Polinesia Francesa: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m Bot: Cambio o modelo: Cite book |
m Arranxos varios, replaced: {{cite web → {{Cita web (8) |
||
Liña 29:
| fronteiras = 0 [[quilómetro|km]]
| costas = 2.525 km
| poboación = 268.270<ref name=pop2012>{{
| poboación_posto = 177
| poboación_densidade = 76
Liña 74:
== Historia ==
A Polinesia Francesa foi un dos últimos lugares da Terra colonizados polos seres humanos. Os científicos creen que a Gran Migración da Polinesia ocorreu hai uns 3500 anos cando os pobos [[austronesios]] chegaron nunha viaxe utilizando a navegación astronómica para atopar illas no océano Pacífico Sur. As primeiras illas da Polinesia Francesa colonizadas foron as [[Illas Marquesas]] hai uns 2200 anos. Os polinesios máis tarde aventurouse ao suroeste e descubriron as [[Illas da Sociedade]] en torno ao ano 300.<ref name=KMLA1797>{{
A chegada dos europeos comezou en 1521, cando o explorador portugués [[Fernão de Magalhães]], navegando ao servizo da [[Monarquía Española|Coroa española]], avistou [[Atol Puka Puka|Puka-Puka]] no [[Illas Tuamotu-Gambier|arquipélago Tuamotu-Gambier]]. En 1772, o holandés [[Jakob Roggeveen]] atopouse con [[Bora Bora]] nas [[Illas da Sociedade]].
Liña 82:
[[Ficheiro:Society kingdoms.svg|miniatura|esquerda|Reinos das illas da Sociedade.]]
O rei [[Pomare II]] de Tahití viuse obrigado a fuxir a [[Moorea|Mo'orea]] en 1803, el e os seus súbditos convertéronse ao protestantismo en 1812. Os misioneiros católicos franceses chegaron a Tahití en 1834, a súa expulsión en 1836 causou que Francia enviara un buque de guerra en 1838. En 1842, Tahití e [[Tahuata]] foron declarados [[protectorado]] francés, para permitir que os misioneiros católicos traballaran sen ser molestados. A capital de [[Papeete]] fundouse en 1843. En 1880, Francia anexionouse Tahití, cambiando o estado de protectorado ao dunha [[Imperio colonial francés|colonia]]. Os grupos de illas non estaban oficialmente unidos ata o establecemento do protectorado francés en 1889.<ref name=KMLA1889>{{
Na década de 1880, Francia reclamou o [[Tuamotu|Arquipélago de Tuamotu]], que anteriormente pertencía á [[dinastía Pomare]], sen anexar formalmente. Logo de declarar un protectorado sobre Tahuata en 1842, os franceses consideraron todas as [[Illas Marquesas]] como o francesas. En 1885, Francia nomeou un gobernador e estableceu un consello xeral, o que lle outorgou a correcta administración dunha colonia. As illas de [[Rimatara]] e [[Rurutu]] solicitaron sen éxito a protección británica en 1888, polo que en 1889 foron anexadas por Francia. En 1892 emitíronse selos postais por primeira vez na colonia. O primeiro nome oficial da colonia foi ''établissements de l'Océanie'' (Establecementos de Oceanía), en 1903 o consello xeral foi cambiado a un consello asesor e o nome da colonia foi cambiado a '' Établissements Français de l'Océanie '' (Establecementos franceses de Oceanía)..<ref name=KMLA1918>{{
En 1940, a administración da Polinesia Francesa recoñeceu as [[Francia libre|Forzas francesas libres]] e moitos polinesios serveron na [[Segunda Guerra Mundial]]. Descoñecido no momento polos franceses e polinesios, o Consello de Ministros de [[Fumimaro Konoe|Konoe]] do [[Imperio do Xapón|Xapón Imperial]] o 16 de setembro 1940 incluíu a Polinesia francesa entre os moitos territorios que se converterían en [[Esfera de Coprosperidade da Grande Asia Oriental|posesións xaponesas]], como parte do "Goberno xeral do Pacífico Oriental" logo dunha hipotético vitoria do Eixe na Segunda guerra Mundial,<ref>A reclamación xaponesa das illa francesas do Pacífico, xunto con moitos outros vastos territorios, aparece o 16 de setembro de 1940 "Sphere of survival for the Establishment of a New Order in Greater East Asia by Imperial Japan", publicado en 1955 polo Ministerio de Asuntos Exteriores do Xapón, como parte dos dous volumes da "Chronology and major documents of Diplomacy of Japan 1840–1945", aquí citados da "Entrevista con Tetsuzo Fuwa: Japan's War: History of Expansionism", Japan Press Service, xullo 2007</ref> Con todo, no curso da guerra no Pacífico os xaponeses non foron capaces de lanzar unha invasión real das illas francesas.
