Segunda guerra mundial: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m {{Todas as ref|en}}
m Bot: Cambio o modelo: Cite book
Liña 119:
{{AP|Guerra civil española}}
[[Ficheiro:Bundesarchiv Bild 183-H25224, Guernica, Ruinen.jpg|miniatura|dereita|Ruínas de [[Gernika-Lumo|Guernica]] tralo [[bombardeo de Guernica|bombardeo]] por parte da [[Lexión Cóndor]]]]
Tralo estalido da guerra civil en [[España]], Hitler e Mussolini prestaron apoio militar ós [[Bando nacional|sublevados nacionalistas]] liderados polo xeneral [[Francisco Franco]],<ref name="Payne"/><ref>{{cita libro|título=Italian Intervention in the Spanish Civil War|nome=John F.|apelidos=Coverdale|editorial=Princeton University Press|ano=2015|isbn=9781400867905|p=74}}</ref> mentres que a Unión Soviética apoiou o goberno existente, a [[Segunda República Española|Segunda República]].<ref>{{cita libro|capítulo=Foreign Intervention in the Spanish Civil War|título=The Republic and the Civil War in Spain|pp=213-238|ano=1971|doi=10.1007/978-1-349-00058-6_11|isbn=978-1-349-00058-6|serie=Problems in Focus Series|editorial=Macmillan Education|nome-editor=Raymond|apelidos-editor=Carr|nome=Robert H.|apelidos=Whealey}}</ref> Máis de 30&nbsp;000 voluntarios estranxeiros, coñecidos como as [[Brigadas Internacionais]], tamén loitaron no bando republicano contra os nacionalistas. Tanto Alemaña como a Unión Soviética empregaron esta [[guerra delegada]] como unha oportunidade para probar en combate as súas armas e tácticas máis avanzadas. O [[bombardeo de Guernica]] por parte da [[Lexión Cóndor]] en abril de 1937 provocou unha preocupación global temendo que a seguinte gran guerra incluiría [[bombardeo estratéxico|bombardeos de terror]] extensivos sobre brancos civís.<ref>{{CiteCita booklibro|author=Beevor|nome=Antony|ano=2006|título=The Battle for Spain: The Spanish Civil War 1936–1939|editorial=Weidenfeld & Nicolson|isbn=978-0-297-84832-5|pp=258–60}}</ref><ref>{{Cita libro|apelidos=Budiansky|nome=Stephen|ano=2004|título=Air Power: The Men, Machines, and Ideas that Revolutionized War, from Kitty Hawk to Gulf War II|editorial=Viking|isbn=978-0-670-03285-3|pp=209–11}}</ref> Por outra banda, segundo [[Tony Judt]] "a estratexia comunista en España resultou ser un ensaio para a toma de poder en Europa Oriental tras 1945".<ref>{{Cita libro|apelidos1=Judt|nome1=Tony|apelidos2=Snyder|nome2=Timothy|ano=2012|título=Thinking the Twentieth Century: Intellectuals and Politics in the Twentieth Century|editorial=William Heinemann|isbn=978-0-434-01742-3|p=190}}</ref> Finalmente, o bando nacional gañou a guerra civil en abril de 1939. Franco, agora [[ditadura|ditador]] do país, levou a cabo negociacións e acordos con ámbolos dous bandos durante a segunda guerra mundial, enviando á [[División Azul]] a loitar na [[Fronte Oriental (segunda guerra mundial)|fronte oriental]] baixo ordes alemás,<ref name="DivAzul"/> aínda que España permaneceu neutral e non chegou a participar de forma activa no conflito.<ref name="Payne">{{cita libro|apelidos=Payne|nome=Stanley G.|título=Franco and Hitler: Spain, Germany, and World War II|editorial=Yale University Press|ano=2008|isbn=9780300122824|p=20, 146, 269}}</ref>
 
=== Invasión xaponesa da China ===
Liña 157:
 
[[Ficheiro:Maginot Line ln-en svg.svg|thumb|esquerda|Mapa da [[Liña Maginot]]]]
As forzas alemás lideradas polo xeneral [[Heinz Guderian]] [[Batalla de Francia|comezaron unha ofensiva contra Francia]] o 10 de maio de 1940, e adheríndose ó [[Plan Manstein]] Alemaña atacou tamén os países neutrais de [[Batalla de Bélxica|Bélxica]], [[Batalla dos Países Baixos|Países Baixos]] e [[Invasión alemá de Luxemburgo|Luxemburgo]].{{sfn|Evans|2008|pp=122–123}} Ese mesmo día forzas británicas desembarcaron en [[Invasión de Islandia|Islandia]] e nas [[Ocupación británica das Illas Feroe|Illas Feroe]] para previr unha posible invasión alemá destes territorios.{{Sfn|Dear|Foot|2001|p=436}}{{efn|Estados Unidos relevou posteriormente ós británicos cun destacamento de marines que chegou a [[Reiquiavik]] o 7 de xullo de 1941.<ref name="Schofield">{{Cita publicación periódica|apelidos=Schofield|nome=B. B.|ano=1981|título=The Defeat of the U-Boats during World War II|revista=Journal of Contemporary History|volume=16|número=1|pp=119–129|jstor=260619|doi=10.1177/002200948101600107}}</ref>|group=lower-alpha}} Os Estados Unidos, en colaboración co [[Henrik Kauffmann|enviado danés]] en [[Washington D.C.]], acordaron a protección de [[Groenlandia]], fundando a base política para o establecemento de bases militares en abril de 1941.<ref>{{cita libro|título=Phasing Out the Colonial Status of Greenland, 1945-54: A Historical Study|nome1=Erik|apelidos1=Beukel|nome2=Frede P.|apelidos2=Jensen|nome3=Jens Elo|apelidos3=Rytter|editorial=Museum Tusculanum Press|ano=2010|isbn=9788763525879|p=29}}</ref> Os [[Países Baixos]] e [[Bélxica]] foron invadidos empregando tácticas de ''[[Blitzkrieg]]'' nuns poucos días e semanas respectivamente.{{sfn|Shirer|1990|pp=721–3}} Alemaña circunvalou as fortificacións francesas da [[Liña Maginot]] e o corpo principal de forzas aliadas desprazadas en Bélxica mediante un movemento de flanqueo a través do espeso bosque da rexión das [[Ardenas]],{{sfn|Keegan|1997|pp=59–60}} que os aliados consideraban erroneamente unha barreira natural impenetrable para os vehículos blindados.<ref>{{CiteCita booklibro|last=Regan|first=Geoffrey<!--was small caps-->|year=2004|title=The Brassey's Book of Military Blunders|publisher=Brassey's|isbn=978-1-57488-252-0|p=152}}</ref>{{sfn|Liddell Hart|1977|p=48}} Como resultado disto, o groso das forzas aliadas viuse arrodeado e foi derrotado. Os alemáns aprisionaron a maioría das forzas aliadas, aínda que uns 300&nbsp;000 soldados, na súa maioría británicos e franceses, foron [[evacuación de Dunkerque|evacuados do continente]] en [[Dunkerque]] a comezos de xuño, deixando atrás case todo o seu equipamento.{{sfn|Keegan|1997|pp=66–7}}
 
O 10 de xuño [[Invasión italiana de Francia|Italia invadiu Francia]], declarándolle a guerra tanto a Francia coma ó Reino Unido.{{sfn|Overy|Wheatcroft|1999|p=207}} [[París]] caeu perante ós alemáns o 14 de xuño e oito días despois [[Armisticio con Francia|Francia asinou un armisticio]] con Alemaña, quedando dividida en dúas zonas de ocupación controladas por Alemaña e Italia,<ref>{{Cita libro|apelidos=Umbreit|nome=Hans|ano=1991|capítulo=The Battle for Hegemony in Western Europe|nome-editor1=Klaus A.|apelidos-editor1=Maier|nome-editor2=P.&nbsp;S.|apelidos-editor2=Falla|título=Germany and the Second World War, Volume&nbsp;2: Germany's Initial Conquests in Europe |editorial=Clarendon Press|isbn=978-0-19-822885-1|p=311}}</ref> xunto a un estado residual non ocupado baixo o réxime [[fascismo|fascista]] de [[Francia de Vichy|Vichy]], manténdose oficialmente neutral mais cunha postura política proalemá.<ref>{{cita publicación periódica|título=Wounding Memories: Mitterrand, Moulin, Touvier, and the Divine Half-Lie of Resistance|nome=John|apelidos=Hellman|revista=French Historical Studies|volume=19|número=2|ano=1995|pp=461-486|doi=10.2307/286783|jstor=286783}}</ref> Francia mantivo a súa frota pero, temendo que Alemaña se apropiase dela, o Reino Unido levou a cabo un [[ataque en Mers-el-Kébir|ataque]] o 3 de xullo para limitar a súa capacidade.<ref>{{Cita libro|apelidos=Brown|nome=David|ano=2004|título=The Road to Oran: Anglo-French Naval Relations, September 1939 – July 1940|editorial=Frank Cass|isbn=978-0-7146-5461-4|p=198}}</ref>
Liña 206:
 
[[Ficheiro:Carrier shokaku.jpg|thumb|right|Cazas [[Mitsubishi A6M2]] "Zero" partindo do [[portaavións]] xaponés [[Portaavións Shōkaku|''Shōkaku'']] xusto antes do [[ataque a Pearl Harbor]]]]
En agosto dese mesmo ano, os [[Partido Comunista de China|comunistas chineses]] lanzaron unha [[Ofensiva dos Cen Rexementos|ofensiva na China central]].<ref>{{cita libro|título=Peasant Nationalism and Communist Power: The Emergence of Revolutionary China, 1937-1945|nome=Chalmers A.|apelidos=Johnson|editorial=Stanford University Press|ano=1962|isbn=9780804700740|p=57}}</ref> Como represalia, o Xapón instituíu [[Sankō Sakusen|duras medidas]] nas zonas ocupadas para reducir os recursos humanos e materiais dispoñibles para os comunistas.<ref>{{CiteCita booklibro|last=Joes|first=Anthony James|year=2004|title=Resisting Rebellion: The History And Politics of Counterinsurgency|publisher=University Press of Kentucky|isbn=978-0-8131-2339-4|p=224}}</ref> Os conflitos entre os comunistas e os nacionalistas chineses continuaron e [[Incidente do Novo Cuarto Exército|culminaron nun enfrontamento armado]] en xaneiro de 1941, rematando así a súa cooperación de forma efectiva.<ref>{{CiteCita booklibro|last1=Fairbank|first1=John King|last2=Goldman|first2=Merle|year=2006|origyear=1994|title=China: A New History|edition=2ª|publisher=Harvard University Press|isbn=978-0-674-01828-0|p=320}}</ref> En marzo o 11º exército xaponés atacou o cuartel xeral do 19º exército chinés, pero foi repelido durante a [[batalla de Shanggao]].{{sfn|Hsu|Chang|1971|p=30}} En setembro, o Xapón intentou tomar de novo [[Batalla de Changsha (1941)|a cidade de Changsha]], enfrontándose alí coas forzas nacionalistas chinesas.{{sfn|Hsu|Chang|1971|p=33}}
 
Os éxitos alemáns en Europa animaron ó Xapón a incrementar a presión nos territorios gobernados polos europeos no [[sueste asiático]].<ref>{{cita libro|título=International History of the Twentieth Century and Beyond|nome1=Antony|apelidos1=Best|nome2=Jussi|apelidos2=Hanhimaki|nome3=Joseph A.|apelidos3=Maiolo|nome4=Kirsten E.|apelidos4=Schulze|editorial=Routledge|ano=2008|isbn=9781134070817|capítulo=Japan, China and de Pacific War|p=74}}</ref> O goberno [[Países Baixos|neerlandés]] acordou fornecer ó Xapón con algunhas subministracións de petróleo procedente das [[Indias Orientais Holandesas]], pero as negociacións para un maior acceso ós seus recursos fracasaron en xuño de 1941.<ref>{{cite web |title=Japanese Policy and Strategy 1931 – July 1941 |website=US Army in WWII – Strategy and Command: The First Two Years |pp=45–66 |url=http://www.ibiblio.org/hyperwar/USA/USA-P-Strategy/Strategy-2.html}}</ref><!-- formato? --> En xullo o Xapón enviou tropas ó sur de Indochina, ameazando así as posesións territoriais en oriente do Reino Unido e dos Países Baixos. Os Estados Unidos xunto ó Reino Unido e outros gobernos occidentais reaccionaron a este movemento conxelando os activos xaponeses e impoñéndolle un embargo total do petróleo.<ref>{{Cite journal|last=Anderson|first=Irvine H., Jr.|year=1975|title=The 1941 De Facto Embargo on Oil to Japan: A Bureaucratic Reflex|journal=Pacific Historical Review|volume=44|issue=2|jstor=3638003|pp=201-231|doi=10.2307/3638003}}</ref><ref>{{CiteCita booklibro|last1=Evans|first1=David C.|last2=Peattie|first2=Mark R.|year=2012|origyear=1997|title=Kaigun: Strategy, Tactics, and Technology in the Imperial Japanese Navy|location=Annapolis|publisher=Naval Institute Press|isbn=978-1-59114-244-7|p=456}}</ref>
 
