Fertilizante: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Andalcant (conversa | contribucións)
Sen resumo de edición
HacheDous=0 (conversa | contribucións)
azote non se emprega en contextos populares. É un contexto cienfítico é require a forma nitróxeno.
Liña 6:
Os fertilizantes inorgánicos obtidos na [[Minería|minaría]] téñense empregado durante moitos séculos, porén a síntese química de fertilizantes inorgánicos foi só desenvolvida amplamente coa chegada da [[Revolución industrial]]. A pre revolución industrial británica e a chamada revolución verde no século XX trouxeron unha maior comprensión do uso dos fertilizantes .
 
O crecemento no uso de fertilizantes inorgánicos tamén é debido en gran parte ao crecemento da poboación mundial. Estimouse que preto da metade das persoas na [[Terra]] aliméntase na actualidade coma resultado so uso de fertilizantes sintéticos de [[Nitróxeno|azotenitróxeno]].<ref>{{Cita publicación periódica|last=Erisman|first=Jan Willem|autor2=MA Sutton, J Galloway, Z Klimont, W Winiwarter|title=How a century of ammonia synthesis changed the world|journal=[[Nature Geoscience]]|year=2008|page=636|volume=1|doi=10.1038/ngeo325|url=http://www.physics.ohio-state.edu/~wilkins/energy/Resources/Essays/ngeo325.pdf.xpdf|accessdate=October 22, 2010|issue=10}}</ref>
 
Os fertilizantes poden comportar formulacións moi diferentes (dende un nutriente a varios nutrientes ou elementos). Tamén poden conter mesturas de [[hormona]]s, extractos de [[Alga|argazo]], [[vitamina]]s, [[aminoácido]]s etc. Poden ser líquidos, sólidos, sólidos solúbeis, en xel etc. Normalmente fornecen, en proporcións variábeis:
 
* Seis macronutrientes: azoteNitróxeno (N), [[Fósforo (elemento)|fósforo]] (P), [[potasio]] (K), [[calcio]] (Ca), [[magnesio]] (Mg) e [[xofre]] (S);
* Sete micronutrientes: [[boro]] (B), [[cloro]] (Cl), [[cobre]] (Cu), [[ferro]] (Fe), [[manganeso]] (Mn), [[molibdeno]] (Mo) e [[zinc]] (Zn).
 
Liña 26:
== Xeitos de aplicación ==
* '''Superficial'''. Por exemplo na fertilización de cobertora en cereais. Utilízanse máquinas fertilizadoras centrífugas ou ben se fai a man.
* '''Localizada''' en profundidade coa aplicación de adubos sólidos que se deitan pretos da semente ou do tubérculo durante a sementeira. Deste xeito evítase a volatilización do azotenitróxeno e de elementos pouco móbiles coma o fósforo.
* '''Inxectada''' no chan con máquinas especiais (no caso de aplicar gas amoni coma fonte de azotenitróxeno)
* '''Fertirrega'''. Os adubos aplícanse disoltos na auga da rega, xa sexa por rega pinga a pinga (o máis habitual) coma con sistemas de aspersión, e até na rega por gravidade ( non tan común).
* '''Fertilización foliar'''. Sistema que se emprega basicamente para corrixir carencias de microelementos (ou micronutrients), aínda que nalgúns casos é moi común a aplicación de calcio foliar (froitas e algunhas verduras, sobre todo). Cos anos faise máis frecuente este tipo de fertilización, sendo case esencial hoxe en día na agricultura profesional.
 
== Produción de fertilizantes ==
Todos os proxectos de produción de fertilizantes requiren a transformación de compostos que proporcionan os [[nutriente]]s para as plantas. Os básicos son os chamados NPK: os formados por azotenitróxeno (N), fósforo (P) e potasio (K), sexa individualmente (fertilizantes "simples"), ou en combinación.
 
O [[amoníaco]] constitúe a base para a produción dos fertilizantes nitroxenados, e a gran maioría das fábricas conteñen instalacións que o subministran, sen considerar a natureza do produto final. Así mesmo, moitas plantas tamén producen [[ácido nítrico]] in situ. Os fertilizantes nitroxenados máis comúns son: [[amoníaco anhidro]], [[urea]] (producida con amoníaco), [[nitrato de amonio]] (producido con amoníaco e [[ácido nítrico]]), [[sulfato de amonio]] (fabricado a base de amoníaco e [[ácido sulfúrico]]) e [[nitrato de calcio e amonio]], ou nitrato de amonio e [[calcaria]] o resultado de agregar calcaria CaMg(CO3)2 ao nitrato de amonio.
Liña 58:
| isbn = 0-486-64235-6
| page = 678
}}</ref> Este proceso usábase para fixar [[azotenitróxeno]] da [[atmosfera]] (N<sub>2</sub>) en [[ácido nítrico]] (HNO<sub>3</sub>), sendo un dos diversos métodos químicos da [[fixación de nitróxeno]]. O ácido nítrico resultante usábase, logo, coma [[Orixe|fonte]] de [[nitrato]] (NO<sub>3</sub><sup>-</sup>) na reacción
 