En 1946, aos polinesios concedéuselles a cidadanía francesa e o estado das illas foi cambiado a [[territorio de ultramar]], o nome das illas cambiouse en 1957 a ''Polynésie Française'' (Polinesia Francesa). En 1962, o campo de probas nucleares de Francia en [[Arxelia]] cerrouse cando esta logrou a independencia e trasladouse ao [[Atol Moruroa|atol de Mururoa]], no arquipélago de Tuamotu, seleccionado como novo lugar das probas. As probas realizáronse baixo terra logo de 1974.<ref name=KMLA1977>{{
En setembro de 1995, Francia despertou protestas xeneralizadas pola reanudación dos ensaios nucleares no [[atol Fangataufa]] logo dun período de tres anos de [[Moratoria (lei)|moratoria]]. A última proba realizouse o 27 de xaneiro de 1996. O 29 de xaneiro de 1996, Francia anunciou que asinaría o [[Tratado de Prohibición Completa]], e non realizará máis probas de armas nucleares.<ref name=NYT>{{cite news|work=The New York Times |title=France Ending Nuclear Tests That Caused Broad Protests|first=Craig R|last=Whitney|url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=950DE4D71639F933A05752C0A960958260&sec=&spon=&pagewanted=all|date=30 de xaneiro de 1996|accessdate=20 de outubro de 2007}}</ref>
Liña 130:
=== Relacións con Francia ===
[[Ficheiro:Haut commissariat Papeete.JPG|dereita|miniatura|250px|Alto Comisionado da [[República Francesa]].]]
Malia ter unha asemblea e un goberno local, a Polinesia francesa non é un [[Estado asociado|estado libre asociado]] con Francia, do mesmo xeito que as [[illas Cook]] con [[Nova Zelandia]]. Como [[Colectividade de ultramar|colectividade]] francesa de ultramar, o goberno local non ten competencia en xustiza, educación universitaria, seguridade e defensa. Os servizos nestas áreas son proporcionados e administrados directamente polo Goberno de Francia, incluíndo a [[Gendarmería Nacional]] (que tamén vixía as zonas rurais e a fronteira de Francia en Europa), e as [[Forzas Armadas de Francia|forzas militares francesas]]. O goberno da colectividade mantén o control sobre a educación primaria e secundaria, a saúde, o urbanismo e o medio.<ref>{{
A Polinesia Francesa tamén envía tres [[membro do Parlamento|deputados]] á [[Asemblea Nacional de Francia|Asemblea Nacional Francesa]], un en representación da [[Lista de comunas da Polinesia Francesa|subdivisión administrativa]] das [[Illas de Sotavento, Illas da Sociedade|Illas de Sotavento]] e os suburbios do sur oeste de [[Papeete]], outro en representación de Papeete e os seus suburbios do nordeste, da [[Comuna francesa|comuna]] (municipio) de [[Moorea-Maiao|Mo'orea-Mai'ao]], a [[Illas Tuamotu-Gambier|división administrativa Tuamotu-Gambier]] e a división administrativa das [[Illas Marquesas]], e o último en representación do resto de [[Tahití]] e a subbdivisión administrativa das [[Illas Austrais|Australes]]. A Polinesia Francesa tamén envía dous senadores ó [[Senado de Francia|Senado francés]].
Liña 151:
| align=center| 84,551 || align=center| 119,168 || align=center| 137,382 || align=center| 166,753 || align=center| 188,814 || align=center| 219,521 || align=center| 245,516 || align=center| 259,596 || align=center| 268,270
|-
| colspan="14" style="text-align:center;"| <small>Cifras oficiais de censos anteriores.<ref name=pop2012 /><ref>{{
|}
| |||