Dende comezos de 1941 os Estados Unidos e o Xapón mantiveran negociacións nun intento de mellorar a súa relación e finalizar a guerra na China. Nestas negociacións o Xapón fixo unha serie de propostas que foron rexeitadas polos estadounidenses por consideralas "non axeitadas".<ref name=USAWWIIcp5>{{cite web |title=The decision for War |website=US Army in WWII – Strategy and Command: The First Two Years |pp=113–27 |url=http://www.ibiblio.org/hyperwar/USA/USA-P-Strategy/Strategy-5.html}}</ref> Ó mesmo tempo os Estados Unidos, o Reino Unido e os Países Baixos mantiveron unha serie de conversas secretas para asegurar a defensa conxunta dos seus territorios no caso dun ataque xaponés.<ref name=USAWWIIcp4>{{cite web |title=The Showdown With Japan Aug–Dec 1941 |website=US Army in WWII – Strategic Planning for Coalition Warfare |pp=63–96 |url=http://www.ibiblio.org/hyperwar/USA/USA-WD-Strategic1/USA-WD-Strategic1-4.html}}</ref> Roosevelt reforzou as [[Commonwealth das Filipinas|Filipinas]] (protectorado estadounidense coa súa independencia programada para o 1946) con forzas estadounidenses baixo o mando do xeneral [[Douglas MacArthur|MacArthur]],<ref name="Morton">{{citeCita booklibro|last=Morton|first=Louis|series=United States Army in World War II|title=The Fall of the Philippines|publisher=United States Department of the Army|year= 1953|oclc= 29293689|isbn=1-4102-1696-9|pp=50, 529 (Táboa 11)|lccn=53-63678}}</ref> e advertiulle ó Xapón que os Estados Unidos reaccionarían ós ataques xaponeses contra calquera "país veciño".<ref name=USAWWIIcp4/>
 
[[Ficheiro:The USS Arizona (BB-39) burning after the Japanese attack on Pearl Harbor - NARA 195617 - Edit.jpg|thumb|left|O [[USS Arizona]] afundíndose tralo ataque sorpresa xaponés a [[Pearl Harbor]] o 7 de decembro de 1941]]
O 17 de outubro o xeneral [[Hideki Tōjō]] converteuse no primeiro ministro do Xapón, e o 20 de novembro os xaponeses presentáronlle ós Estados Unidos unha proposta temporal como oferta final, pedindo a fin da axuda estadounidense á China e que se retomase a subministración de petróleo e outros recursos para o Xapón. A cambio prometeron non lanzar ningún ataque no sueste asiático e retirar as súas forzas das súas posicións no sur de Indochina.<ref name=USAWWIIcp5/> A contraoferta estadounidense tivo lugar o 26 de novembro, requirindo que o Xapón evacuara toda a China sen condicións e acordara pactos de non agresión con tódalas potencias do Pacífico.<ref>[http://www.ibiblio.org/pha/pha/congress/app-d.html#363 The United States Replies]. Investigation of the Pearl Harbor attack.</ref> Isto provocou que o Xapón se vira esencialmente forzado a escoller entre abandonar as súas ambicións territoriais na China ou obter pola forza os recursos naturais que precisaba nas Indias Orientais.<ref>{{Cite journal|last=Painter|first=David S.|year=2012|title=Oil and the American Century|journal=The Journal of American History|volume=99|issue=1|pages=24–39|doi= 10.1093/jahist/jas073}}</ref>{{efn|Wood, listando varios desenvolvementos militares e diplomáticos, indicou que "a ameaza para o Xapón non era puramente económica".{{sfn|Wood|2007|p=9}}|group=lower-alpha}} O exército xaponés non considerou a primeira opción, e moitos dos seus oficiais consideraron o embargo de petróleo como unha declaración de guerra velada.{{sfn|Lightbody|2004|p=125}}
 
O Xapón planeaba tomar pola forza as colonias europeas en Asia para crear un gran perímetro defensivo que chegaba ata o Pacífico central. Isto permitiríalles explotar os recursos naturais do sueste asiático esgotando ós Aliados nunha guerra defensiva.{{Sfn|Weinberg|2005|p=310}}{{efn|Dower chama a atención ó feito de que "a loita dos Aliados contra o Xapón espuxo os apuntamentos subxacentes da estrutura colonial europea e estadounidense. Xapón non invadiu países independentes no sur de Asia. Invadiu postos avanzados coloniais que os occidentais levaban dominando durante xeracións, dando por sentado a súa superioridade racial e cultural sobre os seus súbditos asiáticos". Dower continúa indicando que antes de que se fixesen patentes os horrores da ocupación xaponesa, moitos asiáticos responderon de forma favorable ás vitorias das forzas do Imperio Xaponés.<ref>{{CiteCita booklibro|last=Dower|first=John W.|year=1986|title=War Without Mercy: Race and Power in the Pacific War|editorial=Pantheon Books|isbn=978-0-394-50030-0|p=5}}</ref>|group=lower-alpha}} Para previr unha intervención estadounidense ó mesmo tempo que aseguraban este perímetro, o Xapón planeou neutralizar a frota estadounidense do Pacífico e a presenza das forzas estadounidenses nas Filipinas.{{sfn|Wood|2007|pp=11–12}} O 7 de decembro de 1941 (8 de decembro nas zonas horarias asiáticas), o Xapón atacou propiedades británicas e estadounidenses con ofensivas case simultáneas [[Expansión xaponesa (1941–1942)|no sueste asiático e no Pacífico central]].<ref name="Wohlstetter">{{CiteCita booklibro|last=Wohlstetter|first=Roberta|year=1966|title=Pearl Harbor: Warning and Decision|editorial=Stanford University Press|isbn=0804705984|pp=341–343|ol=17388081M}}</ref> Estas ofensivas incluíron un [[ataque a Pearl Harbor|ataque á frota estadounidense]] en [[Pearl Harbor]],<ref>{{cita libro|apelidos1=Prange|nome1=Gordon William|apelidos2=Goldstein|nome2=Donald M.|apelidos3=Dillon|nome3=Katherine V.|título=December 7, 1941: The Day the Japanese Attacked Pearl Harbor|editorial=McGraw-Hill|year=1988|isbn=978-0-07-050682-4|p=174}}</ref> ataques nas Filipinas,<ref>{{cita libro|apelidos=Chun|nome=C.|ano=2012|título=The Fall of the Philippines, 1941-1942|editorial=Osprey Publishing|ISBN=978-1-84908-609-7|pp=14,20}}</ref> [[Batalla de Malaisia|desembarcos]] en [[Tailandia]] e [[Malaisia]]<ref name="Wohlstetter"/> e un ataque a [[batalla de Hong Kong|Hong Kong]].<ref>{{cita libro|título=Not the Slightest Chance: The Defence of Hong Kong, 1941|nome=Tony|apelidos=Banham|editorial=Hong Kong University Press|ano=2005|isbn=9789622097803}}</ref> Tras estes ataques os Estados Unidos, o Reino Unido, a China, Australia e varios outros estados formalizaron a súa declaración de guerra ó Xapón, mentres que a Unión Soviética, involucrada en hostilidades a grande scala en Europa, mantivo o seu acordo de neutralidade co Xapón.<ref>{{CiteCita booklibro|last=Dunn|first=Dennis J.|year=1998|title=Caught Between Roosevelt & Stalin: America's Ambassadors to Moscow|publisher=University Press of Kentucky|isbn=978-0-8131-2023-2|p=157}}</ref>{{efn|Segundo May, [[Winston Churchill|Churchill]] afirmou: "A declaración de guerra contra o Xapón por parte de Rusia sería unha gran vantaxe para nós, sempre e cando os rusos teñan a confianza de que non prexudique á súa fronte occidental".<ref>{{Cite journal|last=May|first=Ernest R.|year=1955|title=The United States, the Soviet Union, and the Far Eastern War, 1941–1945|journal=Pacific Historical Review|volume=24|issue=2|pages=153–174|jstor=3634575|doi=10.2307/3634575}}</ref>|group=lower-alpha}} Alemaña, seguida dos restantes estados do Eixe, declaroulle a guerra ós Estados Unidos en solidariedade co Xapón, citando como xustificación ataques estadounidenses a navíos de guerra alemáns que foran ordenados por Roosevelt.{{sfn|Klooz|Wiley|1944|p=310}}
 
=== Estancamento do Eixe (1942–43) ===
[[Ficheiro:Franklin D. Roosevelt, Churchill, Giraud, and DeGaulle in Casablanca - NARA - 196990.jpg|thumb|right|[[Henri Giraud|Giraud]], [[Franklin D. Roosevelt|Roosevelt]], [[Charles De Gaulle|De Gaulle]] e [[Winston Churchill|Churchill]] na [[Conferencia de Casablanca]] en xaneiro de 1943]]
En xaneiro de 1942, o ''"Big Four"''<ref>{{CiteCita booklibro|title=The Cambridge History of the Second World War Volume 2: Politics and Ideology|series=The Cambridge History of the Second World War (3 vol) |first1=Richard|last1=Bosworth|first2=Joseph|last2=Maiolo|publisher=Cambridge University Press|year=2015|isbn=978-1107034075|pp=313–314}}</ref> (os Estados Unidos, Reino Unido, a Unión Soviética e a China) xunto con outros 22 gobernos menores ou no exilio emitiron a [[Declaración das Nacións Unidas]], reafirmando a [[Carta do Atlántico]]<ref>{{CiteCita booklibro|last1=Mingst|first1=Karen A.|last2=Karns|first2=Margaret P.|year=2007|title=United Nations in the Twenty-First Century|edition=3ª|publisher=Westview Press|isbn=978-0-8133-4346-4|p=22}}</ref> e acordando non asinar unha paz de forma individual coas potencias do Eixe.<ref>{{citeCita booklibro|title=Yearbook of the United Nations 1946-1947|date=1947|publisher=United Nations|location=Lake Success, NY|oclc=243471225|pages=1–2|url=http://www.unmultimedia.org/searchers/yearbook/page.jsp?volume=1946-47&page=36|chapter=The Declaration by United Nations}}</ref>
 
Durante 1942 os oficiais Aliados debateron cal sería a estratexia global axeitada que debían perseguir. Todos eles acordaron que a derrota de Alemaña era o obxectivo principal. Os estadounidenses favorecían un [[Operación Sledgehammer|ataque directo a grande escala]] a Alemaña a través de Francia, mentres que os soviéticos demandaban tamén unha segunda fronte. Os británicos pola súa banda argumentaron que as operacións militares debían ter como obxectivo as zonas periféricas para desgastar as forzas alemás, reducir a súa moral e reforzar os movementos de resistencia. Alemaña sería obxectivo dunha gran campaña de bombardeos, e a ofensiva final estaría liderada por divisións blindadas Aliadas sen empregar exércitos a grande escala.<ref>{{cite web |title=The First Full Dress Debate over Strategic Deployment. Dec 1941 – Jan 1942 |website=US Army in WWII – Strategic Planning for Coalition Warfare |pp=97–119 |url=http://www.ibiblio.org/hyperwar/USA/USA-WD-Strategic1/USA-WD-Strategic1-5.html}}</ref> Eventualmente os británicos convenceron ós estadounidenses de que un desembarco en Francia non era factible en 1942 e que no seu lugar deberían centrarse en expulsar ó Eixe do norte de África.<ref>{{cite web |title=The Elimination of the Alternatives. Jul–Aug 1942 |website=US Army in WWII – Strategic Planning for Coalition Warfare |pp=266–92 |url=http://www.ibiblio.org/hyperwar/USA/USA-WD-Strategic1/USA-WD-Strategic1-12.html}}</ref>
Liña 227:
==== Pacífico (1942–43) ====
[[Ficheiro:Second world war asia 1937-1942 map en6.png|miniatura|esquerda|Avance [[Imperio do Xapón|xaponés]] no [[Océano Pacífico|Pacífico]] de 1937 ata 1942]]
A finais de abril de 1942 o Xapón e o seu aliado [[Tailandia]] conquistaran case por completo [[Birmania]], [[Batalla de Malaisia|Malaisia]], as [[Indias Orientais Holandesas]], [[Batalla de Singapur|Singapur]] e [[Rabaul]], inflixindo un severo número de baixas nas tropas Aliadas e atrapando a un gran número de prisioneiros.{{sfn|Beevor|2012|pp=247–267, 345}} Malia forte [[Batalla das Filipinas (1941–42)|resistencia]] das forzas estadounidenses e filipinas, a [[Commonwealth das Filipinas]] foi finalmente conquistada en maio de 1942, forzado o exilio do seu goberno.<ref name="Morton"/> En Birmania, o 16 de abril uns 7&nbsp;000 soldados británicos foron arrodeados pola 33ª División xaponesa na [[batalla de Yenangyaung]] e posteriormente rescatados pola 38ª División chinesa.<ref>{{CiteCita booklibro|last=Slim|first=William<!--was small caps-->|year=1956|title=Defeat into Victory|publisher=Cassell|isbn=0-304-29114-5|pp=71–74}}</ref> As forzas xaponesas conseguiron sendas vitorias no [[Afundimento do HMS Prince of Wales e do HMS Repulse|mar do Sur da China]], no [[Batalla do Mar de Xava|mar de Xava]] e no [[Incursión do Océano Índico|Índico]],<ref>{{CiteCita booklibro|last=Grove|first=Eric J.|year=1995|chapter=A Service Vindicated, 1939–1946|title=''In J. R. Hill, ed.,'' The Oxford Illustrated History of the Royal Navy ''(pp.&nbsp;348–380)''|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-211675-8|p=362}}</ref> ademais de [[Bombardeo de Darwin|bombardear a base naval Aliada]] de [[Darwin, Australia|Darwin]].<ref>{{cite journal |last=Hiromi |first=Tanaka |title=The Japanese Navy's operations against Australia in the Second World War, with a commentary on Japanese sources |journal=Journal of the Australian War Memorial |year=1997 |volume=30 |url=http://www.awm.gov.au/journal/j30/tanaka.asp}}</ref> En xaneiro de 1942 o único éxito aliado contra o Xapón foi unha [[Batalla de Changsha (1942)|vitoria chinesa en Changsha]].<ref name="Chi">{{CiteCita booklibro|last=Ch'i|first=Hsi-Sheng<!--was small caps-->|year=1992|chapter=The Military Dimension, 1942–1945|title=''In James&nbsp;C. Hsiung and Steven&nbsp;I. Levine, eds.,'' China's Bitter Victory: War with Japan, 1937–45 ''(pp.&nbsp;157–184)''|publisher=M. E. Sharpe|isbn=978-1-56324-246-5}}</ref> Esta serie de éxitos militares contra os seus pouco preparados opoñentes estadounidenses e europeos provocaron un exceso de confianza e unha extralimitación territorial no Xapón.<ref>{{CiteCita booklibro|last=Perez|first=Louis G.<!--was small caps-->|year=1998|title=The History of Japan|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=978-0-313-30296-1|p=145}}</ref>
 
