Lagopus muta: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
arranxiño |
ampliación |
||
Liña 1:
{{en uso}}
{{Taxobox
| name =''Lagopus muta''<br>
| status = LC
| status_ref = <ref name=U>BirdLife International (2016): [https://www.iucnredlist.org/species/22679464/113623562''Lagopus muta''] na ''[[UICN|Lista vermella]]'' da [[UICN]]. Versión 2018-2. Consultada o 7 de xaneiro de 2019.</ref>
Liña 6 ⟶ 7:
| image_width = 250px
| image_caption = Parella coa plumaxe da primavera, en [[Noruega]]
| regnum = [[
| phylum = [[Chordata]]
| subphylum = [[Vertebrata]]
| classis = [[Aves]]
| ordo = [[Galliformes]]
Liña 16 ⟶ 18:
| binomial = '''Lagopus muta'''
| binomial_authority = ([[Lars Montin|Montin]], 1781)
| synonyms =<center>''Véxase o texto''
| subdivision_ranks = [[Subespecies]]
| subdivision = <center>''Véxase o texto''
}}
O '''lagópodo alpino''' (coñecido ás veces tamén como '''perdiz das neves''' ou '''perdiz nival'''), ''Lagopus muta'', é unha [[especie]] de [[Aves|ave]] da [[Orde (bioloxía)|orde]] dos [[galiformes]], [[Familia (bioloxía)|familia]] dos [[fasiánidos]] e [[subfamilia]] dos [[tetraoninos]], unha das tres que compoñen o [[Xénero (bioloxía)|xénero]] ''[[Lagopus]]''.
Esta especie subdivídese en numerosas [[subespecies]].
== Características ==
[[Ficheiro:Lagopus muta -Iceland-8.jpg|miniatura|240px|esquerda|Exemplar en [[Islandia]] coa súa capa invernal.]]
[[Ficheiro:Fjällripa_Sommardräkt_Island.jpg|miniatura|240px|esquerda|Femia en verán.]]
Mide entre 34 e 36 cm de lonxitude, dos cales 8 cm corresponden á [[Cola (zooloxía)|cola]], composta por 16 [[pluma]]s timoeiras; a súa envergadura alar oscila entre os 54 e os 60 cm, polo que é lixeiramente menor que o [[Lagopus lagopus|lagópodo común]], ao redor dun 10 %.<ref name=BWP>{{cite book |title=The Birds of the Western Palearctic [Abridged] |year=1997 |publisher=[[OUP]] |isbn=0-1985-4099-X}}</ref><ref name=BWP/> O seu [[corpo]] está cuberto por unha [[plumaxe]] densa que lle dá a aparencia dun volume maior do iue posúe realmente, ya que o seu peso alcanza escasamente os 400-500 g. A súa [[cabeza]] é arredondada, co [[peteiro]] negro e curto, a adoita presentar unha pequena [[carúncula]] de cor vermello situada sobre os seus [[ollo]]s pardos.
Para soportar as [[temperatura]]s extremas do seu [[hábitat]], posúe [[pluma]]s dobres, que cobren incluso as [[pata]]s. Ademais é unha especie que non adoita desprazarse a grandes distancias, tentando minimizar así o gasto enerxético.
Una característica particular deste animal é a de posuír as [[pata]]s completamente cubertas de plumas, que descenden até a porción distal dos dedos, deixando ao descuberto soamente as fortes uñas que lle permiten escavar incluso na nieve máis dura. As pegadas que deixan as súa patas recordan as dunha [[lebre]] pequena.
Con respecto á cor destas aves de montaña, é interesante destacar que a [[natureza]] dotounas dunha homocromía estacional que lles permite [[camuflaxe|camuflarse]] no seu [[hábitat]] cambiante. Así, durante o verán, a plumaxe presenta tonalidades pardas, cincentas e avermelladas con estrías transversais negras sobre o dorso. A parte inferior das [[á]]s e o ventre permanecen brancos todo o ano. En cambio, en inverno a plumaxe convértese nunha capa totalmente branca, coun trazo negro sobre os ollos, sendo posíbel distinguir ao macho da femia por presentar unha mancha negra debaixoo da garganta. O paso da plumaxe estival ao invernal ten lugar dun modo gradual. Na primavera ten unha tonalidade que vai da gris á parda escura, e a mediados de agosto pasa á parda agrisada; en outubre, á abrancazada con manchas marróns e en decembro adquire a súa característica cor branco uniforme.
