|
Pero o novo gobernador árabe, [[Al-Hurr ibn Abd ar-Rahman al-Thaqafi]], reforzado coas medidas antes citadas, realizou sucesivas campañas, dende o outono de 716 e nos dous anos seguintes, contra este reduto visigodo. Dende [[Zaragoza]] atacou e someteu as cidades de [[Huesca]], [[Barbastro]], [[Lleida]], [[Tarragona]], [[Barcelona]] e, finalmente, [[Xirona]]. A resistencia de Tarragona debeu ser tenaz pois, tras súa conquista, os árabes deron morte a toda a poboación que sobrevivira ao asedio, e destruíron a cidade, incluídas as súas igrexas e numerosos monumentos.
Al-Hurr realizou tamén unha campaña no norte, despois dunha incursión dos vascóns á zona de [[Tudela]], para ter a retagarda ben cuberta na súa guerra co rei visigodo Ardo. Sobre o ano 716 (ou probablemente antes) os árabes conseguiron un acordo de capitulación con [[Pamplona]], cidade que se rendeu a cambio de manter a súa autoridade local e certa tolerancia relixiosa. Só lles durou ata o ano 732, en que Al-Gafiqi a someteu totalmente antes de partir cara Poitiers.
Igualmente nese ano 717 o gobernador Al-Hurr nomeou un gobernador na Astura Transalpina (actual Asturias), residente en Xixón, cidade amurallada e comunicada tamén por mar.
O califa Omar II, en 718, un ano despois do inicio de seu reinado, estudou o abandono das conquistas en España. Aínda que se descoñecen os motivos exactos, estas dúbidas parece que tiñan que ver coa continuidade das accións bélicas, que proporcionaban escasos ingresos, pois os comía o gasto de soster un numeroso exército; polo afastado das operacións, con comunicacións difíciles; e pola fraxilidade aínda existente da conquista.
Un feito importante para estas dúbidas do Califacalifa foron tamén os primeiros enfrontamentos na península entre os bérberes do norte de África, acabados de islamizar, e os árabes. Os segundos vían aosos primeiros como musulmáns de segunda, e estes recibiran unha parte moi pequena do botín. Os aproximadamente 35.000 soldados bérberes non se sentían ben pagados, e entre 716 e 718 tivohoubo dúas novas migracións de bérberes cara a península, o que aumentou gravemente a tensión entre os dous pobos. Finalmente, Omar II optou por continuar en España e nomear un novo gobernador, al-Samh ben Malik (718–721).
O primeiro que fixo este foi unha especie de catastro ou rexistro de ingresos impoñibles, para clarificar as fontes e capacidades do fisco e aumentar así o seu rendemento. A continuación fixo unha distribución do botín, que aínda estaba pendente de dividir. Este repartimento do botín tiña un efecto político e psicolóxico, pois mostraba ás claras que a decisión tomada por Omar II de permanecer na península era definitiva.
Coa repartición asignáronse propiedades e bens á facenda pública, e distribuíronse outras terras entre os conquistadores, a fin de calmar os seus enfrontamentos. Incluso parte dos terreos correspondentes ao Califacalifa por ''jums'' foron entregados en usufruto, por decisión de Omar II, a cambio dun pacto feudal. Con todo iso, conseguiuse reducir a tensión entre os conquistadores. Pero tamén nisto se notou o diferente trato cara os bérberes, que foron asentados nas ladeiras dos sistemas cantábrico e central, e nas montañas andaluzas, mentres que os terreos máis fértiles do sur foron para continxentes procedentes de Siria e Exipto.
Nada máis feito isto, continuou as accións militares e chegou ata Septimania na primavera de 719. No ano 720, Perpiñán e Narbona foron capturadas, matando a todos os homes e escravizando mulleres e nenos; e establecendo unha guarnición permanente nesta última cidade. Nese mesmo ano morreu o último rei visigodo, Ardo.
Al-Samh continuou as súas conquistas no sur da Galia, contra as poucas cidades da [[Septimania]] aínda libres, atacando incluso cidades doutros reinos que apoiaban aos visigodos, como Tolosa en 721. Alí foi derrotado e morto polo duque Eudo (ou Eudes), de Aquitania, que foi socorrer dita poboación.