A principios de maio de 1942 o Xapón comezou unha operación para [[Operación Mo|capturar Port Moresby]] por medio dun [[asalto anfibio]] e así cortar as comunicacións e liñas de subministracións entre os Estados Unidos e Australia. Este plan frustrouse cando unha forza de combate Aliada centrada en dous [[portaavións]] da frota estadounidense combateu ás forzas navais xaponesas na [[batalla do mar do Coral]].<ref>{{CiteCita booklibro|last=Maddox|first=Robert James|year=1992|title=The United States and World War II|publisher=Westview Press|isbn=978-0-8133-0437-3|pp=111–112}}</ref> O seguinte plan do Xapón, motivado pola [[Incursión Doolittle]], foi capturar o [[Atol de Midway]] e atraer ós portaavións estadounidenses cara a unha batalla para eliminalos. Como distracción, o Xapón [[Campaña das Illas Aleutianas|enviaría tamén tropas para ocupar]] as [[Aleutianas]] en [[Alasca]].<ref>{{CiteCita booklibro|last=Salecker|first=Gene Eric|year=2001|title=Fortress Against the Sun: The B-17 Flying Fortress in the Pacific|publisher=Combined Publishing|isbn=978-1-58097-049-5|p=186}}</ref> A comezos de xuño o Xapón puxo en acción as súas operacións, pero os estadounidenses, que descifraran os [[códigos navais xaponeses]] a finais de maio, estaban ó tanto dos seus plans e disposicións de forzas, usando estes coñecementos para [[Batalla de Midway|acadar unha vitoria decisiva en Midway]].<ref>{{CiteCita booklibro|last=Ropp|first=Theodore|year=2000|title=War in the Modern World|publisher=Johns Hopkins University Press|isbn=978-0-8018-6445-2|p=368}}</ref>
 
[[Ficheiro:Marines rest in the field on Guadalcanal.jpg|right|thumb|[[Cuerpo de Marines de los Estados Unidos|Marines]] estadounidenses durante a [[Campaña de Guadalcanal|campaña]] de [[Guadalcanal, Illas Salomón|Guadalcanal]] en 1942]]
Coa súa capacidade ofensiva reducida de forma significativa como resultado da batalla de Midway, o Xapón centrouse nun tardío intento de capturar [[Port Moresby]] por medio dunha [[Campaña do Sendeiro de Kokoda|campaña por terra]] no [[Territorio de Papúa]].{{sfn|Weinberg|2005|p=339}} Ó mesmo tempo Estados Unidos planeou un contraataque na zona sur das [[Illas Salomón]], principalmente en [[Guadalcanal, Illas Salomón|Guadalcanal]], como primeiro paso para unha captura de [[Rabaul]], a principal base de operacións xaponesa no sueste asiático.<ref>{{CiteCita booklibro |last=Gilbert |first=Adrian |year=2003 |title=The Encyclopedia of Warfare: From Earliest Times to the Present Day |publisher=Globe Pequot |isbn=1-59228-027-7 |p=259}}</ref> Os dous plans deron comezo en xullo, pero cara a mediados de setembro a [[batalla de Guadalcanal]] fíxose prioritaria para os xaponeses, que ordenaron un traslado de tropas de [[Nova Guinea]] na zona de Port Moresby cara ó [[Provincia Oro|norte da illa]], onde se enfrontaron a tropas estadounidenses e australianas na [[batalla de Buna-Gona]].<ref>{{CiteCita booklibro|last=Swain|first=Bruce|year=2001|title=A Chronology of Australian Armed Forces at War 1939–45|location=Crows Nest|publisher=Allen & Unwin|isbn=978-1-86508-352-0|p=197}}</ref> Guadalcanal tornouse nun foco principal para ámbolos dous bandos, que involucraron nesta batalla un gran número de tropas e navíos. A comezos de 1943 os xaponeses foron derrotados na illa e [[Operación Ke|retiraron as súas tropas]].<ref>{{CiteCita booklibro|last=Hane|first=Mikiso|year=2001|title=Modern Japan: A Historical Survey|edition=3rd|publisher=Westview Press|isbn=978-0-8133-3756-2|p=340}}</ref> Mentres tanto en Birmania as forzas da Commonwealth montaron dúas operacións. A primeira, unha [[Campaña de Arakan|ofensiva na rexión de Arakan]] a finais de 1942, tivo un resultado desastroso para os Aliados que se viron forzados a retirarse cara á [[India]] a finais de 1943.{{sfn|Marston|2005|p=111}} A segunda foi unha [[Operación Longcloth|inserción]] de [[exército irregular|forzas irregulares]] por detrás das liñas xaponesas en febreiro, acadando resultados mixtos cara a finais de abril.<ref>{{CiteCita booklibro|last=Brayley|first=Martin J.|year=2002|title=The British Army 1939–45, Volume 3: The Far East|publisher=Osprey Publishing|isbn=978-1-84176-238-8|p=9}}</ref>
 
==== Fronte Oriental (1942–43) ====
A comezos de 1942 Alemaña e os seus aliados detiveron a súa ofensiva no centro e sur da Unión Soviética, mantendo a maior parte dos territorios conquistados durante todo o ano anterior.{{sfn|Glantz|2001|p=31}} En maio Alemaña repeleu as ofensivas soviéticas do [[Batalla do Estreito de Kerch|Estreito de Kerch]] e [[Segunda batalla de Kharkov|Kharkov]],<ref>{{CiteCita booklibro|last=Read|first=Anthony|year=2004|title=The Devil's Disciples: Hitler's Inner Circle|location=New York, NY|publisher=W. W. Norton & Company|isbn=978-0-393-04800-1|p=764}}</ref> para posteriormente lanzar unha [[Fall Blau|ofensiva de verán]] no sur de Rusia en xuño dese mesmo ano, co obxectivo de capturar os [[campo petrolífero|campos petrolíferos]] do [[Cáucaso]] e ocupar a [[estepa]] de [[Kuban]], ó mesmo tempo que mantiñan as súas posicións no norte e centro da fronte. Os alemáns dividiron o seu Grupo Sur do exército en dous grupos: o grupo A avanzou cara á parte baixa do [[río Don]] e atacou a parte sueste do Cáucaso, mentres que o grupo B dirixiuse cara ó [[río Volga|Volga]]. Os soviéticos tomaron entón a decisión de facer a súa defensa en [[Stalingrado]].{{sfn|Davies|2006|p=100}}
 
A mediados de novembro os alemáns [[Batalla de Stalingrado|tiñan tomado Stalingrado case por completo]] no medio dunha cruenta [[guerra urbana]] cando os soviéticos comezaron a súa segunda contraofensiva de inverno, comezando por unha operación para [[Operación Uranus|arrodear ás forzas alemás en Stalingrado]]{{sfn|Beevor|1998|pp=239–265}} e cun asalto no [[Operación Mars|saínte de Rzhev]] preto de Moscova, malia que esta última fracasou de forma significativa.<ref>{{CiteCita booklibro|last=Black|first=Jeremy|year=2003|title=World War Two: A Military History|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-30534-1|p=119}}</ref> A primeiros de febreiro de 1943 o exército alemán sufrira un número moi elevado de perdas, as tropas alemás en Stalingrado víronse obrigadas a renderse,{{sfn|Beevor|1998|pp=383–391}} e a liña da fronte foi repelida ata máis atrás da súa posición antes da ofensiva de verán. Cara a mediados de febreiro, cando o empuxe soviético foi diminuíndo, Alemaña lanzou outro [[Terceira Batalla de Kharkov|ataque en Kharkov]], creando un saínte na súa liña de fronte ó redor da cidade de [[Kursk]].<ref>{{CiteCita booklibro |last=Erickson |first=John|editor1-last=Shukman |editor1-first=Harold|year=2001 |chapter=Moskalenko |title=Stalin's Generals |publisher=Phoenix Press |isbn=978-1-84212-513-7 |p=142}}</ref>
 
==== Europa occidental, Atlántico e Mediterráneo (1942–43) ====
[[Ficheiro:8th AF Bombing Marienburg.JPEG|right|thumb|Ataque de bombardeiros [[Boeing B-17 Flying Fortress]] á unha fábrica de [[Focke-Wulf]] en Alemaña o 9 de outubro de 1943]]
Aproveitando unha serie de pobres decisións do mando naval estadounidense, a [[Kriegsmarine|mariña alemá]] fixo estragos importantes na frota aliada nas operacións [[Operación Paukenschlag|''Paukenschlag'']] e [[Operación Neuland|''Neuland'']] na costa atlántica dos Estados unidos.<ref>{{CiteCita booklibro|last=Milner|first=Marc|year=1990|chapter=The Battle of the Atlantic|title=''In John Gooch, ed.,'' Decisive Campaigns of the Second World War ''(pp.&nbsp;45–66)''|publisher=Frank Cass|isbn=978-0-7146-3369-5|p=52}}</ref> En novembro de 1941 as forzas da Commonwealth lanzaron unha contraofensiva no norte de África, a [[Operación Crusader|operación ''Crusader'']], e recuperaron os territorios que conquistaran ata entón os alemáns e italianos.{{sfn|Beevor|2012|pp=224–228}} Alemaña respondeu cunha nova ofensiva en xaneiro de 1942, rexeitando as posicións británicas ata a [[Liña Gazala]] a comezos de febreiro,<ref>{{CiteCita booklibro|last=Molinari|first=Andrea|year=2007|title=Desert Raiders: Axis and Allied Special Forces 1940–43|publisher=Osprey Publishing|isbn=978-1-84603-006-2|p=91}}</ref> seguida dun momento de calma temporal no combate que os alemáns aproveitaron para preparar novas ofensivas.<ref>{{CiteCita booklibro|last=Mitcham|first=Samuel W.|year=2007|origyear=1982|title=Rommel's Desert War: The Life and Death of the Afrika Korps|publisher=Stackpole Books|isbn=978-0-8117-3413-4|p=31}}</ref> O Reino Unido [[Batalla de Madagascar|invadiu]] a illa de [[Madagascar]], controlada pola [[Francia de Vichy]], a principios de maio dese ano temendo que os xaponeses puidesen empregar as súas bases militares.{{sfn|Beevor|2012|pp=380–381}} Por outra banda unha [[Batalla de Gazala|ofensiva do Eixe]] en [[Libia]] forzou unha retirada dos Aliados ata [[Exipto]] ata que as forzas do Eixe foron detidas en [[Primeira batalla de El Alamein|El Alamein]].<ref>{{CiteCita booklibro|last=Rich|first=Norman<!--was small caps-->|year=1992|origyear=1973|title=Hitler's War Aims, Volume I: Ideology, the Nazi State, and the Course of Expansion|publisher=W. W. Norton & Company|isbn=978-0-393-00802-9|p=178}}</ref> No continente europeo varias incursións con pouco éxito de [[comando]]s Aliados a obxectivos estratéxicos, culminando na considerada como desastrosa [[incursión de Dieppe]],<ref>{{CiteCita booklibro|last=Neillands|first=Robin|year=2005|title=The Dieppe Raid: The Story of the Disastrous 1942 Expedition|publisher=Indiana University Press|isbn=978-0-253-34781-7}}</ref> demostraron a necesidade de mellor preparación, equipamento e seguridade operacional por parte dos Aliados para lanzar unha invasión a grande escala na Europa continental.<ref>{{CiteCita booklibro|last=Gordon|first=Andrew|year=2004|chapter=The greatest military armada ever launched|title=''In Jane Penrose, ed.,'' The D-Day Companion ''(pp.&nbsp;127–144)''|publisher=Osprey Publishing|isbn=978-1-84176-779-6|p=129}}</ref>
 
En agosto de 1942 os Aliados tiveron éxito repelendo un [[Batalla de Alam el Halfa|segundo ataque]] en [[El Alamein]]{{sfn|Keegan|1997|p=277}} e conseguiron [[Operación Pedestal|entregar subministracións]] á asediada [[Malta]], aínda que cun gran custo en baixas.<ref>{{CiteCita booklibro|last=Smith|first=Peter C.|year=2002|origyear=1970|title=Pedestal: The Convoy That Saved Malta|edition=5th|publisher=Goodall|isbn=9780907579199|ol=8294483M}}</ref> Poucos meses despois os Aliados [[Segunda Batalla de El Alamein|realizaron o seu propio ataque]] en Exipto, desbancando ás forzas do Eixe e comezando un avance a través de Libia.<ref>{{CiteCita booklibro|last1=Thomas|first1=Nigel|last2=Andrew|first2=Stephen|year=1998|title=German Army 1939–1945 (2): North Africa & Balkans|publisher=Osprey Publishing|isbn=978-1-85532-640-8|p=8}}</ref> A este ataque seguíronlle os [[Operación Torch|desembarcos anglo-estadounidenses]] na África do Norte francesa baixo o mando de [[Dwight Eisenhower|Eisenhower]], dando como resultado a unión destes territorios ó bando Aliado.<ref name="Ross38">{{CiteCita booklibro|last=Ross|first=Steven T.|year=1997|title=American War Plans, 1941–1945: The Test of Battle|publisher=Routledge|isbn=978-0-7146-4634-3|p=38}}</ref> Hitler respondeu á deserción das colonias francesas ordenando a [[Fall Anton|ocupación da Francia de Vichy]].<ref name="Ross38"/> Aínda que as forzas de Vichy non se resistiron a esta violación do armisticio, conseguiron afundir a súa propia frota para previr a súa captura por parte das forzas alemás.<ref name="Ross38"/><ref>{{CiteCita booklibro|last1=Bonner|first1=Kit|last2=Bonner|first2=Carolyn|year=2001|title=Warship Boneyards|publisher=MBI Publishing Company|isbn=978-0-7603-0870-7|p=24}}</ref> As forzas do Eixo en África víronse atenazadas e retiráronse a [[Tunisia]], que foi [[Campaña de Tunisia|conquistada polos Aliados]] en maio de 1943.<ref name="Ross38"/><ref>{{CiteCita booklibro|last=Collier|first=Paul|year=2003|title=The Second World War (4): The Mediterranean 1940–1945|publisher=Osprey Publishing|isbn=978-1-84176-539-6|p=11}}</ref> A comezos de 1943 os británicos e estadounidenses comezaron a [[Ofensiva de Bombardeo Combinado]], unha campaña de bombardeos estratéxicos contra Alemaña co obxectivo de danar a economía de guerra alemá, reducir a moral das súas tropas e deixar sen fogares á poboación civil.<ref>[http://www.ibiblio.org/hyperwar/AAF/USSBS/ETO-Summary.html#tc" The Civilians] United States Strategic Bombing Survey Summary Report (European War)</ref>
 