== Distribución ==
A especie está amplamente estendida polas rexións frías do [[Holártico|Holoártico]], e también habita nas partes altas das principais [[Montaña|cadeas montañosas]] de [[Eurasia]] e [[Norteamérica]], entre o límite superior das árbores e a zona das neves perpetuas, onde as particularidades de cada zona a través do proceso de [[Adaptación biolóxica|adaptación natural]] da especie deu lugar a numerosas [[subespecies]].<ref name="guia">E. de Juana & J. M. Varela (2000): ''Guía de las aves de España, península, Baleares y Canarias''. Barcelona: [[Lynx Edicions]] e SEO/Birdlife. ISBN 84-8733-426-1, p. 62.</ref><ref name=AB/>
=== En España ===
No caso de [[España]], encontramos nos [[Pireneos]] a subespecie ''Lagopus mutus pirenaicus'', da que se mantén unha poboación que non presenta maiores oscilacións como resultado das escasas ameazas a que se encontra expuesta. En efecto, son poucos os inimigos que a molestan e tampouco o home alterou demasiado a súa población dadas as dificultades que comporta a caza desta ave a grande altura.<ref name="guia"/>
As [[glaciación]]s do [[Era cuaternaria|cuaternario]], hai 20 000 anos, trouxeron esta especie ao territorio que hoxe é á [[península Ibérica]]. Co posterior desxeo, a especie ficou reducida aos [[Pireneos]], sendo a poboación máis próxima a que se atopa nos [[Alpes]]. É unha especie máis común na Europa setentrional.{{cómpre referencia}}
Vive nos ambientes subnival e nival, por enriba do territorio arborado. En [[Cataluña]] atópase entre os 1 900 e os 2 000 m de altitude no [[Val de Arán]], e entre os 2 200 e os 2 300 m no resto das comarcas pirenaicas.{{cómpre referencia}}
== Taxonomía ==
=== Descrición ===
A especie foi descrita en [[1781]] polo [[médico]] e [[botánico]] [[Lars Montin]],<ref name=I>[https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=677542#null ''Lagopus muta'' (Montin, 1781)] no [[ITIS]].</ref> baixo o nome de `''Tetrao mutus'',<ref name=HBWA>de Juana, E.; Kirwan, G. M. & García, E. F. J. (2016): "Rock Ptarmigan (''Lagopus muta''). In: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D. A. & de Juana, E. (eds), ''Handbook of the Birds of the World Alive''. Barcelona: [[Lynx Edicions]]. ISBN 978-84-9655-388-0.</ref><ref name=AB/> nun traballo publicado en ''Phys. Salsk. Handl'', nº 1 p. 155.<ref name=AB>[https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?lang=ES&avibaseid=79B161B7017DD7ED&lang=ES&avibaseid=79B161B7017DD7ED Lagópodo Alpino. ''Lagopus muta'' (Montin, 1781)] en Avibase.</ref>
=== Etimoloxía ===
Para a do xénero, véxase ''[[Lagopus]]''.
O [[especie|epíteto específico]], ''muta'', está tomado do nominativo feminino singular do adxectivo [[lingua latina|latino]] ''mūtus, -a, -um'', 'mudo', 'silencioso'.
=== Sinónimos ===
* ''Tetrao mutus'' Montin, 1781
* ''Lagopus mutus'' (Montin, 1781)
=== Subespecies ===
Segundo del Hoyo ''et al''. na especie recoñécense as seguintes vinte e unha [[subespecies]] (indícase a distribución de cada unha delas):<ref name=<ref name=HBWA/>
* ''Lagopus muta krascheninnikowi'' <small>Potapov, 1985</small> – [[Península de Kamchatka]].
* ''Lagopus muta gerasimovi'' <small>Red’kin, 2005</small> – [[Illa Karaginskiy]], ao NE da península de Kamchatka.
* ''Lagopus muta ridgwayi'' <small>Stejneger, 1884</small> – [[Illas do Comandante]] (nas [[Aleutianas]]).
* ''Lagopus muta kurilensis'' <small>Nagamichi Kuroda, 1924</small> – [[Illas Kuriles]].
* ''Lagopus muta japonica'' <small>A. H. Clark, 1907</small> – Centro de [[Honshu]] ([[Xapón]]).
* ''Lagopus muta evermanni'' <small>Elliot, 1896</small> – Illas [[Attu]] e [[Agattu]] (nas Aleutianas occidentais).
* ''Lagopus muta townsendi'' <small>Elliot, 1896</small> – Illas [[Kiska]] (nas Aleutianas).
* ''Lagopus muta gabrielsoni'' <small>Murie, 1944</small> – Illas [[Little Sitkin]], [[Hawadax]] ou Rats e [[Amchitka]] (nas Aleutianas occidentais).
* ''Lagopus muta sanfordi'' <small>Bent, 1912</small> – Illas [[Illa Tanaga|Tanaga]] e [[Kanaga]] (nas [[illas Andreanof]]).
* ''Lagopus muta chamberlaini'' <small>A. H. Clark, 1907</small> – Illa [[Adak]] (nas Aleutianas).
* ''Lagopus muta atkhensis'' <small>Turner, 1882</small> – Illa [[Atka]] (nas Aleutianas).
* ''Lagopus muta yunaskensis'' <small>Gabrielson & Lincoln, 1951</small> – Illa [[Yunaska]] (nas Aleutianas).
* ''Lagopus muta nelsoni'' <small>Stejneger, 1884</small> – Illas [[Unimak]], [[Unalaska]] e [[Amaknak]] (nas Aleutianas).
