Monopraza: Diferenzas entre revisións

[[Ficheiro: MarmonWasp.JPG | thumb miniatura| O monopraza [[Marmon]] Wasp de 1911]]

[[Ficheiro: Mercedes W 196 Monza.jpg | thumb miniatura| O monopraza [[Mercedes-Benz W 196]], o vehículo do campión mundial da [[Fórmula 1]] dos anos 1954 e 1955]]

[[Ficheiro: ScheckterJody1976-07-31Tyrrell-FordP34.jpg | thumb miniatura| Monopraza [[Tyrrell P34]] en 1976]]

[[Ficheiro: Tyrrell 019 (cropped version).jpg | thumb miniatura| Tyrell 019 de 1990]]

Un '''coche de rodas abertas''' ('''coche de Fórmula''', ou a miúdo '''monopraza''') é un coche con rodas fóra da [[carrozaría]] principal e normalmente só ten un asento. Os coches con rodas abertas contrastan cos coches de rúa, [[sports car racing|sports car]]s, [[stock car racing|stock car]]s, e [[touring car racing|touring cars]], que teñen as rodas abaixo a carrozaría ou dentro das defensas. Os coches de rodas abertas adoitan construirse especificamente para carreiras de [[Automobilismo de velocidade]], frecuentemente cun maior grao de sofisticación tecnolóxica que noutras formas de deporte motor. Os turismos de rodas abertas, como o [[Ariel Atom]], son moi escasos xa que adoitan ser pouco prácticos para o uso cotián.<ref>{{citeCita web|url=http://www.thedrive.com/news/22088/ariel-atom-4-roadster-unveiled-packing-320-hp-honda-type-r-engine|title=Ariel Atom 4 Roadster Unveiled Packing 320-HP Honda Type R Engine|publisher=''The Drive''|author=Eric Brandt|date=11 de xullo de 2018|accessdate=9 de agosto de 2018}}</ref>

Ray Harroun, o piloto de carreiras estadounidense, foi un dos primeiros pioneiros no concepto dun coche de carreiras monopraza lixeiro.<ref>{{citeCita web|url=http://www.mshf.com/hall-of-fame/inductees/ray-harroun.html|title=Harroun, Ray - Historic - 2000|author=swatson|publisher=|accessdate=17 de abril de 2016}}</ref> Despois de traballar como mecánico na industria automotriz, Harroun comezou a competir en carreiras profesionais en 1906, gañando o [[Campionato de Monoprazas dos Estados Unidos| AAA National Championship]] en 1910. Logo foi contratado pola [[Marmon Motor Car Company]] como enxeñeiro-xefe, encargado de construír un coche de carreiras destinado carrer nas primeiras [[500 Millas de Indianápolis]], que gañou. Desenvolveu un concepto revolucionario que o convertería no creador e antepasado do deseño de asento único de carreiras (é dicir, monopraza).<ref>{{citeCita web|url=http://www.firstsuperspeedway.com/photo-gallery/ray-harroun-cockpit-lr1|title=Ray Harroun Checks his Rear View Mirror|publisher=|accessdate=17 de abril de 2016}}</ref><ref>{{citeCita web|url=http://www.conceptcarz.com/vehicle/z15427/Marmon-Wasp.aspx|title=1911 Marmon Wasp - Conceptcarz|work=conceptcarz.com|accessdate=17 de abril de 2016}}</ref> Algúns acreditaron a Harroun como o pioneiro do retrovisor que apareceu no seu coche gañador de Indianápolis en [[1911]], aínda que el mesmo afirmou que obtivo a idea de ver un espello usado para un propósito semellante nun vehículo tirado por cabalos en 1904.<ref> Davidson, Donald The Talk of Gasoline Alley (radio program). Accessed via WIBC (FM), 28 de maio de 2000</ref>

Algunhas carreiras importantes, como o [[Gran Premio de Singapur]], [[Gran Premio de Mónaco]] (na [[Fórmula 1]]) e o [[Gran Premio de Long Beach]] (na [[IndyCar]]), dispútanse en circuítos de rúa temporais. Non obstante, a maioría das carreiras de rodas abertas se corren en circuítos de carreiras, como [[Watkins Glen International]] nos Estados Unidos, [[Nürburgring]] en Alemaña, [[circuíto de Spa-Francorchamps| Spa-Francorchamps]] en Bélxica e [[Circuíto de Silverstone|Silverstone]] no Reino Unido. Nos Estados Unidos algúns eventos de alto nivel de rodas abertas celébranse en óvalos, tanto de pista curta como en variedade pista de carreiras, con énfase na velocidade e resistencia máis que na manobrabilidade requirida polos eventos de estrada e rúa. O [[Whelen Modified Tour]] é a única serie de coches de carreiras con rodas abertas aprobada pola [[NASCAR]]. Esta serie compite na maioría das pistas máis famosas da NASCAR nos Estados Unidos. Outras carreiras das series modificadas en asfalto en pistas curtas nos Estados Unidos e Canadá, como [[Wyoming County International Speedway]] en Nova York. A carreira oval máis famosa do mundo é a anual [[500 Millas de Indianápolis]] (Indy 500) en [[Speedway, Indiana]], da IndyCar, nos [[Estados Unidos]], é bastante común referirse aos coches de rodas abertas como IndyCars ou Champ Cars, debido á súa aparencia recoñecible e popularidade en toda a América na Indy 500.