O exército árabe elixiu alí mesmo como gobernador a Al-Gafiqi (721–722), que levou como puido os restos do exército ata Narbona, evitando o acoso dende a fortaleza de Carcasona, aínda sen conquistar. O Walíwalí de Ifriqiya, Bishr Ubn Safwan, ratificouno provisionalmente, pero só ocupou o seu posto durante un ano, durante o que intentou recuperarse da derrota, reorganizando o exército e consolidando a administración de tan enorme territorio. Al-Gafiqi, non obstante, volveu a ser nomeado gobernador anos máis tarde, no 730.
No ano 722 o Walíwalí de Ifriqiya nomeou finalmente un novo gobernador, Anbasa ibn Suhaym al-Kalbi, que non continuou as accións militares ata reforzarse internamente. Durante tres anos só se realizaron incursións a pequena escala baixo o mando dos seus subordinados militares. Como anteriormente, o obxectivo inicial foi aumentar os ingresos. O califato levaba xa moitos anos gastando diñeiro, e reclamaba que estas campañas non só se autofinanciasen, senón que reportasen novas sumas á facenda califal.
Para eloiso, Anbasa subiu de forma importante os impostos sobre a poboación non musulmá (as crónicas falan incluso de que os duplicou). Tamén reforzou o seu poder mediante un control máis directo das zonas que chegaran a acordos con Abd el-Aziz: algunhas viron desaparecer a súa autonomía, e todas aumentaron de forma importante os seus pagos fiscais á facenda árabe.
Con todo isto, no ano 724 organizou un forte exército. Aínda quedaban sen conquistar algunhas cidades do reino visigodo, agora dirixidas pola aristocracia local. Todas caeron nesta campaña: comenzoucomezou con Carcasona, en 724, e acabou en Nimes, punto extremo do dominio visigodo na Galia, en 725. Con eloiso acabábase a conquista do reino visigodo.
Pero xa antes (nunha data incerta entre 718 e 722, aínda que máis probable esta última) estalara a revolta en Asturias contra os conquistadores, capitaneada polo nobre visigodo [[Paio de Asturias|Paio]], que obtivo unha vitoria na denominada [[batalla de Covadonga]]. O máis probable é que houberanhoubese escaramuzas e pequenas batallas neses anos, e a constante conflitividade interna de [[Al-Ándalus]] propiciou a consolidación dun movemento insurreccional na costa do Cantábrico. Ata que no 722, baixo o mandato de Anbasa, conseguiron facer fuxir ao gobernador árabe de Asturias, con sede en Xixón, sen que volveranvolvesen a gobernar os árabes nesa zona, máis ou menos do tamaño e lindes da actual Asturias. Na primeira metade do século foise consolidando paulatinamente o [[reino de Asturias]], ao que seguiríanseguiría máis tarde a formación de outros núcleos na zona oriental.
== Herdanza cultural e lingüística árabe ==
É importante destacar que o proceso de conquista non só tivo consecuencias políticas e económicas, senón que existiu un forte impacto cultural e lingüístico. Diversas tecnoloxías foron levadas á península a través dos árabes, ademais parte do pensamento grego fora asimilado polos árabes que o reintroduciron. A presenza de importantes poboacións musulmás, fixeron no terreo lingüístico a arabización dode Al-Ándalus.
Ademais da [[toponimia]] e a influencia sobre o [[idioma mozárabe|romance mozárabe]], todas as linguas romances da península tomaron numerosos [[préstamo léxico|préstamos léxicos]] do [[árabe andalusí]]. Calcúlase que no español, o compoñente léxico árabe é o compoñente máis numeroso tras o léxico de orixe latinolatina, sendo unhas 4. 000 as formas léxicas de orixe árabe usadas aínda no español moderno, moitas delas relacionadas coa agricultura (''acequia, aljibe, algodón, alcohol''), a guerra (''adarga, alfanje''), o comercio (''arroba, azumbre'') e as matemáticas (''algoritmo, álgebra'') que teñen a súa orixe nesta etapa e que se foron consolidando a través dunha evolución ata os nosos días.
Máis notoria aínda é a influencia árabe na toponimia da Península Ibérica, e incluso nos apelidos antroponímicos derivados de topónimos árabes (Aznar, Alcázar, Alcolea, Alcántara, Bencasim, Benalmadena etc).
* A [[Crónica bizantina-arábiga]] (743–744), redactada por un autor anónimo aínda que probablemente [[Mozárabes|mozárabe]] poucas décadas despois da conquista musulmá.
* [[Crónica de Alfonso III]] (883).