* ''Lagopus muta dixoni'' <small>Grinnell, 1909</small> – Illas da [[Baía dos Glaciares]] e o continente adacente (sueste de [[Alasca]]) até o [[arquipélago Alexander]] e o oeste de [[Canadá]] (noroeste da [[Columbia Británica]]).
* ''Lagopus muta kelloggae'' <small>Grinnell, 1910</small> – Alasca (excepto o SE) e o N de [[Yukon]].
* ''Lagopus muta rupestris'' <small>(J. F. Gmelin, 1789)</small> – N do Canadá, desde as illas [[Illa Melville|Melville]] e [[illa Ellesmere|Ellesmare]], até o centro da Columbia Británica, S de [[Mackenzie]] (distrito de [[Nunavut]]), [[illa Southampton]], N de [[Quebec]] e da [[península do Labrador]].
* ''Lagopus muta macruros'' <small>Schiøler, 1925</small> – Costas do N e o E de [[Groenlandia]].
* ''Lagopus muta saturata'' <small>Salomonsen, 1950</small> – Costas do NO de Groenlandia.
* ''Lagopus muta reinhardi'' <small>(C. L. Brehm, 1824)</small> – Costas do SO e o SE e Groenlandia.
* ''Lagopus muta welchi'' <small>Brewster, 1885</small> – [[Terranova]].
* ''Lagopus muta islandorum'' <small>(Faber, 1822)</small> – [[Islandia]].
Porén, o [[Sistema Integrado de Información Taxonómica]] (ITIS) recoñece catro máis:<ref name=I/>
{{Div col|cols=2}}
* ''Lagopus muta atkhensis'' <small>Turner, 1882</small>
* ''Lagopus muta capta'' <small>J. L. Peters, 1934</small>
* ''Lagopus muta chamberlaini'' <small>A. H. Clark, 1907</small>
* ''Lagopus muta dixoni'' <small>Grinnell, 1909</small>
* ''Lagopus muta evermanni'' <small>Elliot, 1896</small>
* ''Lagopus muta gabrielsoni'' <small>Murie, 1944</small>
* ''Lagopus muta helvetica'' <small>(Thienemann, 1829)</small>
* ''Lagopus muta hyperborea'' <small>Sundevall, 1845</small>
* ''Lagopus muta islandorum'' <small>(Faber, 1822)</small>
* ''Lagopus muta japonica'' <small>A. H. Clark, 1907</small>
* ''Lagopus muta kurilensis'' <small>Kuroda, 1924</small>
* ''Lagopus muta millaisi'' <small>Hartert, 1923</small>
* ''Lagopus muta muta'' <small>(Montin, 1781)</small>
* ''Lagopus muta nadezdae'' <small>Serebrovski, 1926</small>
* ''Lagopus muta nelsoni'' <small>Stejneger, 1884</small>
* ''Lagopus muta pleskei'' <small>Serebrovski, 1926</small>
* ''Lagopus muta pyrenaica'' <small>Hartert, 1921</small>
* ''Lagopus muta ridgwayi'' <small>Stejneger, 1884</small>
* ''Lagopus muta rupestris'' <small>(Gmelin, 1789)</small>
* ''Lagopus muta sanfordi'' <small>Bent, 1912</small>
* ''Lagopus muta saturata'' <small>Salomonsen, 1950</small>
* ''Lagopus muta townsendi'' <small>Elliot, 1896</small>
* ''Lagopus muta welchi'' <small>Brewster, 1885</small>
* ''Lagopus muta yunaskensis'' <small>Gabrielson & Lincoln, 1951</small>
{{Fin div col}}
== Notas ==
{{Listaref|30em}}
== Véxase tamén ==
{{commonscat}}
{{wikispecies}}
=== Bibliografía ===
* del Hoyo, J.; Collar, N. J.; Christie, D. A.; Elliott, A. & Fishpool, L. D. C. (2014): ''HBW and BirdLife International Illustrated Checklist of the Birds of the World. Volume 1: Non-passerines''. Barcelona: [[Lynx Edicions]] / Cambridge, UK: BirdLife International. ISBN 978-84-9655-394-1.
* de Juana, E.; Kirwan, G. M. & García, E. F. J. (2016): "Rock Ptarmigan (''Lagopus muta''). In: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D. A. & de Juana, E. (eds), ''Handbook of the Birds of the World Alive''. Barcelona: Lynx Edicions. ISBN 978-84-9655-388-0.
=== Outros artigos ===
* [[Fasiánidos]]
* [[Tetraoninos]]
* ''[[Lagopus]]''
=== Ligazóns externas ===
* Benjamín García García (22 de novembro de 2018): [https://www.diversidadyunpocodetodo.com/lagopodo-alpino-lagopus-muta/ Lagópodo alpino (''Lagopus muta''): con el plumaje de camuflaje de verano] {{es}}.
{{Control de autoridades}}
| |||