=== Pulo dos Aliados (1943–44) ===
[[Ficheiro:U.S. Soldiers at Bougainville (Solomon Islands) March 1944.jpg|miniatura|esquerda|Soldados estadounidenses xunto a un tanque [[M4 Sherman]] nas [[Illas Salomón]] en marzo de 1944]]
Trala Campaña de Guadalcanal os Aliados iniciaron varias operacións contra o Xapón no Pacífico. En maio de 1943 forzas estadounidenses e canadenses foron enviadas a [[Campaña das Aleutianas|eliminar as forzas xaponesas]] das [[Aleutianas]].<ref>{{CiteCita booklibro|last1=Thompson|first1=John Herd|last2=Randall|first2=Stephen J.|year=2008|title=Canada and the United States: Ambivalent Allies|edition=4ª|publisher=University of Georgia Press|isbn=978-0-8203-3113-3|p=164}}</ref> Pouco despois os Estados Unidos co apoio de tropas australianas e neozelandesas levaron a cabo operacións para [[Operación Carwheel|illar Rabaul por medio da captura das illas ó seu redor]] e para [[Campaña das Illas Marshall e Gilbert|rachar o perímetro xaponés no Pacífico Central]] nas [[Illas Marshall]] e [[Illas Gilbert|Gilbert]].{{sfn|Kennedy|2001|p=610}} Cara a finais de marzo de 1944 os Aliados tiñan completados estes dous obxectivos, ademais de [[Operación Hailstone|neutralizar a base principal xaponesa]] en [[Truk]], nas [[Illas Carolinas]].<ref>{{cita libro|apelidos= Stewart|nome= William Herman|ano= 1986|título= Ghost Fleet of the Truk Lagoon: An Account of "Operation Hailstone", February, 1944|editorial= Pictorial Histories|isbn= 0-933126-66-2}}</ref> Posteriormente en abril os Aliados lanzaron outra [[Campaña de Nova Guinea occidental|operación]] para retomar [[Nova Guinea]].<ref>{{CiteCita booklibro|last=Rottman|first=Gordon L.|year=2002|title=World War II Pacific Island Guide: A Geo-Military Study|publisher=Greenwood Press|isbn=978-0-313-31395-0|p=228}}</ref>
 
Mentres tanto na Unión Soviética, tanto os alemáns coma os soviéticos pasaron a primavera e comezos do verán de 1943 preparándose para varias ofensivas en Rusia central. O 4 de xullo de 1943 Alemaña [[Batalla de Kursk|atacou ás forzas soviéticas]] ó redor de [[Kursk]]. Nunha semana as forzas alemás víronse esgotadas tralos intentos de derrotar as ben construídas e graduais defensas soviéticas,<ref>{{Cite journal|last=Glantz |first=David M.|year=1986 |title=Soviet Defensive Tactics at Kursk, July 1943 |url=http://usacac.army.mil/cac2/cgsc/carl/download/csipubs/glantz2.pdf|series=CSI Report|número=11 |publisher=Combined Arms Research Library|ref=harv}}</ref><ref>{{CiteCita booklibro|last=Glantz |first=David M.|year=1989|title=Soviet Military Deception in the Second World War|publisher=Frank Cass|isbn=978-0-7146-3347-3|pp=149–159}}</ref> e por primeira vez na guerra Hitler cancelou a operación antes de que esta conseguise un éxito táctico ou operativo.{{sfn|Kershaw|2001|p=592}} Esta decisión viuse parcialmente motivada pola [[Invasión de Sicilia|invasión aliada]] de [[Sicilia]] liderada polo xeneral estadounidense [[George S. Patton|George Patton]] e polo mariscal británico [[Bernard Montgomery]], que deu comezo o 9 de xullo e que xunto ós fracasos previos de Italia desembocaron no derrocamento e arresto de [[Benito Mussolini|Mussolini]] a finais dese mesmo mes.{{sfn|O'Reilly|2001|p=32}} Tamén en xullo, os británicos realizaron un [[bombardeo de Hamburgo|bombardeo]] en [[Hamburgo]] que causou a morte dunhas 40&nbsp;000 persoas.<ref>{{cita libro |last=Frankland |first=Noble |last2=Webster |first2=Charles |year=1961 |title=The Strategic Air Offensive Against Germany, 1939–1945, Volume II: Endeavour, Part 4 |editorial=Her Majesty's Stationery Office |pages=260–261|isbn=9781845744366}}</ref> O 12 de xullo de 1943 o xeneral soviético [[Georgii Zhukov]] ordenou o comezo da [[Operación Kutuzov|contraofensiva]] soviética.<ref>{{cita libro|título=Georgy Zhukov|nome=Robert|apelidos=Forczyk|editorial=Bloomsbury Publishing|ano=2012|isbn=9781849085571|p=37}}</ref> A vitoria soviética en Kursk marcou a fin da superioridade alemá,<ref>{{CiteCita booklibro|last=Bellamy|first=Chris T.|year=2007|title=Absolute War: Soviet Russia in the Second World War|publisher=Alfred A. Knopf|isbn=978-0-375-41086-4|p=595}}</ref> dándolle á Unión Soviética a iniciativa na [[Fronte Oriental (segunda guerra mundial)|fronte oriental]].{{sfn|O'Reilly|2001|p=35}}<ref>{{CiteCita booklibro|last=Healy|first=Mark|year=1992|title=Kursk 1943: The Tide Turns in the East|publisher=Osprey Publishing|isbn=978-1-85532-211-0|p=90}}</ref> Alemaña tentou estabilizar a súa fronte na apresuradamente fortificada [[Liña Panther-Wotan]], pero os soviéticos [[Batalla de Smolensk (1943)|conseguiron rachala]] en [[Smolensk]] e no [[Ofensiva do Baixo Dnieper|Baixo Dnieper]].{{sfn|Glantz|2001|pp=50–55}}
 
O 3 de setembro de 1943 os Aliados occidentais [[Invasión Aliada de Italia|invadiron a Italia continental]] forzando un [[Armisticio entre Italia e as forzas armadas Aliadas|armisticio de Italia cos Aliados]].{{Sfn|Kolko|1990|p=45}} Alemaña respondeu a isto desarmando ás forzas italianas, tomando o control de varios territorios de Italia,{{sfn|Mazower|2008|p=362}} e creando unha serie de liñas defensivas.<ref>{{CiteCita booklibro|last1=Hart|first1=Stephen|last2=Hart|first2=Russell|last3=Hughes|first3=Matthew|year=2000|title=The German Soldier in World War II|publisher=MBI Publishing Company|isbn=978-1-86227-073-2|p=151}}</ref> Forzas especiais alemás levaron a cabo un asalto para [[Incursión de Gran Sasso|rescatar a Mussolini]], quen ó pouco tempo estableceu un novo estado monicreque na Italia ocupada por Alemaña chamado a [[República Social Italiana]],<ref>{{CiteCita booklibro|last=Blinkhorn|first=Martin|year=2006|origyear=1984|title=Mussolini and Fascist Italy|edition=3ª|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-26206-4|p=52}}</ref> dando pé a unha [[guerra civil italiana]].<ref>{{cita libro|título=La Guerra civile: 1943-1945|lingua=it|serie=Mussolini l'alleato, 1940-1945|volume=2|nome=Renzo|apelidos=De Felice|editorial=Einaudi|ano=1997|isbn=9788806118068}}</ref> Os Aliados tiveron que loitar a través de varias liñas defensivas ata chegar á [[Liña de Inverno|principal liña defensiva alemá]] a mediados de novembro.<ref>{{CiteCita booklibro|last1=Read|first1=Anthony|last2=Fisher|first2=David|year=2002|origyear=1992|title=The Fall Of Berlin|publisher=Pimlico|isbn=978-0-7126-0695-0|p=129}}</ref>
 
[[Ficheiro:Cairo conference.jpg|dereita|thumb|[[Chiang Kai-shek]], [[Franklin D. Roosevelt|Roosevelt]] e [[Winston Churchill|Churchill]] na [[Conferencia do Cairo (1943)|Conferencia do Cairo]] o 25 de novembro de 1943]]
No Atlántico, as [[Maio Negro (1943)|contramedidas Aliadas]] tornáronse máis efectivas cara a maio de 1943, provocando un considerable número de perdas de [[submarino]]s alemáns que forzaron un alto temporal na campaña naval alemá do Atlántico.<ref>{{CiteCita booklibro|last=Padfield|first=Peter|year=1998|title=War Beneath the Sea: Submarine Conflict During World War II|publisher=John Wiley|isbn=978-0-471-24945-0|pp=335–336}}</ref> En novembro, [[Franklin D. Roosevelt|Roosevelt]] e [[Winston Churchill|Churchill]] reuníronse con [[Chiang Kai-shek]] [[Conferencia do Cairo (1943)|no Cairo]] e posteriormente con [[Iosif Stalin|Stalin]] [[Conferencia de Teherán|en Teherán]].{{Sfn|Kolko|1990|pp=211, 235, 267–268}} A primeira reunión determinou a devolución e repartición do territorio xaponés trala guerra<ref name="Iriye 1981 154">{{CiteCita booklibro|last=Iriye|first=Akira|year=1981|title=Power and Culture: The Japanese-American War, 1941–1945|publisher=Harvard University Press|isbn=978-0-674-69580-1|p=154}}</ref> e os plans militares para a [[Campaña de Birmania]],<ref>{{citeCita booklibro | last = Mitter | first = Rana| title =Forgotten Ally: China's World War II, 1937–1945 | publisher = Mariner Books| year = 2014 | isbn = 978-0544334502|p=286}}</ref> mentres que a segunda incluíu un acordo polo que os Aliados occidentais invadirían Europa en 1944 e a Unión Soviética declararíalle a guerra ó Xapón ós tres meses da derrota de Alemaña.<ref name="polley148">{{CiteCita booklibro|last=Polley|first=Martin|year=2000|title=An A–Z of Modern Europe Since 1789|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-18597-4|p=148}}</ref> A partir de novembro de 1943, durante as sete semanas da [[batalla de Changde]], a China obrigou ó Xapón a loitar nunha custosa guerra de desgaste, mentres agardaba polo relevo Aliado.{{Sfn|Beevor|2012|pp=268–74}}<ref name="Chi"/>{{Sfn|Hsu|Chang|1971|pp=412–416, Mapa 38}} En xaneiro de 1944 os Aliados levaron a cabo [[Batalla de Monte Cassino|unha serie de ataques]] en Italia contra a liña de [[Monte Cassino]] ademais de tentar flanqueala con [[Operación Shingle|desembarcos]] en [[Anzio]].{{Sfn|Weinberg|2005|pp=660–661}} A finais de xaneiro, unha [[Asedio de Leningrado|grande ofensiva soviética]] expulsou ás forzas alemás da [[Oblast de Leningrado|rexión de Leningrado]],{{Sfn|Glantz|2002|pp=327–366}} finalizando así o que foi considerado un dos asedios máis longos e letais da historia.<ref>{{cita libro|título=Food and War in Twentieth Century Europe|nome-editor1=Ina|apelidos-editor1=Zweiniger-Bargielowska|nome-editor2=Rachel|apelidos-editor2=Duffett|nome-editor3=Alain|apelidos-editor3=Drouard|editorial=Ashgate Publishing, Ltd.|ano=2012|isbn=9781409490197|capítulo=9 - Alimentary and Pellagra Psychoses in Besieged Leningrad|nome=Pavel|apelidos=Vasilyev|p=111-112}}</ref>
 
