Identidade de Bézout: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m Traducido do artigo da Wikipedia en inglés
m Arranxos varios, replaced: {{cite book → {{Cita libro (3), {{cite journal → {{Cita publicación periódica
Liña 1:
En [[teoría de números]], a '''identidade de Bézout''' (tamén coñecido como '''lema de Bézout'''{{Sfn|Everest|Ward|||2008|p=}}) é un teorema que se enuncia como: "Sexan ''a'' e ''b'' [[enteiro]]s con [[máximo común divisor]] ''d''. Entón, existen ''x'' e ''y'' enteiros tales que ''ax + by = d''. En xeral, os enteiros da forma ''ax+by'' son exactamente os múltiplos de ''d''".{{Sfn|Jones|Jones|1998|||p=7}}
 
O enteiros ''x'' e ''y'' son coñecidos como os '''coeficientes de Bézout''' para (''a'', ''b''). Esta parella de enteiros non é única e pode calcularse usando o algoritmo de Euclides estendido. De ser ámbolos dous non nulos, o algoritmo de Euclides estendido produce unhas das dúas parellas tales que <math>|x|\leq \left|\frac{b}{c}\right| </math> e <math>|y|\leq \left|\frac{a}{c}\right| </math>(a igualdade só pode ocorrer se ''a'' é múltiplo de ''b'' ou, ao revés, se ''b'' é múltiplo de ''a'').
 
Moitos outros teoremas elementais de teoría de números son consecuencias da identidade de Bézout, como o [[lema de Euclides]] ou o [[teorema chinés do resto]].
Liña 14:
Onde {{Math|''k''}} é un enteiro arbitrario e as fraccións simplifican a enteiros.
 
Entre estes pares de coeficientes de Bézout, hai exactamente dous deles satisfán
 
: <math> |x| \le \left |\frac{b}{\gcd(a,b)}\right |\quad \text{e}\quad |y| \le \left |\frac{a}{\gcd(a,b)}\right |,</math>
Liña 75:
 
=== Para tres ou máis enteiros ===
A identidade de Bézout pódese estender a máis de dous enteiros: se
 
: <math>\gcd(a_1, a_2, \ldots, a_n) = d </math>
Liña 91:
A identidade de Bézout funciona para [[Polinomio|polinomios dunha variábel]] sobre un [[Corpo (álxebra)|corpo]] exactamente do mesmo xeitos que cos enteiros. En particular os coeficientes de Bézout e o máximo común divisor pode ser computado co [[Extended Euclidean algorithm|algoritmo de Euclides estendido]].
 
Ao ser as raíces comúns de dous polinomios o máximo común divisor deles, da identidade de Bézout xunto co [[teorema fundamental da álxebra]], dedúcese que:
 
: Para polinomios dunha variábel ''f'' e ''g'' con coeficientes nun corpo, existir polinomios ''a'' e ''b'' tal que ''af'' + ''bg'' = 1 se e só se ''f'' e ''g'' non teñen raíces comúns en calquera [[corpo alxebricamente pechado]] (xeralmente o corpo de [[Número complexo|números complexos]]).
Liña 105:
 
== Historia ==
O [[matemático]] [[Pobo francés|francés]] [[Étienne Bézout]] (1730–1783) probou esta identidade para polinomios.<ref>{{citeCita booklibro |author=Bézout, É.|authorlink=Étienne Bézout|url=https://books.google.com/books?id=FoxbAAAAQAAJ&hl=en&pg=PP5 |title=Théorie générale des équations algébriques |place=Paris, France |publisher=Ph.-D. Pierres |year=1779}}</ref> Con todo, esta afirmación para enteiros xa se atopa no traballo doutro matemático francés, [[Claude Gaspard Bachet de Méziriac]] (1581–1638). <ref>
{{citeCita booklibro | last=Tignol | first=Jean-Pierre | title=Galois' Theory of Algebraic Equations | publisher=World Scientific| location=Singapore | year=2001 | isbn=981-02-4541-6}}
</ref><ref>
{{citeCita booklibro|author=Claude Gaspard Bachet (sieur de Méziriac)|title=Problèmes plaisants & délectables qui se font par les nombres|edition=2nd|location=Lyons, France|publisher=Pierre Rigaud & Associates|year=1624|pages= 18–33|url=http://www.bsb-muenchen-digital.de/~web/web1008/bsb10081407/images/index.html?digID=bsb10081407&pimage=38&v=100&nav=0&l=de}} Nestas páxinas, Bachet proba (sen ecuacións) "Proposition XVIII. Deux nombres premiers entre eux estant donnez, treuver le moindre multiple de chascun d’iceux, surpassant de l’unité un multiple de l’autre." (Dados dous números primos entre eles, enonctrar el menor mútliplo de cada un de eles tal que un múltiplo exceda ao outro por unha unidade (1).) Este problema (renomeando, ax - by = 1) é un caso especial da ecuación de Bézout e Bachet fixo uso dela para resolver problemas das páxinas 199.
</ref><ref>{{citeCita journalpublicación periódica|date=February 2009|author=Maarten Bullynck|title=Modular arithmetic before C.F. Gauss: Systematizations and discussions on remainder problems in 18th-century Germany|doi=10.1016/j.hm.2008.08.009|journal=Historia Mathematica|volume=36|issue=1|pages=48–72|url=http://hal.inria.fr/docs/00/66/32/92/PDF/Gauss_Modular_Oct2008.pdf}}</ref>
 
[[Categoría:Teoría de números]]
[[Categoría:Álxebra]]
[[Categoría:Wikipedia:Páxinas con traducións non revisadas]]
 
== Notas ==
Liña 130 ⟶ 126:
 
* "''[http://mathworld.wolfram.com/BezoutsIdentity.html Bézout's Identity]''" en ''MathWorld'' {{en}}
* "''[[proofwiki:Bézout's_Lemmas Lemma|Bézout's Lemma]]''" en ''ProofWiki'' {{en}}
 
[[Categoría:Teoría de números]]
[[Categoría:Álxebra]]
[[Categoría:Wikipedia:Páxinas con traducións non revisadas]]