominio alemán.
Liña 62:
Nos anos posteriores á Primeira Guerra Mundial, Lodz viuse somerxida nunha gran depresión, debido á guerra de aduanas con Alemaña, que rematou co comercio téxtil e cos mercados do oeste, e á [[Revolución Rusa de 1917|Revolución Rusa]] e á [[guerra civil rusa]], que tamén remataron co comercio dos territorios do leste. Todo isto desencadeou nunha morea de disturbios e protestas dos traballadores.
 
Na época da preguerra, os xudeus de Lodz formaban a segunda maior comunidade de xudeus, despois de Varsovia en Polonia. As tropas alemás ocuparon a cidade unha semana despois de que Alemaña invadise Polonia, o [[1 de setembro]] de 1939.
 
Durante os comezos da guerra, as forzas polacas de Lodz defenderon a cidade contra os primeiros ataques, pero con resultados deen balde. Lodz anexionouse a Alemaña, converténdose en parte do Reich. Os alemáns mudáronlle o nome polo de Litzmann, en honra ó xeneral alemán Karl Litzmann, quen conquistara a cidade durante a Primeira Guerra Mundial.
 
A comezos de febreiro de 1940 os alemáns crearon un [[gueto]] na zona nordeste de Lodz. Preto de 160 000 xudeus, máis dun terzo da poboación da cidade, foron recluídos nunha pequena área. Os alemáns illaron o gueto do resto de Lodz. Unidades especiais da policía vixiaban o perímetro no que se atopaba. Baixo a ocupación alemá o gueto, converteuse nun importante centro de produción; creáronse fábricas no propio gueto e empregáronse os residentes xudeus para realizar traballos forzados; chegaron a xuntarse ata 100 fábricas dentro del, das cales as principais producían téxtiles, especialmente uniformes para o exército alemán.
 
Mordechai Chaim Rumkowski, presidente do Consello Xudeu do gueto de Lodz, quixo evitar a destrución do gueto facéndoo o máis produtivo posible. As condicións de vida dentro del eran precarias e miserables; moitos dos seus barrios non contaban con auga nin luz, os traballos eran forzados e a fame ameazaba ósos seus residentes.
 
Debido á súa gran produtividade conseguiu sobrevivir ata agosto de 1944, cando os alemáns deportaron os sobreviventes ó campo de exterminio de [[Auschwitz-Birkenau|Auschwitz]].
Liña 78:
Baixo o réxime comunista polaco, moitos dos industriais perderon a súas fortunas cando as autoridades nacionalizaron todas as compañías privadas. Con isto, Lodz converteuse de novo nun importante centro industrial. Pero tras o período de transición económica sufrida por Polonia durante a década dos 90, a maioría das empresas privatizáronse de novo.
 
Nese mesmo intre, outro problema eran as cuestións residenciais. A maioría das vivendas proviñanconstruíronse dono século XIX e atopábanse en pésimo estado debido a que o proxecto de renovación foi abandonado despois da Segunda Guerra Mundial.
 
Na actualidade a alcaldía de Lodz pretende reavivar as antigas zonas industriais, creando desta maneira o Novo Centro da Cidade.
 
Dende o ano 2010, cando arrancouarrincou a iniciativa, realizáronse varios proxectos de renovación urbana, como, por exemplo, a estación de tren Łódź Fabryczna.
 
== Cultura ==