A [[Ofensiva de Leningrado-Novgorod|seguinte ofensiva soviética]] [[Batalla de Narva (1944)|foi detida na fronteira de preguerra]] [[estonia]]na polo [[Grupo Norte do Exército Alemán]] axudado por forzas estonianas, que tiñan a esperanza de restablecer a súa independencia nacional,<ref>{{cita publicación periódica|título=Professor Uluots, the Estonian Government in Exile and the Continuity of the Republic of Estonia in International Law|nome=L.|apelidos=Mälksoo|revista=Nordic Journal of International Law|volume=69|número=3|pp=289–316|ano=2000|doi=10.1163/15718100020296305|issn=0902-7351}}</ref> provocando unha desaceleración das subsecuentes operacións soviéticas na rexión do [[mar Báltico|Báltico]].{{Sfn|Glantz|2002|pp=367–414}} A finais de maio de 1944 os soviéticos conseguiran [[Ofensiva de Crimea|liberar]] [[Crimea]], expulsaran na súa maioría ás forzas do Eixe de [[Ucraína]] e comezaron a facer [[Primeira Ofensiva Jassy-Kishinev|incursións]] en [[Romanía]] que foron repelidas por tropas do Eixe.<ref name="Chubarov 2001 122">{{CiteCita booklibro|last=Chubarov|first=Alexander|year=2001|title=Russia's Bitter Path to Modernity: A History of the Soviet and Post-Soviet Eras|publisher=Continuum|isbn=978-0-8264-1350-5|p=122}}</ref> Pola súa banda, as ofensivas Aliadas en Italia tiveron éxito e, malia permitir a retirada de varias divisións alemás, [[Roma]] foi capturada o 4 de xuño.<ref>{{CiteCita booklibro|last=Holland|first=James|year=2008|title=Italy's Sorrow: A Year of War 1944–45|publisher=HarperPress|isbn=978-0-00-717645-8|pp=169–184}}</ref>{{Sfn|Beevor|2012|pp=568–573}}{{efn|Nas semanas seguintes trala caída de Roma os alemáns perpetraron varias atrocidades en Italia.{{Sfn|Mazower|2008|pp=500–502}} Neste período de tempo houbo centos de vítimas en varias masacres en [[Civitella in Val di Chiana|Civitella]],<ref>{{Cite journal|last1=de Grazia|first1=Victoria|last2=Paggi|first2=Leonardo|title=Story of an Ordinary Massacre: Civitella della Chiana, 29 June, 1944|journal=Cardozo Studies in Law and Literature|date=1991 |pages=153–169|jstor=743479|volume=3|doi=10.1525/lal.1991.3.2.02a00030}}</ref><ref>{{CiteCita booklibro|last=Belco|first=Victoria|year=2010|title=War, Massacre, and Recovery in Central Italy: 1943–1948|publisher=University of Toronto Press|isbn=978-0-8020-9314-1}}</ref> nas [[Masacre das Fosas Adreatinas|Fosas Adreatinas]]<ref>{{CiteCita booklibro|last=Portelli|first=Alessandro|year=2003|title=The Order Has Been Carried Out: History, Memory, and Meaning of a Nazi Massacre in Rome|editorial=Palgrave Macmillan|isbn=978-1403980083}}</ref> en [[Masacre de Sant'Anna di Stazzema|Sant'Anna di Stazzema]]<ref>{{CiteCita booklibro|last=Gordon|first=Robert S. C.|year=2012|title=The Holocaust in Italian Culture, 1944–2010|publisher=Stanford University Press|isbn=978-0-8047-6346-2|pp=10–11}}</ref> e en [[masacre de Marzabotto|Marzabotto]].<ref>{{cita publicación periódica|apelidos=Ortner|nome=C.S.|ano=1986|título=Marzabotto: The Crimes of Walter Reder, SS-Sturmbannführer|revista=Dokumentationsarchiv des österreichschen Widerstandes|lingua=de}}</ref>|group=lower-alpha}}
 
Os Aliados conseguiron resultados mixtos en Asia continental. En marzo de 1944 os xaponeses levaron a cabo unha invasión das [[Operación U-Go|posicións británicas]] en [[Assam]], a [[India]],{{Sfn|Lightbody|2004|p=224}} e asediaron posicións da Commonwealth en [[Batalla de Imphal|Imphal]] e [[Batalla de Kohima|Kohima]].<ref name="Zeiler">{{CiteCita booklibro|last=Zeiler|first=Thomas W.|year=2004|title=Unconditional Defeat: Japan, America, and the End of World War II|publisher=Scholarly Resources|isbn=978-0-8420-2991-9|p=60}}</ref> Xa en maio as forzas británicas montaron unha contraofensiva que fixo retroceder ás tropas xaponesas ata [[Birmania]],<ref name="Zeiler"/> e as forzas chinesas que [[Batalla de Birmania do norte e Yunnan occidental|invadiran o norte de Birmania]] a finais de 1943 asediaron as tropas xaponesas en [[Myitkyina]].{{sfn|Beevor|2012|pp=555–`560}} A [[Operación Ichi-Go|segunda invasión xaponesa]] da China tivo como obxectivo destruír as principais forzas chinesas e asegurar vías de [[ferrocarril]] entre o territorio xaponés e as bases aéreas Aliadas que capturaran.<ref name="Chi"/> En xuño os xaponeses conseguiron o control da provincia de [[Henan]] e comezaron un novo [[Batalla de Changsha (1944)|ataque]] en [[Changsha]], na provincia de [[Hunan]].<ref>{{CiteCita booklibro|last=Coble|first=Parks M.|year=2003|title=Chinese Capitalists in Japan's New Order: The Occupied Lower Yangzi, 1937–1945|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-23268-6|p=85}}</ref>
 
=== Cerco dos Aliados (1944) ===
[[Ficheiro:Approaching Omaha.jpg|miniatura|dereita|Tropas estadounidenses durante o [[desembarco de Normandía]] o 6 de xuño de 1944]]
O 6 de xuño de 1944 (o [[Día D]]), despois de tres anos de presión soviética,<ref name=rees406>{{CiteCita booklibro|last=Rees|first=Laurence|year=2008|title=World War II Behind Closed Doors: Stalin, the Nazis and the West|publisher=BBC Books|isbn=978-0-563-49335-8|pp=406–407}}</ref> os Aliados occidentais levaron a cabo a [[Invasión de Normandía|invasión do norte de Francia]] comezando co [[desembarco de Normandía]].<ref name="Badsey"/><ref>{{cita libro|nome=Stephen|apelidos=Ambrose|título=D-Day June 6, 1944: The Climactic Battle of World War II|editorial=Simon & Schuster|ano=1995|ISBN=0-671-88403-4}}</ref> Tras derivar varias divisións Aliadas dende Italia, atacaron tamén o [[Operación Dragoon|sur de Francia]].{{Sfn|Weinberg|2005|p=695}} As dúas operacións tiveron éxito e deron pé á derrota das [[bolsa de Falaise|unidades do exército alemán]] presentes en Francia.<ref>{{citeCita booklibro |first=M. |last=Hastings |title=Overlord: D-Day and the Battle for Normandy |publisher=Vintage Books USA |year=2006 |isbn=9780307275714 |OL=9436048M|origyear=1985|pp=306-314}}</ref> [[París]] foi [[liberación de París|liberada]] o 25 de agosto pola [[Resistencia frances|resistencia local]] coa axuda das forzas da [[Francia Libre]] baixo o mando do xeneral [[Charles de Gaulle]],<ref name="Badsey">{{CiteCita booklibro|last=Badsey|first=Stephen|year=1990|title=Normandy 1944: Allied Landings and Breakout|publisher=Osprey Publishing|isbn=978-0-85045-921-0|p=91}}</ref> e os Aliados continuaron o seu [[Avance Aliado dende París ata o Rín|avance]] durante os seguintes meses do ano.<ref>{{cita libro|nome=Charles B.|apelidos=MacDonald|título=The Last Offensive: The European Theater of Operations|editorial=University Press of the Pacific|ano=2005|isbn=978-1410220721}}</ref><ref>{{citeCita booklibro|first=Ted|last=Ballard|url=http://www.history.army.mil/brochures/rhineland/rhineland.htm|title=Rhineland 15 September 1944-21 March 1945|series=CMH Online bookshelves: World War II Commemorative Brochures|publisher=United States Army Center of Military History|location =Washington|year=1990|id=CMH Pub 72-25}}</ref><ref>{{citeCita booklibro|first=Earl F.|last=Ziemke|url=http://www.history.army.mil/books/wwii/Occ-GY/index.htm#contents|title=The US Army in the Occupation of Germany 1944-1946|series=Army Historical Series|publisher=United States Army Center of Military History|location=Washington| year=1990|id=CMH Pub 30-6|origyear=1975|chapter=Chapter X: The Rhineland Campaign|chapterurl= http://www.history.army.mil/books/wwii/Occ-GY/ch10.htm}}</ref> Tamén intentaron unha incursión no norte de Alemaña por medio dunha [[Operación Market Garden|operación aerotransportada]] nos Países Baixos que finalmente non tivo éxito.<ref>{{Harvnb|Dear|Foot|2001|p=562}}.</ref> Posteriormente os Aliados proseguiron un lento avance cara a Alemaña, pero [[Operación Queen|non conseguiron cruzar]] o [[río Ruhr|Ruhr]] na súa ofensiva.<ref>{{citeCita booklibro|title=The Siegfried Line campaign|apelidos=MacDonald|nome=Charles B.|publisher=United States Army Center of Military History|year=1993|url=http://www.history.army.mil/books/wwii/Siegfried/Siegfried%20Line/siegfried-fm.htm|pp=594–595}}</ref> En Italia, o avance Aliado freouse ó chegar á [[Liña Gótica]] alemá.<ref>{{CiteCita booklibro|last1=Forrest|first1=Glen|last2=Evans|first2=Anthony|last3=Gibbons|first3=David|year=2012|title=The Illustrated Timeline of Military History|publisher=The Rosen Publishing Group|isbn=9781448847945|p=191}}</ref>
 
O 22 de xuño a Unión Soviética lanzou unha [[Operación Bagration|ofensiva estratéxica]] en [[Bielorrusia]] que destruíu o [[Grupo Central do Exército Alemán]] case por completo.<ref name="Zaloga 1996 7">{{CiteCita booklibro|last=Zaloga|first=Steven J.|year=1996|title=Bagration 1944: The Destruction of Army Group Centre|publisher=Osprey Publishing|isbn=978-1-85532-478-7|p=7}}</ref> Pouco despois [[Ofensiva Lvov-Sandomierz|unha nova ofensiva estratéxica]] forzou a retirada das tropas alemás do oeste de Ucraína e Polonia oriental. O avance soviético serviu de pulo para a [[Armia Krajowa|resistencia polaca]] que [[Operación Tempest|levou a cabo varios alzamentos]] contra a ocupación alemá. O maior destes [[Alzamento de Varsovia|alzamentos]] en [[Varsovia]], onde os soldados alemáns masacraron a uns 200&nbsp;000 civís como represalia,<ref>{{citeCita booklibro|last=Borowiec|first=Andrew|year=2001|title=Destroy Warsaw! Hitler's punishment, Stalin's revenge|publisher=Praeger|isbn=0-275-97005-1|p=179}}</ref> e outro [[Alzamento Nacional de Eslovaquia|alzamento]] en [[República Eslovaca (1939–45)|Eslovaquia]] non recibiron apoio soviético e foron subsecuentemente sufocados polos alemáns.<ref>{{CiteCita booklibro|last=Berend|first=Ivan T.|year=1996|title=Central and Eastern Europe, 1944–1993: Detour from the Periphery to the Periphery|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-55066-6|p=8}}</ref> A [[Ofensiva Jassy–Kishinev|ofensiva estratéxica]] do [[exército Vermello]] no leste de [[Romanía]] illou e destruíu un considerable número de tropas alemás e desencadeou un [[Golpe de estado de Romanía de 1944|golpe de estado en Romanía]] en favor do rei [[Miguel I de Romanía|Miguel I]] así como unha [[Revolución do 9 de setembro|revolución socialista]] en [[Bulgaria]], eventos tralos que ámbolos dous países pasaron a formar parte do bando Aliado.<ref>{{cita publicación periódica|título=German Plans for Victory, 1944–45|revista=Central European History|volume=26|número=2|ano=1993|pp=215-228|doi=10.1017/S0008938900020136|nome=Gerhard L.|apelidos=Weinberg}}</ref>
 
[[Ficheiro:Crowds of French patriots line the Champs Elysees-edit2.jpg|miniatura|esquerda|Desfile pola [[Avenida dos Campos Elisios]] trala liberación de [[París]] en 1944]]
En setembro de 1944 as tropas soviéticas entraron en [[República Federal Socialista de Iugoslavia|Iugoslavia]] forzando unha rápida retirada das tropas alemás en [[Grecia]], [[Albania]] e na propia Iugoslavia para non quedarse illadas do resto do exército alemán.<ref name="Evans 2008 653">{{Harvnb|Evans|2008|p=653}}</ref> Os [[partisanos iugoslavos|partisanos]] comunistas liderados por [[Josip Broz Tito]], que levaba liderando unha campaña de guerrillas con varios éxitos contra a [[ocupación alemá de Iugoslavia]] dende 1941, controlaban gran parte do territorio do país e comezaron unha serie de loitas para interromper a escapada das tropas alemás que estaban estacionadas no sur.<ref>{{cita publicación periódica|apelidos=Berger|nome=D. H.|ano=1995|título=The Use of Covert Paramilitary Activity as a Policy Tool: An Analysis of Operations Conducted by the United States Central Intelligence Agency|url=http://groups.uni-paderborn.de/kowag/geoeconomics/pdf/cia_6.pdf}}</ref> No norte de [[Serbia]] o exército Vermello, xunto a un limitado apoio de forzas búlgaras, asistiu ós partisanos nunha [[Ofensiva de Belgrado|liberación conxunta]] da capital [[Belgrado]] o 20 de outubro.<ref>{{cita publicación periódica|apelidos=Abram|nome=M.|ano=2012|título=20. Oktobar–Narratives of Identities in the Celebrations for Belgrade’s Liberation Day (1945-1961)|revista=History of Communism in Europe|volume=3|pp=169-187|doi=10.7761/HCE.3.169}}</ref> Uns poucos días despois os soviéticos realizaron un [[Ofensiva de Budapest|asalto masivo]] no territorio [[Hungría|húngaro]] [[Operación Panzerfaust|ocupado por Alemaña]] que se mantivo ata a [[Batalla de Budapest|caída]] de [[Budapest]] en febreiro de 1945.<ref>{{CiteCita booklibro|last1=Wiest|first1=Andrew|last2=Barbier|first2=M. K.|year=2002|title=Strategy and Tactics: Infantry Warfare|publisher=MBI Publishing Company|isbn=978-0-7603-1401-2|pp=65–66}}.</ref> Malia as vitorias soviéticas nos Balcáns, a [[Guerra de Continuación|dura resistencia finesa]] á [[Ofensiva Vyborg–Petrozavodsk|súa ofensiva]] en [[Carelia]] denegoulles a ocupación de [[Finlandia]] e deu paso a un [[Armisticio de Moscova|armisticio]],<ref>{{CiteCita booklibro|last=Wiktor|first=Christian L|title=Multilateral Treaty Calendar – 1648–1995|publisher=Kluwer Law International|year=1998|isbn=90-411-0584-0|page=426}}</ref> tralo que Finlandia pasou a [[Guerra de Laponia|combater no bando Aliado]].<ref>{{citeCita booklibro| last = Ahto | first = Sampo | year = 1980 | language = fi | title = Aseveljet vastakkain&nbsp;– Lapin sota 1944–1945 | publisher = Kirjayhtymä | location = Helsinki | isbn = 978-951-26-1726-5}}</ref>
 