HNO<sub>3</sub> → H<sup>+</sup> + NO<sub>3</sub><sup>-</sup>
Liña 73:
}}</ref>
 
O proceso Birkeland-Eyde é porén un chisco ineficiente en termos de consumo enerxético. Polo que nos anos 1910 e 1920 foise substituíndo paseniño en Noruega pola combinación do [[proceso Haber]] e mais o [[proceso Ostwald]]. O proceso Haber produce amonio (NH<sub>3</sub>) a partir de gas [[metano]] (CH<sub>4</sub>) e azotenitróxeno molecular (N<sub>2</sub>). O amonio tirado do proceso Haber convértese, logo, en [[ácido nítrico]] (HNO<sub>3</sub>) co proceso Ostwald.<ref>{{Cita libro
| title = A short history of twentieth-century technology c. 1900-c. 1950
| author1 = Trevor Illtyd Williams
Liña 88:
Porén, os impactos ambientais negativos da produción de fertilizantes poden ser severos. As augas servidas que rematan en acuíferos e regueiros ou ríos constitúen un problema fundamental. Poden ser moi acedas ou alcalinas e, dependendo do tipo de cultivo, poden conter algunhas substancias tóxicas para os organismos acuáticos, especialmente con algúns compostos: amoníaco ou compostos de amonio, urea, [[cadmio]], [[arsénico]], ou fósforo (fosfatos).
Ademais, é común atopar nos efluentes, sólidos totais suspendido, nitrato e azotenitróxeno orgánico, fósforo, potasio, e (coma resultado), moita demanda de osíxeno bioquímico (DOB5); e, coa excepción da demanda de osíxeno bioquímico, estes contaminantes ocorren tamén nas augas pluviais que escorregan das áreas de almacenamento de refugallos e residuos. É posíbel deseñar plantas de fosfato de tal xeito que non se produzan descargas de augas servidas, agás no caso de desbordamento dunha poza de evaporación durante as tempadas de excesiva choiva, mais isto non sempre é práctico.
 
Os produtos finais da fabricación de fertilizantes tamén son posíbeis contaminantes da auga; o seu uso excesivo e non axeitado pode contribuír á [[eutrofización]] das augas superficiais ou á polución con azotenitróxeno da auga freática. Ademais, a explotación de fosfato pode causar efectos negativos. Estes deben ser tomados en conta, cando se saben os impactos potenciais de proxectos que inclúan as operacións de extracción nova ou expandida, sexa que a planta está situada preto da mina ou non.
 
Os contaminantes atmosféricos conteñen partículas provenientes das caldeiras, esmagadores de pedra de fosfato, fósforo (o contaminante atmosférico principal que se orixina nas plantas de fosfato), neboeira aceda, amoníaco, e óxidos de xofre e azotenitróxeno. Os reboutallos sólidos prodúcense principalmente nas plantas de fosfato, e consisten usualmente en [[cinsa]] (se se emprega carbón para producir vapor no proceso), e xeso (que pode ser considerado perigoso por mor do seu contido en cadmio, [[uranio]], gas de [[radon]] e outros elementos tóxicos da rocha de fosfato).
 
A fabricación e manexo de ácido sulfúrico e nítrico representa un risco de traballo d perigo para a saúde, moi grande. Os accidentes que producen perdas de amoníaco poden pór en perigo non soamente aos traballadores da planta, senón tamén á xente que mora ou traballa nos lugares achegados. Outros posíbeis accidentes son as explosións, e as lesións de ollos, nariz, [[gorxa]] e [[pulmón]]s.
Liña 98:
Algúns dos impactos que se teñen mencionado poden ser evitados completamente, ou atenuados con máis éxito a menor custo, se se escolle o local ao xeito.
 
Cómpre porén entender o emprego de fertilizantes orgánicos, o mesmo que minerais, como un xeito importante de intervención do home no ciclo das substancias. Coa agricultura, por exemplo co uso de cuito e '''[[esterco]]''', os excrementos dos animais son aproveitados, de xeito que azotenitróxeno, fósforo, potasio e outros nutrientes pasan do solo aos animais e viceversa.
 