As carreiras de rodas abertas están entre as máis rápidas do mundo. Os coches de [[Fórmula 1]] poden alcanzar velocidades superiores a 360 &nbsp;km/h. No [[Autodromo Nazionale Monza]], Antônio Pizzonia do equipo BMW Williams F1 rexistrou unha velocidade máxima de 369´9 &nbsp;km/h no [[Gran Premio de Italia de 2004]]. Desde o final da época do motor [[motor V10 | V10]] en {{f1|2006}} non se alcanzaron velocidades como esta, os coches contemporáneos alcanzan ao redor de 360 ​​km/h.<ref>{{citeCita newsnovas|title=Drivers hit record speeds in Mexico|url=https://www.formula1.com/content/fom-website/en/latest/headlines/2015/10/drivers-hit-record-speeds-in-mexico.html|accessdate=4 de xuño de 2016|agency=Formula1.com|publisher=Formula One Digital Media|date=30 de outubro de 2015}}</ref> É difícil dar cifras precisas para as velocidades máximas absolutas dos coches de Fórmula 1, xa que os coches non teñen velocímetros como tales e os datos non son normalmente publicados polos equipos. As 'trampas de velocidade' en circuítos rápidos como Monza dan unha boa indicación, pero non están necesariamente situados no punto da pista onde o coche está a correr máis rápido. O equipo [[BAR Honda]] rexistrou unha velocidade máxima media en 2006 en [[Bonneville Salt Flats]], alcanzando unha velocidade máxima non oficial de 413 &nbsp;km/h., usando un coche modificado de Fórmula 1 [[BAR 007]]. As velocidades nos óvalos poden variar entre 340–350 &nbsp;km/h constantes, e en [[Indianapolis Motor Speedway | Indianapolis]] exceden os 370 &nbsp;km/h. Algunhas fontes afirman que en 1996, [[Paul Tracy]] rexistrou unha velocidade na trampa de 413´518 &nbsp;km/h no [[Michigan Speedway | Michigan International Speedway]].{{citation needed|date=June 2015}} En 2000, [[Gil de Ferran]] fixou a marca de cualificación dunha volta de 388´541 &nbsp;km/h km/h no [[California Speedway]].<ref>{{citeCita newsnovas|title=De Ferran wins pole, sets record|url=http://www.lasvegassun.com/news/2000/oct/28/de-ferran-wins-pole-sets-record|newspaper=[[Las Vegas Sun]]|date=28 de outubro de 2000|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131110003755/http://www.lasvegassun.com/news/2000/oct/28/de-ferran-wins-pole-sets-record|archivedate=10 de novembro de 2013|dead-url=no}}</ref> Mesmo en estreitos circuítos de rúa non ovais como o [[Gran Premio de Toronto]], os coches da Indy de rodas abertas alcanzan velocidades de 310 &nbsp;km/h.

Conducir un coche de rodas abertas é substancialmente diferente ao de conducir un coche con gardalamas. Practicamente todos os pilotos de Fórmula Un e Indycar pasaron algún tempo en varias categorías de rodas abertas antes de unirse a calquera das series máis importantes. Os vehículos de rodas abertas, debido ao seu peso lixeiro, ás súas capacidades aerodinámicas e aos seus potentes motores, son frecuentemente considerados como os vehículos de carreira máis rápidos dispoñibles e entre os máis difíciles de dominar. O contacto de roda contra roda é perigoso, especialmente cando o bordo dianteiro dun pneumático entra en contacto coa parte traseira doutro pneumático, xa que as bandas de rodadura se moven en direccións opostas (unha cara arriba, unha cara abaixo) no punto de contacto, ambas rodas desaceleran rapidamente, torcendo o chasis dos dous coches e causando a miúdo que un ou os dous vehículos de súpeto se movan cara arriba (o coche traseiro tende a avanzar e o coche dianteiro tende a retroceder.) Un exemplo disto é o choque Chicagoland de 2005 [[Ryan Briscoe]]] con [[Alex Barron]].

image:KTMX-Bow.jpg|thumbminiatura|KTM X-Bow, coche deportivo de rodas abertas legal para estrada