A comezos de xullo de 1944 as forzas da Commonwealth no sueste asiático repeleron os asedios xaponeses en [[Assam]] e fixéronos retroceder ata o [[río Chindwin]],<ref name="Marston 2005 120">{{Harvnb|Marston|2005|p=120}}</ref> mentres que os chineses capturaron [[Myitkyina]].<ref>{{cita informe|apelidos=Taylor|nome=J. G.|ano=1957|título=Air supply in the Burma campaigns|editorial=AIR UNIV MAXWELL AFB AL RESEARCH STUDIES INST|id=ADA529960|tipo=Monográfico|url=http://oai.dtic.mil/oai/oai?verb=getRecord&metadataPrefix=html&identifier=ADA529960}}</ref> Na China continental os xaponeses obtiveron máis éxito, capturando Changsha a mediados de xuño e a cidade de [[Defensa de Hengyang|Hengyang]] a comezos de agosto.<ref>{{Harvnb|Jowett|Andrew|2002|p=8}}.</ref> Pouco tempo despois invadiron a provincia de [[Guangxi]], gañando varios enfrontamentos contra os chineses en [[Batalla de Guilin-Liuzhou|Guilin e Liuzhou]] cara a finais de novembro,<ref>{{CiteCita booklibro|last=Howard|first=Joshua H.|year=2004|title=Workers at War: Labor in China's Arsenals, 1937–1953|publisher=Stanford University Press|isbn=978-0-8047-4896-4|p=140}}</ref> e unindo as súas forzas da China e Indochina cara a mediados de decembro.<ref name="Drea 2003 54-57">{{CiteCita booklibro|last=Drea|first=Edward J.|year=2003|title=In the Service of the Emperor: Essays on the Imperial Japanese Army|publisher=University of Nebraska Press|isbn=978-0-8032-6638-4|pp=54-57}}</ref> Mentres tanto no Pacífico as forzas estadounidenses continuaron facendo presión no perímetro xaponés. A mediados de xuño de 1944 comezaron unha [[Campaña das Illas Palau e Marianas|ofensiva]] nas illas [[Palau]] e [[Illas Marianas|Marianas]], derrotando de forma decisiva ós xaponeses na [[batalla do mar de Filipinas]].<ref>{{cita libro|last=Shores |first=Christopher |title=Duel for the Sky: Ten Crucial Battles of World War II |publisher=Grub Street |ano=1985 |isbn=978-0-7137-1601-6|p=250}}</ref> Estas derrotas levaron á dimisión do primeiro ministro xaponés [[Hideki Tojo]], e facilitaron ós Estados Unidos bases aéreas dende as que lanzar ataques intensivos de bombardeiros pesados no territorio xaponés.<ref>{{cita libro|título=Great Power Competition for Overseas Bases: The Geopolitics of Access Diplomacy|nome=Robert E.|apelidos=Harkavy|editorial=Elsevier|ano=2013|isbn=9781483145204|p=111}}</ref> A finais de outubro os estadounidenses [[Batalla de Leyte|invadiron]] a illa de [[Leyte]], e pouco despois obtiveron outra vitoria na [[batalla do golfo de Leyte]], unha das maiores batallas navais da historia.<ref>{{cita libro|título=The Battle for Leyte Gulf: The Incredible Story of World War II's Largest Naval Battle|nome1=C. Vann|apelidos1=Woodward|nome2=Evan|apelidos2=Thomas|editorial=Skyhorse Publishing Inc.|ano=2007|isbn=9781602391949|pp=1-7}}</ref>
 
=== Colapso do Eixe e vitoria Aliada (1944–45) ===
[[Ficheiro:Yalta Conference 1945 Churchill, Stalin, Roosevelt.jpg|miniatura|dereita|[[Winston Churchill|Churchill]], [[Franklin D. Roosevelt|Roosevelt]] e [[Iosif Stalin|Stalin]] na [[Conferencia de Ialta]] de 1945]]
O 16 de decembro de 1944 Alemaña realizou un último intento na [[Fronte Occidental (segunda guerra mundial)|fronte occidental]] usando a maioría das súas reservas restantes para lanzar unha [[Batalla das Ardenas (1944)|contraofensiva masiva]] nas [[Ardenas]] co propósito de separar ós Aliados occidentais, arrodear grandes porcións das súas tropas e capturar o porto de [[Antuerpen]] para forzar un acordo político cos Aliados.<ref name="parkerxiii">{{CiteCita booklibro|last=Parker|first=Danny S.|year=2004|title=Battle of the Bulge: Hitler's Ardennes Offensive, 1944–1945||publisher=Da Capo Press|isbn=978-0-306-81391-7|pp=xiii–xiv, 6–8, 68–70, 329–330}}</ref> Cara a xaneiro de 1945 esta ofensiva foi repelida sen que Alemaña conseguise ningún dos seus obxectivos.<ref name="parkerxiii"/> En Italia, os Aliados mantiñan unha situación de táboas na liña defensiva alemá. A mediados de xaneiro os soviéticos e polacos [[Ofensiva Vístula-Oder|atacaron en Polonia]], avanzando dende o [[Río Vístula|Vístula]] ata o [[Río Oder|Oder]] e [[Ofensiva de Prusia oriental|atravesando]] [[Prusia]] oriental.<ref>{{Harvnb|Glantz|2001|p=85}}.</ref> O 4 de febreiro [[Franklin D. Roosevelt|Roosevelt]], [[Winston Churchill|Churchill]] e [[Iosif Stalin|Stalin]] reuníronse na [[Conferencia de Ialta]], acordando os termos da ocupación de Alemaña trala guerra e a data da entrada en guerra da Unión Soviética contra o Xapón.<ref>{{Harvnb|Beevor|2012|pp=709–22}}.</ref>
En febreiro os soviéticos chegaron a [[Ofensiva de Silesia|Silesia]] e [[Ofensiva de Pomerania oriental|Pomerania]], mentres que os Aliados occidentais [[Invasión Aliada de Alemaña|entraron en Alemaña]] polo oeste achegándose ata o [[río Rin|Rin]]. Cara a marzo as forzas aliadas cruzaron o Rin polo [[Operación Plunder|norte]] e polo [[Remagen|sur]] do [[río Ruhr|Ruhr]], [[Bolsa do Ruhr|arrodeando ó Grupo B do Exército Alemán]],<ref>{{CiteCita booklibro|last=Buchanan|first=Tom|year=2006|title=Europe's Troubled Peace, 1945–2000|publisher=Blackwell Publishing|isbn=978-0-631-22162-3|p=21}}.</ref> mentres que os soviéticos chegaron ata [[Viena]].<ref>{{citeCita booklibro | last = Gosztony | first = Peter | title = Endkampf an der Donau 1944/45 | year = 1978 | publisher = Molden Taschenbuch Verlag | lingua=de | isbn = 3-217-05126-2 |pp=261-263}}</ref> A comezos de abril os Aliados finalmente [[Ofensiva da primavera de 1945 en Italia|conseguiron avanzar en Italia]] continuando ata chegar a Alemaña occidental, mentres que forzas soviéticas e polacas comezaron o ataque a [[Berlín]] a finais de mes. As forzas estadounidenses e soviéticas [[Día do Elba|uníronse]] no [[río Elba]] o 25 de abril.<ref>{{cita novas|título=East Germany Elbe Meeting|revista=[[Time (revista)|Time]]|apelidos=Davidson|nome=Spencer|data=6 de maio de 1985|url=http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,967556,00.html|subscrición=si}}</ref> O 30 de abril de 1945 o [[Reichstag]] foi capturado, sinalizando a derrota militar da [[Alemaña nazi]].<ref name="Shepardson 1998">{{Cite journal|last=Shepardson|first=Donald E.|year=1998|title=The Fall of Berlin and the Rise of a Myth|journal=Journal of Military History|volume=62|issue=1|pages=135–154|jstor=120398|doi=10.2307/120398}}</ref>
 
Varios cambios de liderado tiveron lugar durante este período. Roosevelt faleceu o 12 de abril e foi sucedido por [[Harry Truman]],<ref>{{cita libro|título=Conflict and Crisis: The Presidency of Harry S. Truman, 1945-1948|apelidos=Donovan|nome=Robert J.|editorial=University of Missouri Press|ano=1996|isbn=9780826210661|pp=7-9}}</ref> [[Benito Mussolini|Mussolini]] faleceu a mans dos [[Movemento de resistencia italiano|partisanos italianos]] o 28 de abril,<ref name="O'Reilly 2001 244">{{Harvnb|O'Reilly|2001||p=244}}</ref> e dous días despois [[Morte de Adolf Hitler|Hitler suicidouse]] e foi sucedido polo almirante [[Karl Dönitz]].<ref>{{Harvnb|Kershaw|2001|p=823}}</ref> As forzas alemás rendéronse en Italia o 29 de abril.{{Sfn|Wells|2013|p=xxix}} A [[Instrumento alemán de rendición|rendición total e incondicional de Alemaña]] foi asinada o [[Día da Vitoria en Europa|7 de maio]], facéndose efectiva ó finalizar o [[Día da Vitoria (Fronte Oriental)|8 de maio]],<ref name="Evans 2008 737">{{Harvnb|Evans|2008|p=737}}</ref> aínda que o Grupo Central do Exército Alemán [[Ofensiva de Praga|mantivo a resistencia]] en [[Praga]] ata o 11 de maio.<ref name="Glantz 1998 34">{{CiteCita booklibro|last=Glantz |first=David M.|year=1998|title=When Titans Clashed: How the Red Army Stopped Hitler|publisher=University Press of Kansas|isbn=978-0-7006-0899-7|p=24}}</ref>
 
[[Ficheiro:Reichstag after the allied bombing of Berlin.jpg|miniatura|esquerda|O [[Reichstag]] o 3 de xuño de 1945 trala súa captura por parte dos Aliados]]
No Pacífico as forzas estadounidenses xunto as forzas da [[Commonwealth de Filipinas]] avanzaron [[Campaña das Filipinas (1944–45)|nas Filipinas]], [[Batalla de Leyte|eliminando a última resistencia]] dos xaponeses en [[Leyte]] entre marzo e abril de 1945.<ref>{{cita libro|apelidos=Prefer|nome=N.N.|ano=2012|título=Leyte 1944|editorial=Casemate Publishers|ISBN=9781612001555|p=324}}</ref> [[Batalla de Luzón|Desembarcaron]] en [[Luzón]] en xaneiro de 1945<ref>{{citeCita booklibro| title = Command Decisions| nome-editor= Kent Roberts|apelidos-editor= Greenfield| url = http://www.history.army.mil/books/70-7_0.htm| publisher=United States Army Center of Military History| year = 2000 |origyear=1960| id = CMH Pub 70-7| chapter = Luzon Versus Formosa |first = Robert Ross | last = Smith |chapterurl =http://www.history.army.mil/books/70-7_21.htm}}</ref> e [[Batalla de Manila (1945)|recapturaron]] [[Manila]] en marzo.<ref>{{cita libro|título=By sword and fire: the destruction of Manila in World War II, 3 February-3 March 1945|nome=Alphonso J.|apelidos=Aluit|editorial=Bookmark|ano=1995|isbn=9789715691628}}</ref> As batallas continuaron en Luzón, [[Batalla de Mindanao|Mindanao]] e outras illas das Filipinas ata a fin da guerra.<ref>{{CiteCita booklibro|last=Chant|first=Christopher|year=1986|title=The Encyclopedia of Codenames of World War II|publisher=Routledge & Kegan Paul|page=118|isbn=0-7102-0718-2}}</ref> Mentres tanto as [[Forzas Aéreas do Exército dos Estados Unidos]] (USAAF) destruíron cidades e vilas estratéxicas no Xapón co obxectivo de destruír a industria de guerra xaponesa e reducir a moral civil. Na noite do 9 ó 10 de marzo, [[bombardeiro]]s [[Boeing B-29 Superfortress|B-29]] da USAAF [[Bombardeo de Toquio|atacaron]] [[Toquio]] con miles de [[Dispositivo incendiario|bombas incendiarias]], matando a uns 100&nbsp;000 civís e destruíndo uns 41&nbsp;km<sup>2</sup> en poucas horas.<ref>{{cita publicación periódica|apelidos=Selden|nome=M.|ano=2007|título=A Forgotten Holocaust: US Bombing Strategy, the Destruction of Japanese Cities and the American Way of War from World War II to Iraq|revista=Japan Focus|data=2 de maio de 2007|volume=5|número=5|url=http://apjjf.org/-Mark-Selden/2414/article.html}}</ref> Durante os cinco meses seguintes a USAAF [[Ataques aéreos no Xapón|bombardeou un total de 67 cidades xaponesas]], matando a uns 393&nbsp;000 civís e destruíndo un 65% das súas construcións.<ref>{{cite journal|author=John Dower|title=Lessons from Iwo Jima|journal=Perspectives|year=2007|volume= 45|issue=6|pages=54–56|url=https://www.historians.org/publications-and-directories/perspectives-on-history/september-2007/lessons-from-iwo-jima}}</ref>
 
