Łódź: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Sen resumo de edición
Sen resumo de edición
Liña 32:
|sitio web = https://uml.lodz.pl
}}
'''Łódź'''<ref name="DEGU">{{Cita enciclopedia |artigo=Łódź |enciclopedia=[[Diccionario enciclopédico galego universal]] |ano=2003-2004 |volume=38 |páxina=104 |editorial=''[[La Voz de Galicia]]'' |isbn=84-7680-429-6 }}. Igualmente: "Łódź" no mapa de Polonia do v. 49. p. 123.</ref><ref name="EGU">{{Cita enciclopedia |artigo=Łódź |enciclopedia=[[Enciclopedia Galega Universal]] |ano=1999-2002 |volume=11 |páxina=234 |editorial=[[Ir Indo]] |isbn=84-7680-288-9}}. Igualmente: "Łódź" no mapa de Polonia do v. 14. p. 26.</ref> é unha cidade [[Polonia|polaca]] situada no centro do país, a 121 Km ó suroeste da capital. Trátase da terceira cidade máis poboada de Polonia, con 742400 habitantes segundo un informe do ano 2018, despois de [[Varsovia]] e [[Cracovia]].
 
O escudo da cidade representa unha barca, dándolleque lle da nome á cidade, tradución literal do polaco <<«Łozd>>».
 
A súa historia está estreitamente relacionada co desenvolvemento da [[industria téxtil]].
 
Moitos dos seus habitantes fixeron grandes fortunas na produción de teas e no [[comercio]], contribuíndo ó desenvolvemento da cidade. Actualmente conta cunha ruta turística que mostra algúns dos sitios históricos que se asocian coa orixe industrial de Lodz.
Liña 45:
== Historia ==
 
Lodz foi un pequeno asentamento que apareceu por primeira vez en rexistros escritos arredor de 1332, nun documento no que se facía entrega da vila de Łodzia ós bispos de Włocławek. En 1423 se lle concedeu o título de cidade. Dende entón e ata o século XVIII foi un pequeno asentamento, propiedade de bispos e clérigos kuyavianos, situado nunha ruta comercial entre [[Mazovia]] e [[Silesia]]. Por aquel entón a maioría da poboación era agricultora.
 
En 1423 se lle concedeu o título de cidade. Dende entón e ata o século XVIII foi un pequeno asentamento, propiedade de bispos e clérigos kuyavianos, situado nunha ruta comercial entre [[Mazovia]] e [[Silesia]]. Por aquel entón a maioría da poboación era agricultora.
En 1793, como resultado da [[segunda partición de Polonia]], Lodz foi anexionado por [[Reino de Prusia|Prusia]], tomando o nome pruso de Lodsch. En 1806 uniuse ó [[Gran Ducado de Varsovia]], creado por [[Napoleón I de Francia|Napoleón I]] co fin de restablecer o estado polaco, e nove anos máis tarde, en 1815, pasou a formar parte de [[Imperio Ruso|Rusia]].
 
En 1793, como resultado da [[segunda partición de Polonia]], Lodz foi anexionado por [[Reino de Prusia|Prusia]], tomandoe tomou o nome pruso de Lodsch. En 1806 uniuse ó [[Gran Ducado de Varsovia]], creado por [[Napoleón I de Francia|Napoleón I]] co fin de restablecer o estado polaco, e nove anos máis tarde, en 1815, pasou a formar parte de [[Imperio Ruso|Rusia]].
Cara 1820 xurdiu un movemento por parte dun ilustre polaco, Stanisław Staszic, que rematou por converter Lodz no principal centro de produción téxtil de todo o imperio ruso. A cidade pasou a ser coñecida como Terra Prometida por inmigrantes de todas partes de Europa. Polacos, xermanos e xudeus foron os tres pobos que mais contribuíron ó desenvolvemento da cidade.
 
Cara 1820 xurdiu un movemento por parte dun ilustre polaco, Stanisław Staszic, que rematou por converter Lodz no principal centro de produción téxtil de todo o imperio ruso. A cidade pasou a ser coñecida como ''Terra Prometida'' por inmigrantes de todas partes de Europa. Polacos, xermanos e xudeus foron os tres pobos que mais contribuíron ó desenvolvemento da cidade.
En 1850, a abolición dos aranceis nas aduanas entre Rusia e Polonia deu lugar a un importante crecemento industrial en Lodz, converténdoa na segunda cidade máis grande de Polonia. Pero o desenvolvemento industrial mais grande da historia da cidade produciuse no período entre 1870 e 1890, grazas a inauguración do ferrocarril que comunicaría a cidade con Varsovia e Viena.
 