* Unha crónica latina anónima, coñecida antiga e erroneamente como ''Crónica de Isidoro Pacense'' ou ''[[Crónica Mozárabe]]'' e á que [[E. A. Thompson]] denomina ''Crónica do 754'' por terminar a súa narración no ano 754. Mentres algúns historiadores a datan nese ano, outrooutros a levanlévana a finais do IX ou principios do X. En calquera caso e, en palabras de E. A. Thompson no seu fundamental ''[[Os godos en España]]'' (1969), «por moi pouco digna de fiar que a súa parte narrativa sexa, non pode ser ignorada». Non obstante, outros (Roger Collins) considérana a principal fonte de información sobre a conquista peninsular, a única contemporánea e a máis fidedigna.
* [[Crónica albeldense]] ou emilianense (976) de [[Vigila]], cuxa primeira parte sería redactada por [[Dulcidius]] no século IX.
* [[Crónica do moro Rasis]], é dicir, de [[Ahmad ibn Muhammad al-Razi]].
* [[Ajbar Machmua]] (cara [[1007]]).
As interpretacións máis fieis a estes relatos foron criticadas por algúns historiadores como [[Thomas F. Glick]], quen no seu traballo «[[Cristiáns e musulmáns na España Medieval]]» (1991), poñía en dúbida gran parte do relato. Pola súa parte, [[Ignacio Olagüe]] en «[[A revolución islámica en Occidente]]» (1974) sostén que a invasión do século VIII foi un mito, tese compartida por Emilio González Ferrín, da Universidade de Sevilla, na súa «[[Historia xeneralxeral de Al-Andalus]]» (2007). As hipóteses de Olagüe non contan con ningún apoio significativo na historiografía actual;<ref>[http://www.webislam.com/?idt=2373 ''Disparates sobre o Islam en España'']. Artigo crítico de Dolors Bramon, profesora de Estudios Árabes e Islámicos da [[Universidade de Barcelona]], sobre «A Revolución islámica en Occidente» en [http://www.webislam.com/ webislam.com]</ref> xa en [[1974]], [[Pierre Guichard]] sinalaba o paradoxo de negar a conquista árabe e afirmar a «orientalización». A obra de Olagüe foi cualificada de «historia ficción» e rexeitada en círculos académicos.<ref>Maribel Fierro, «Al-Andalus no pensamento fascista español. ''A revolución islámica en Occidente'' de Ignacio Olagüe», en Manuela Marín (ed.), ''Al-Andalus/España. Historiografías en contraste'', Madrid: Casa de Velázquez, 2009.</ref><ref>[[Pierre Guichard]], «Les árabes ont bien envahi l’Espagne. Les structures sociales de l’Espagne musulmane», ''Annales ESC,'' 6, 1974, pp. 1483–1513; ed. en español: «Os árabes si que invadiron a Península. As estruturas sociais da España musulmá», en Pierre Guichard, ''Estudios sobre historia medieval'', Valencia: Edicions Alfons el Magnànim. Institució Valenciana d’Estudis i Investigació, pp. 27–71.</ref><ref>Alejandro García Sanjuán, «Debate en torno a un episodio clave. Interpretacións encontradas sobre a conquista islámica», ''Andalucía na Historia,'' núm. 4, 2011, pp. 34–35.</ref> Para o historiador [[Eduardo Manzano Moreno]]:
{{cita|O máis sorprendente da tese de Olagüe non é o *descabeladalouca e disparatada que resulta. Teorías históricas absurdas e peregrinas producidas por afeccionados, publicistas ou, incluso, historiadores académicos, cóntanse por decenas ou centos. Normalmente, adoitan ser esquecidas coa mesma rapidez coa que provocan ununha certocerta *revooalgarabía inicial. En cambio, a idea de que os árabes invadiron realmente Hispania, aínda que non despertou excesivo eco no seu momento, parece estar recibindo nos últimos tempos unha renovada atención. A eloiso contribuíu en parte a súa difusión e discusión en certos de foros de Internet, onde é ben coñecida a preferencia que algúns dedos seus cultivadores manifestan por todo canto teña que ver tanto con teorías conspirativas, como con aquilo que poña en cuestión o coñecemento adquirido.<ref>Eduardo Manzano Moreno, «Algunhas reflexións sobre o 711», ''Awraq. Revista de análise e pensamento sobre o mundo árabe e islámico contemporáneo'', nova época, núm. 3, 2011, pp. 30–20.</ref>}}
== Notas ==
|