En maio de 1945 tropas australianas [[Campaña de Borneo (1945)|desembarcaron]] en [[Borneo]], capturando os campos petrolíferos da illa.<ref>{{cita publicación periódica|título=Prelude to invasion: covert operations before the re-occupation of Northwest Borneo, 1944-45|apelidos=Gin|nome= O. K.|revista=Journal of the Australian War Memorial|número=37|ano=2002|url=http://go.galegroup.com/ps/i.do?p=AONE&sw=w&u=litchfield_az&v=2.1&it=r&id=GALE%7CA120109460&sid=googleScholar&asid=0f55ef0d9d66fbe62b41bf612c311ee1}}</ref> Forzas británicas, estadounidenses e chinesas derrotaron ós xaponeses no [[Campaña de Birmania|norte de Birmania]] en marzo, continuando cun avance británico que chegou a [[Rangún]] cara ó 3 de maio.<ref name="Drea 2003 54-57"/> A China comezou un contraataque no [[Batalla de Hunan occidental|oeste de Hunan]] que tivo lugar entre o 6 de abril e o 7 de xuño de 1945.<ref>{{cita libro|apelidos=Wilson|nome=Dick|título=When Tigers Fight: The Story of the Sino-Japanese War, 1937-1945|ano=1982|editorial=Viking|isbn=978-0670760039|pp=246-248}}</ref> As forzas navais e anfibias estadounidenses tamén avanzaron cara ó Xapón, con vitorias nas batallas de [[Batalla de Iwo Jima|Iwo Jima]] en marzo e [[Batalla de Okinawa|Okinawa]] a finais de xuño.<ref>{{Harvnb|Jowett|Andrew|2002|p=6}}</ref> Ó mesmo tempo submarinos estadounidenses interceptaron as importacións xaponesas, reducindo drasticamente a capacidade xaponesa de dar subministracións ás súas forzas militares.<ref name="results of german and american submarines">{{cite web|last=Poirier |first=Michel Thomas |title=Results of the German and American Submarine Campaigns of World War II |url=http://www.navy.mil/navydata/cno/n87/history/wwii-campaigns.html |publisher=U.S. Navy |date=20 de outubro de 1999 |accessdate=13 de abril de 2008 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080409052122/http://www.navy.mil/navydata/cno/n87/history/wwii-campaigns.html |archivedate=9 de abril de 2008 }}</ref>
 
O 11 de xullo os líderes aliados reuníronse en [[Postdam]], [[Conferencia de Postdam|confirmando os anteriores acordos]] sobre Alemaña,<ref name="Williams 2006 90">{{CiteCita booklibro|last=Williams|first=Andrew|year=2006|title=Liberalism and War: The Victors and the Vanquished|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-35980-1|p=90}}</ref> e reiterando a demanda da rendición incondicional do Xapón, afirmando especificamente que "a alternativa para o Xapón e unha rápida e completa destrución".<ref name="Miscamble 2007">{{CiteCita booklibro|last=Miscamble|first=Wilson D.|year=2007|title=From Roosevelt to Truman: Potsdam, Hiroshima, and the Cold War|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-86244-8|p=201-204}}</ref> Paralelamente a esta conferencia, o Reino Unido celebrou eleccións xerais, e [[Clement Attlee]] substituíu a Churchill como primeiro ministro do país.<ref name="Miscamble 2007"/> En agosto a USAAF [[Bombardeos de Hiroshima e Nagasaki|lanzou dúas bombas atómicas]] nas cidades xaponesas de [[Hiroshima]] e [[Nagasaki]]. Os aliados xustificaron estes bombardeos como unha necesidade militar para evitar a [[Operación Downfall|invasión do Xapón]] que tería un custo de entre 250&nbsp;000 e 500&nbsp;000 soldados Aliados e millóns de tropas e civís xaponeses.<ref>{{citeCita booklibro |title=Defeating Japan: The Joint Chiefs of Staff and Strategy in the Pacific War, 1943–1945 |pages=133–144 |ano=2012 |nome=Charles F.|apelidos=Brower |publisher=Palgrave Macmillan|isbn=978-1137025210}}</ref> Entre os dous bombardeos os soviéticos [[Invasión soviética de Manchuria|invadiron]] o territorio xaponés en [[Manchuria]], derrotaron ó [[Exército Kwantung]], naquel momento a maior forza armada dos xaponeses,<ref>{{Cite journal|apelidos=Glantz|nome=David M. |year=2005 |title=August Storm: The Soviet Strategic Offensive in Manchuria |url=http://www-cgsc.army.mil/carl/resources/csi/glantz3/glantz3.asp |series=Leavenworth Papers|número=7 |publisher=Combined Arms Research Library |oclc=58391678 |accessdate=15 de xullo de 2013 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080302130751/http://www-cgsc.army.mil/carl/resources/csi/glantz3/glantz3.asp |archivedate=2 de marzo de 2008 }}</ref><ref name="Pape 1993">{{Cite journal|last=Pape|first=Robert A.|year=1993|title=Why Japan Surrendered|journal=International Security|volume=18|issue=2|pages=154–201|jstor=2539100|doi=10.2307/2539100}}</ref> e capturaron a illa [[Sakhalin]] e as [[Illas Kuriles]].<ref>{{cita publicación periódica|apelidos1=Slavinsky|nome1=B.N.|apelidos2=Erickson|nome2=L.|ano=1993|título=The soviet occupation of the Kurile Islands and the plans for the capture of Northern Hokkaidō|revista=Japan Forum|volume=5|número=1|pp=95-114|doi=10.1080/09555809308721479}}</ref> O 15 de agosto de 1945, o [[Rendición do Xapón|Xapón rendeuse de forma incondicional]], asinando os [[Instrumento da Rendición xaponesa|documentos da rendición]] na cuberta do acoirazado estadounidense [[USS Missouri (BB-63)|USS ''Missouri'']] o 2 de setembro de 1945, finalizando desta forma a segunda guerra mundial.<ref name="Beevor 2012 776">{{Harvnb|Beevor|2012|p=776}}.</ref>
 
== Resultados ==
Liña 314:
 
[[Ficheiro:Chinese civilians to be buried alive.jpg|miniatura|esquerda|Prisioneiros chineses soterrados vivos durante o [[masacre de Nanking]]]]
En Asia e no Pacífico as forzas de ocupación xaponesas mataron ó redor duns 7,5 millóns de civís, na súa maioría [[pobo chinés|chineses]].<ref>{{Harvnb|Dear|Foot|2001|p=290}}</ref><ref>{{cita web|url=http://www.hawaii.edu/powerkills/SOD.CHAP3.HTM|título=Statistics|apelidos=Rummell|nome=R. J|obra=Freedom, Democide, War|editorial=The University of Hawaii System|data-acceso=25 de xaneiro de 2010}}</ref> O crime de guerra xaponés de máis sona foi a [[Masacre de Nanking]], na que entre 50 e 300 mil chineses sufriron [[violación]]s e foron asasinados.<ref>{{Cita libro|apelidos=Chang|nome=Iris|ano=1997|título=The Rape of Nanking: The Forgotten Holocaust of World War II|lugar=Nova York|editorial=Basic Books|isbn=978-0-465-06835-7|p=102}}</ref> Segundo [[Mitsuyoshi Himeta]], rexistráronse 2,7 millóns de falecidos durante a aplicación da política de [[terra queimada]] denominada ''[[Sankō Sakusen]]'',<ref>{{citeCita booklibro|apelidos=Himeta|nome=Mitsuyoshi|título=日本軍による『三光政策・三光作戦をめぐって|editorial=Iwanami Bukkuretto|data=1995|isbn=978-4000033176|lingua=ja}}</ref> aplicada polo xeneral xaponés [[Yasuji Okamura]] nos territorios de Heipei e [[Shandong]].<ref>{{Harvnb|Bix|2000|p=365}}</ref>
 
As forzas do Eixe fixeron uso tamén de armas [[guerra biolóxica|biolóxicas]] e [[guerra química|químicas]]. O [[Exército Imperial Xaponés]] empregou unha variedade deste tipo de armas durante a súa [[Segunda guerra sino-xaponesa|invasión e ocupación da China]]<ref>{{CiteCita booklibro|apelidos=Gold|nome=Hal|título=Unit 731 testimony|editorial=Tuttle|year=1996|páxinas=75–7|isbn=0-8048-3565-9}}</ref><ref>{{Harvnb|Tucker|Roberts|2004|p=320}}</ref> e nos [[Batalla de Khalkhin Gol|primeiros conflitos coa Unión Soviética]].<ref>{{Cita libro|apelidos=Harris|nome=Sheldon H.|ano=2002|título=Factories of Death: Japanese Biological Warfare, 1932–1945, and the American Cover-up|edición=2ª|editorial=Routledge|isbn=978-0-415-93214-1|p=74}}</ref> Tanto os alemáns coma os xaponeses levaron a cabo experimentos deste tipo de armas con civís,<ref>{{Cita libro|apelidos=Lee|nome=En-han|ano=2002|capítulo=The Nanking Massacre Reassessed: A Study of the Sino-Japanese Controversy over the Factual Number of Massacred Victims|nome-editor1=Robert|apelidos-editor1=Sabella|nome-editor2=Fei Fei|apelidos-editor2=Li|nome-editor3=David|apelidos-editor3=Liu|título=Nanking 1937: Memory and Healing|páxinas=47–74|editorial=M. E. Sharpe|isbn=978-0-7656-0816-1}}</ref> e nalgúns casos con [[prisioneiro de guerra|prisioneiros de guerra]].<ref>{{cita novas|título=Japan tested chemical weapons on Aussie POW: new evidence|xornal=The Japan Times Online|data=27 de xullo de 2004|url=http://www.japantimes.co.jp/text/nn20040727a9.html|data-acceso=25 de xaneiro de 2010|url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120121000820/http://www.japantimes.co.jp/text/nn20040727a9.html|data-arquivo=21 de xaneiro de 2012}}</ref> A Unión Soviética foi responsable do [[masacre de Katyń]], na que faleceron uns 22&nbsp;000 polacos,<ref>{{Cita nota de prensa|apelidos=Kużniar-Plota|nome=Małgorzata|data=30 de novembro de 2004|título=Decision to commence investigation into Katyn Massacre|editorial=Departmental Commission for the Prosecution of Crimes against the Polish Nation|url=https://ipn.gov.pl/en/news/77,Decision-to-commence-investigation-into-Katyn-Massacre.html}}</ref> e do apresamento e execución de miles de prisioneiros políticos por parte da [[NKVD]] nos [[ocupación dos estados Bálticos|estados Bálticos]] e [[Polonia]] oriental anexionados polo [[Exército Vermello]].<ref>{{Cita libro|nome=Robert|apelidos=Gellately|título=Lenin, Stalin, and Hitler: The Age of Social Catastrophe|editorial=Knopf|ano=2007|ISBN=1-4000-4005-1|p=391}}</ref>
 
Antes e durante a segunda guerra mundial non existía ningunha [[dereito positivo|lei positiva internacional]] ou [[costume internacional|costume]] [[dereito internacional humanitario|internacional humanitario]] con respecto á [[guerra aérea]].<ref>{{cita libro|título=Terror from the Sky: The Bombing of German Cities in World War II |ano=2010 |páxina=167 |editorial=Berghahn Books |isbn=1-84545-844-3}}</ref> A [[Luftwaffe]] alemá levou a cabo varios bombardeos masivos de zonas civís, os máis notables en [[Varsovia]], [[Rotterdam]] e [[Londres]], nos que se incluían como obxectivos [[hospital|hospitais civís]] e grupos de refuxiados que fuxían da guerra.<ref>{{Cita libro|apelidos=Hempel|nome=Andrew|ano=2000|título=Poland in World War II: An Illustrated Military History|ISBN=978-0-7818-0758-6|p=14}}</ref> Os Aliados pola súa banda realizaron tamén varios ataques a zonas civís, incluíndo o bombardeo de [[Toquio]] e das cidades alemás de [[Dresden]], [[Hamburgo]] e [[Colonia, Alemaña|Colonia]]. Este tipo de accións por parte dos Aliados tiveron como resultado a destrución de máis de 160 cidades e a morte de máis de 600 mil civís alemáns.<ref>{{cita novas|url= http://www.guardian.co.uk/world/2003/oct/22/worlddispatch.germany|título=Germany's forgotten victims|obra=The Guardian|lugar=Londres|data=22 de outubro de 2003|apelidos=Harding|nome=Luke|data-acceso=21 de xaneiro de 2010}}</ref> Os [[bombardeos de Hiroshima e Nagasaki]], nos que faleceron entre 129&nbsp;000 e 246&nbsp;000 civís e soldados xaponeses,<ref>{{cita publicación periódica|apelidos1=Mueller|nome1=J.|apelidos2=Mueller|nome2=K.|ano=1999|título=Sanctions of mass destruction|revista=Foreign Affairs|volume=78|número=3|pp=43-53|jstor=20049279}}</ref> foron a primeira e única vez da historia na que se empregaron [[arma nuclear|armas nucleares]] como arma ofensiva no transcurso dunha guerra.<ref>{{cita publicación periódica|apelidos=Tannenwald|nome=N.|ano=1999|título=The nuclear taboo: The United States and the normative basis of nuclear non-use|revista=International organization|volume=53|número=3|pp=433-468|doi=10.1162/002081899550959}}</ref><ref>{{cita libro|title=War, Violence, and Population: Making the Body Count |nome=James A.|apelidos=Tyner |page=49 |ano= 2009 |editorial=The Guilford Press|edición=1ª|isbn=1-6062-3038-7}}</ref>
Liña 352:
=== Avances tecnolóxicos e militares ===
[[Ficheiro:Bundesarchiv Bild 141-1880, Peenemünde, Start einer V2.jpg|miniatura|dereita|[[Foguete]] [[V-2]] lanzado dende unha plataforma fixa en [[Peenemünde]] en 1943]]
Os roles militares das [[aeronaves]] avanzaron significativamente durante a guerra, en funcións de [[recoñecemento aéreo|recoñecemento]], [[Caza (avión)|caza]], [[bombardeiro|bombardeo]] e [[apoio aéreo de proximidade]].<ref>{{cita libro|título=Military Aircraft, 1919-1945: An Illustrated History of Their Impact|serie=Weapons and warfare series|nome1=Justin D.|apelidos1=Murphy|nome2=Matthew A.|apelidos2=McNiece|editorial=ABC-CLIO|ano=2009|isbn=9781851094981|pp=ix-xi}}</ref> Entre as innovacións introducidas destacaron o [[transporte aéreo]], a capacidade de transportar rapidamente subministracións, equipamento e persoal,{{sfn|Tucker|Roberts|2004|p=76}} así como os [[bombardeo estratéxico|bombardeos estratéxicos]], o bombardeo de centros industriais e de poboación para reducir a capacidade inimiga de manterse na guerra.<ref>{{CiteCita booklibro|last=Levine|first=Alan J.|year=1992|title=The Strategic Bombing of Germany, 1940–1945|location=Westport, CT|publisher=Praeger|isbn=978-0-275-94319-6|p=227}}.</ref> Os sistemas e armas de [[defensa antiaérea]] recibiron avances significativos como o [[radar]]<ref>{{cita publicación periódica|título=A Radar History of World War II: Technical and Military Imperatives|apelidos1=Brown|nome1=Louis|apelidos2=March|nome2=Robert H.|revista=Physics Today|volume=53|número=10|p=82|doi=10.1063/1.1325205|bibcode=2000PhT....53j..82B|ano=2000}}</ref> e a artillería terra-aire, como por exemplo na destacada [[8.8 cm Flak 18/36/37/41|88 mm]] alemá.<ref>{{cita libro|título=German 88: The Most Famous Gun of the Second World War|nome=Terry|apelidos=Gander|editorial=Pen and Sword|ano=2009|isbn=9781783374793|p=7}}</ref> A introdución pioneira aínda que tardía dos [[avión a reacción|avións a reacción]] tivo pouco impacto na propia guerra, pero deu paso a que este tipo de avións se convertesen no estándar das forzas aéreas de todo o mundo.<ref>{{Cite journal|last1=Klavans|first1=Richard A.<!--was small caps-->|last2=Di Benedetto|first2=C. Anthony|last3=Prudom|first3=Melanie J.|year=1997|title=Understanding Competitive Interactions: The U.S. Commercial Aircraft Market|journal=Journal of Managerial Issues|volume=9|issue=1|pages=13–361|jstor=40604127|ref=harv}}</ref><ref>{{CiteCita booklibro|last=Ward|first=Thomas A.<!--was small caps-->|year=2010|title=Aerospace Propulsion Systems|location=Singapore|publisher=John Wiley & Sons|isbn=978-0-470-82497-9|pp=247–51}}</ref>
 