En 1850, a abolición dos aranceis nas aduanas entre Rusia e Polonia deu lugar a un importante crecemento industrial en Lodz, converténdoade maneira que se converteu na segunda cidade máis grande de Polonia. Pero o desenvolvemento industrial mais grande da historia da cidade produciuse no período entre 1870 e 1890, grazas a inauguración do ferrocarril que comunicaría a cidade con Varsovia e Viena.
Lodz converteuse nun dos centros do movemento socialista, e a pesar da crise precedente á Primeira Guerra Mundial medrou constantemente ata 1914, chegando a ser unha das cidades industriais mais poboadas do mundo.
 
Lodz converteuse nun dos centros do movemento socialista, e, a pesar da crise precedente á Primeira Guerra Mundial, medrou constantemente ata 1914, chegandoe chegou a ser unha das cidades industriais mais poboadas do mundo.
 
Durante a primeira parte da Primeira Guerra Mundial estivo baixo dominio alemán.
 
En 1918, co remate da guerra, Lodz perdera case o 40% por cento da súa poboación debido ó recrutamento de tropas, ás epidemias e a emigración.
 
Nos anos posteriores a Primeira Guerra Mundial, Lodz viuse somerxida nunha gran depresión, debido aá guerra de aduanas con Alemania, que rematou co comercio téxtil e cos mercados do oeste, e á Revolución Rusa e á Guerra Civil Rusa, que tamén remataron co comercio dos territorios do este. Todo isto desencadeou nunha morea de disturbios e protestas dos traballadores.
 
Na época da preguerra, os xudeus de Lodz formaban a segunda maior comunidade de xudeus, despois de Varsovia. As tropas alemás ocuparon a cidade unha semana despois de que Alemania invadise Polonia, o 1 de Setembro de 1939.
 
Durante os comezos da guerra, as forzas polacas de Lodz defenderon a cidade contra os primeiros ataques, pero con resultados de balde. Lodz anexionouse a Alemania, converténdose en parte do Reich. Os alemáns mudáronlle o nome polo de Litzmann, en honra ó xeneral alemán Karl Litzmann, quen conquistara a cidade durante a Primeira Guerra Mundial.
 
A comezos de Febreirofebreiro de 1940 os alemáns crearon un ghetto na zona nordeste de Lodz. pretoPreto de 160.000160000 xudeus, mais dun terzo da poboación da cidade, foron recluídos nunha pequena área. Os alemáns illaron ó ghetto do resto de Lodz. Unidades especiais da policía vixiaban o perímetro no que se atopaba. Baixo a ocupación alemá o ghetto converteuse nun importante centro de produción; creáronse fábricas no propio ghetto e empregáronse ós residentes xudeus para realizar traballos forzados; chegaron a xuntarse ata 100 fábricas dentro del, das cales as principais producían téxtiles, especialmente uniformes para o exército alemán.
 
Mordechai Chaim Rumkowski, presidente do Consello Xudeu do ghetto de Lodz, quixo evitar a destrución do ghetto facéndoo o mais produtivo posible. As condicións de vida dentro del eran precarias e miserables; moitos dos seus barrios non contaban con auga nin luz, os traballos eran forzados e a fame ameazaba ós seus residentes.
 
Debido a súa gran produtividade conseguirconseguiu sobrevivir ata agosto de 1944, cando os alemáns deportaron ós sobreviventes ó campo de exterminio de Auschwitz.
 
Nas proximidades da cidade xurdiron diversos campos de concentración e campos de exterminio, como a prisión Radogoszcz, e varios campos menores para etnias xitanas e nenos polacos.
 
Despois da guerra, Lodz tiña menos de 300.00300000 habitantes, pola contra, o número comezou a medrar grazas aá inmigración dende Varsovia e dende outros puntos anexionados pola Unión Soviética.
 
Baixo o réxime comunista polaco, moitos dos industriais perderon a súas fortunas cando as autoridades nacionalizaron todas as compañías privadas. Con isto, Lodz converteuse de novo nun importante centro industrial. Pero tras o período de transición económica sufrida por Polonia durante a década dos 90, a maioría das empresas privatizáronse de novo.
Liña 79 ⟶ 81:
Nese mesmo intre, outro problema eran as cuestións residenciais. A maioría das vivendas proviñan do século XIX e atopábanse en pésimo estado debido a que o proxecto de renovación foi abandonado despois da Segunda Guerra Mundial.
 
Na actualidade a alcaldía de Lodz pretende reavivar as antigas zonas industriais, cerando desta maneira o Novo Centro da Cidade.

Dende o ano 2010, cando arrancou a iniciativa, realizáronse varios proxectos de renovación urbana, como, por exemplo, a estación de tren Łódź Fabryczna.
 
== Cultura ==