A [[guerra naval]] avanzou en case tódolos aspectos, de forma máis notable no uso de [[portaavións]] e [[submarino]]s.<ref>{{cita libro|título=Aircraft Carriers: A History of Carrier Aviation and Its Influence on World Events, Volume I: 1909-1945|isbn=978-1574886634|ano=2006|oclc=933516683|editorial=Potomac Books|edición=2ª}}</ref>{{sfn|Dear|Foot|2001|p=1070-1071}} Malia que a guerra [[aeronáutica]] tivo pouco éxito relativo nos comezos da guerra, as accións militares en [[Batalla de Tarento|Tarento]], [[Ataque a Pearl Harbor|Pearl Harbor]] e no [[Batalla do mar do Coral|mar do Coral]] estableceron ó portaavións como o navío principal no lugar do [[acoirazado]].{{sfn|Tucker|Roberts|2004|p=163}}<ref>{{Cita libro|apelidos1=Bishop|nome1=Chris|apelidos2=Chant|nome2=Chris|título=Aircraft Carriers: The World's Greatest Naval Vessels and Their Aircraft|p=7|editorial=Silverdale Books|ano=2004|isbn=1-84509-079-9}}</ref><ref>{{Cita libro|apelidos1=Chenoweth|nome1=H. Avery|apelidos2=Nihart|nome2=Brooke|título=Semper Fi: The Definitive Illustrated History of the U.S. Marines|editorial=Main Street|ano=2005|isbn=1-4027-3099-3|p=180}}</ref> No [[Océano Atlántico|Atlántico]], os [[portaavión de escolta|portaavións de escolta]] foron unha parte vital dos convois [[Aliados da segunda guerra mundial|Aliados]], incrementando o radio de protección aérea efectivo.<ref>{{Cita libro|apelidos1=Sumner|nome1=Ian|apelidos2=Baker|nome2=Alix|ano=2001|título=The Royal Navy 1939–45|editorial=Osprey Publishing|isbn=978-1-84176-195-4|p=25}}</ref> Os portaavións resultaban tamén máis económicos que os acoirazados por mor do baixo custo relativo das aeronaves<ref>{{Cita libro|apelidos=Hearn|nome=Chester G.|ano=2007|título=Carriers in Combat: The Air War at Sea|editorial=Stackpole Books|isbn=978-0-8117-3398-4|p=14}}</ref> e o seu menor [[blindaxe]].<ref>{{Cita libro|apelidos-editor1=Gardiner|nome-editor1=Robert|apelidos-editor2=Brown|nome-editor2=David K.|ano=2004|título=The Eclipse of the Big Gun: The Warship 1906–1945|editorial=Conway Maritime Press|isbn=978-0-85177-953-9|p=52}}</ref> Os submarinos, xa probados de forma efectiva durante a [[primeira guerra mundial]],<ref name="Bur&Ryd 1995 15-16">{{Cita libro|apelidos1=Burcher|nome1=Roy|apelidos2=Rydill|nome2=Louis|ano=1995|título=Concepts in Submarine Design|editorial=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-55926-3|pp=15-16}}</ref> foron unha parte importante para ámbolos dous bandos. Os británicos enfocaron o seu desenvolvemento nas tácticas e armas [[guerra antisubmarina|antisubmarinas]], como o [[sonar]] e os convois, mentres que Alemaña centrouse en mellorar a súa capacidade ofensiva con deseños como o [[Submarino alemán Tipo VII|submarino Tipo VII]], os [[U-Boot]] e as [[Rudeltaktik|tácticas de manda]].<ref name="Bur&Ryd 1995 15-16"/> A vitoria aliada viuse gradualmente favorecida polas melloras tecnolóxicas como os [[Foco Leigh|focos Leigh]],{{sfn|Owen|2007|pp=94-95}} as armas [[Hedgehog]]{{sfn|Owen|2007|p=144}} e [[Squid]],{{sfn|Owen|2007|p=154}} e os [[Torpedo FIDO|torpedos guiados]].{{sfn|Owen|2007|pp=159-160}}
Liña 368:
A guerra é unha figura prominente na literatura mundial, particularmente abundante na segunda metade do [[século XX]], estando presente en miles de [[novela]]s e outras obras literarias,<ref>{{cita libro|título=World War II in Literature for Youth: A Guide and Resource Book|nome1=Patricia Hachten|apelidos1=Wee|nome2=Robert James|apelidos2=Wee|editorial=Scarecrow Press|ano=2004|isbn=9780810853010}}</ref> moitas delas conmemorando os eventos nas distintas frontes de batalla,{{sfn|Holsinger|Schofield|1992|p=12}} as accións de [[espionaxe]]{{sfn|Holsinger|Schofield|1992|p=56}} e os homes e mulleres que participaron e víronse afectados pola guerra.{{sfn|Holsinger|Schofield|1992|p=1}} Pola súa parte, os grupos e eventos de recreación da segunda guerra mundial, que experimentaron un auxe a partir dos anos 1970,<ref>{{cita libro|título=The History Buff's Guide to World War II: Top Ten Rankings of the Best, Worst, Largest, and Most Lethal People and Events of World War II|nome=Thomas R.|apelidos=Flagel|editorial=Sourcebooks, Inc.|ano=2012|isbn=9781402271465|p=344}}</ref> procuran a [[recreación histórica]] da guerra con eventos de [[historia vivente]] e recreacións de operacións tácticas e batallas co obxectivo de axudar a revivir os eventos e experiencias da guerra cun carácter educativo.<ref>{{cita libro|título=Basic Guide for World War II Reenacting|nome=David R.|apelidos=Hustler|editorial=Dorrance Publishing|ano=2012|isbn=9781434912428|p=16}}</ref>
 
A guerra serviu tamén de fonte para moitos filmes e programas de televisión, converténdose nun dos xéneros máis populares, influentes e economicamente lucrativos no cinema.<ref>{{cita enciclopedia|título=War movies|enciclopedia=Encyclopaedia of Contemporary American Culture|p=764|nome1=Robert|apelidos1=Gregg|nome2=Gary W.|apelidos2=McDonogh|nome3=Cindy H.|apelidos3=Wong|editorial=Routledge|ano=2005|isbn=9781134719297}}</ref> A produción de filmes de guerra no Reino Unido e nos Estados Unidos chegou o seu punto álxido a comezos e mediados mediados dos anos 1950,<ref>{{citeCita booklibro |last=Mayer |first=Geoff |title=Guide to British Cinema |url=https://books.google.com/books?id=7FOX_OWDyHEC&pg=PA83 |year=2003 |publisher=Greenwood Publishing Group |isbn=978-0-313-30307-4 |p=83}}</ref> con máis de 200 filmes producidos en cada unha das décadas de 1950 e 1960.<ref name=Pulver>{{cite web |last1=Pulver |first1=Andrew |url=http://www.theguardian.com/film/2014/jul/17/why-so-obsessed-second-world-war-films |title=Why are we so obsessed with films about the second world war? |publisher=The Guardian |accessdate=7 March 2015 |date=17 July 2014}}</ref> Nestes anos destacaron filmes como ''[[Battleground]]'' (1949),{{sfn|Holsinger|Schofield|1992|p=21}} ''[[Sands of Iwo Jima]]'' (1949),{{sfn|Holsinger|Schofield|1992|p=21}} [[Twelve O'Clock High]] (1949),{{sfn|Holsinger|Schofield|1992|p=21}} ''[[The Flying Leathernecks]]'' (1951),{{sfn|Holsinger|Schofield|1992|p=21}} ''[[Operation Pacific]]'' (1951),{{sfn|Holsinger|Schofield|1992|p=21}} ''[[To Hell and Back (filme)|To Hell and Back]]'' (1955), ''[[Mister Roberts]]'' (1955), ''[[Run Silent, Run Deep]]'' (1958),<ref name="WW2film"/> ''[[The Longest Day]]'' (1962),<ref name="WW2film"/> ''[[The Great Escape (filme)|The Great Escape]]'' (1963), ''[[Play Dirty]]'' (1969) e ''[[Battle of Britain]]'' (1969) entre outros.
 
A temática continuou sendo popular no resto do século XX e a comezos do XXI, aínda que nun número máis reducido, incluíndo filmes como ''[[Patton (filme)|Patton]]'' (1970),<ref name="WW2film">{{cita libro|título=World War II, Film, and History|editorial=Oxford University Press|ano=1996|nome1=John Whiteclay|apelidos1=Chambers|nome2=David|apelidos2=Culbert|isbn=9780199728732|p=5}}</ref> ''[[Kelly's Heroes]]'' (1970), ''[[Midway (filme)|Midway]]'' (1976),<ref name="WW2film"/> ''[[A Bridge Too Far]]'' (1977), ''[[The Big Red One]]'' (1980),<ref name="partfive"/> ''[[Escape to Victory]]'' (1981),<ref name="filmholo"/> ''[[Hope and Glory]]'' (1987), ''[[The Thin Red Line]]'' (1998),<ref name="partfive"/> ''[[Saving Private Ryan]]'' (1998), ''[[Enemy at the Gates]]'' (2001), ''[[Pearl Harbor (filme)|Pearl Harbor]]'' (2001) e ''[[Flags of Our Fathers]]'' (2006) entre outros. Xa no século XXI producíronse varias series de televisión populares, incluíndo as miniseries ''[[Band of Brothers]]'' (2001), ''[[Dunkirk]]'' (2004) e ''[[The Pacific]]'' (2010). A maioría dos filmes sobre a segunda guerra mundial representárona dende a perspectiva dos Aliados, cunha consideración da guerra como necesaria e cunha visión dun bando bo (os Aliados) loitando contra un bando malo (o Eixe).<ref>{{cita publicación periódica|apelidos=Pollard|nome=T|ano=2002|título=The Hollywood war machine|revista=New Political Science|volume=24|número=1|pp=121-139|doi=10.1080/07393140220122671}}</ref><ref>{{cita libro|título=Monsters in the Mirror: Representations of Nazism in Post-war Popular Culture|nome1=Sara|apelidos1=Buttsworth|nome2=Maartje M.|apelidos2=Abbenhuis|editorial=ABC-CLIO|ano=2010|isbn=9780313382161|pp=xix-xx}}</ref> Algunhas excepcións a este punto de vista foron os filmes ''[[Cross of Iron]]'' (1977),<ref name="partfive">{{cite web|title=The 50 greatest World War II movies: part five|url=http://www.timeout.com/london/film/the-50-greatest-world-war-ii-movies-part-five|work=Time Out Magazine|accessdate=20 de outubro de 2016|date=2009|urlarquivo=https://web.archive.org/web/20140716071232/http://www.timeout.com/london/film/the-50-greatest-world-war-ii-movies-part-five|data-arquivo=3 de agosto de 2014|urlmorta=si|nome1=Adam Lee|apelidos1=Davies|nome2= Dave|apelidos2= Calhoun|nome3= Paul|apelidos3= Fairclough|nome4= David |apelidos4=Jenkins|nome5= Tom |apelidos5=Huddleston|nome6= Quentin |apelidos6=Tarantino|ligazón-autor6=Quentin Tarantino}}</ref> ''[[Das Boot]]'' (1981),<ref name="partfive"/> ''[[Stalingrad (filme de 1993)|Stalingrad]]'' (1993), ''[[Der Untergang]]'' (2004) e ''[[Letters from Iwo Jima]]'' (2006) entre outros.