== Etiquetaxe dos fertilizantes químicos ==
O etiquetado dos fertilizantes varía segundo o regulamento dos diferentes estados, por exemplo no caso dos macronutrientes abonda cunha análise das proporcións NPK (ás veces + S, coma en Australia) ref name="Draft Code of Practice for Fertilier Description and Labeling">{{cite web|url=http://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:CgW191hwEBIJ:www.fifa.asn.au/files/pdf/regulation/Draft%2520Code%2520of%2520Practice%2520for%2520Fertilizer%2520Description%2520%26%2520aaaaaaLabelling.pdf+labeling+of+fertilizer&hl=en&gl=us&sig=AHIEtbSJjp1liw8XbwDLtw2aqua-xK0n1g |title=Draft Code of Practice for Fertilizer Description and Labeling |date=2008-09-15|publisher=Fertilizer Industry Federation Association (FIFA)|accessdate=February 3, 2010}}</ref>
 
Os tres valores da etiqueta representan unha análise da composición por peso e corresponden ao azotenitróxeno, fósforo e potasio (N-P-K) aparecendo sempre nesta orde. Cando se inclúe un cuarto valor, este representa o contido en [[xofre]] (N-P-K-S).
 
Mentres que o valor para o "N" representa a porcentaxe en peso do azotenitróxeno, nalgúns estados europeos, os outros dous valores non representan a análise en si mesma do elemento, senón a cantidade da forma "dispoñíbel" ou "solúbel" do mesmo.
 
Nas análises químicas tradicionais, tratábase a mostra co fin de medir o equivalente P<sub>2</sub>O<sub>5</sub> e K<sub>2</sub>O. Por exemplo, algunhas rochas ricas en potasio non contaban con potasio dispoñíbel.
Liña 121:
Até 1850 aproximadamente, o único fertilizante usado era adubo orgánico, é dicir, unha mestura de [[esterco]], cuito, [[guano]] ou ''[[compost]]'' con auga. Este foi o primeiro adubo líquido empregado. Deica mediados do século XX tamén usábase tamén [[peixe]] como fertilizante. Nalgunhas zonas costeiras tamén era frecuente a fertilización con [[Alga|argazo]], coma na costa galega.
 
* '''AzoteNitróxeno'''. O primeiro fertilizante mineral “de síntese química” foi o '''sulfato amónico''' (NH4)2SO4.
 
NH4OH + H2SO4 → (NH4)2SO4 + H2O
Liña 170:
NH3 + CO2 = (NH2)2CO
 
VemosO como o azotenitróxeno (N) pode aparecer como nitrato, amoníaco e urea (ureico).
Por mor a que na [[Primeira Guerra Mundial]] foron creadas moitas fábricas de nitrato amónico para explosivos NH4(NO3), ao rematar a guerra moitas delas foron empregadas para a fabricación deste nitrato como adubo. Por iso, o primeiro fertilizante líquido foi a '''auga amonia''', que cómpre incorporar ao solo porque na superficie se evapora:
 
Liña 202:
As plantas só poden zugar [[nutrición vexetal|nutrientes]] se estes se achan en compoñentes químicas axeitadamente disolvidas. Tanto fertilizantes orgánicos coma inorgánicos fornecen os mesmos compoñentes químicos necesarios. Os fertilizantes orgánicos fornecen outros macro e micro nutrientes que son ceibados coa descomposición da materia orgánica- isto pode durar meses ou anos. Os fertilizantes orgánicos case sempre teñen concentracións moito máis baixas de nutrientes ademais dos problemas para conseguilos, tratalos, transportalos e distribuílos.
 
Os fertilizantes inorgánicos disólvense polo xeral facilmente e poucas veces levan outro macro ou micro nutrientes vexetais. Case todo o azotenitróxeno (N) que as plantas usan é en forma de compostos de NH<sub>3</sub> ou NO<sub>3</sub>. As formas útiles do fósforo (P) adoitan ser coma ácido fosfórico (H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub>) e do potasio (K) normalmente coma cloruro potásico (KCl). Nos fertilizantes orgánicos, o nitróxeno, fósforo e potasio céibanse dos compoñentes orgánicos do complexo a medida que a materia animal e vexetal se descompón.
 
Nos fertilizantes comerciais os compostos requiridos están dispoñíbeis de xeito doado e ben disolvidos sen ter que seren descompostos—podendo ser usados case de súpeto despois da rega. Os fertilizantes inorgánicos son moito máis concentrados acadando até o 64% (18-46-0) de peso, en comparación cos orgánicos que só fornecen un 0,4% ou menos do peso.<ref>NPK ratios of common organic materials [http://permaculture.org.au/2011/11/27/urine-closing-the-npk-loop/] Accessed 9 Apr 2012</ref>
 
O uso de fertilizantes inorgánicos comerciais creceu a eito nos últimos 50 anos chegando case a aumentar case vinte veces até chegarmos á taxa actual de 100 millóns de toneladas de azotenitróxeno por ano.<ref name="glass">{{Cita publicación periódica|last=Glass|first=Anthony |date=September 2003|title=Nitrogen Use Efficiency of Crop Plants: Physiological Constraints upon Nitrogen Absorption |journal=Critical Reviews in Plant Sciences|volume=22|issue=5|url=http://www.ingentaconnect.com/content/tandf/bpts/2003/00000022/00000005/art00003|doi=10.1080/713989757|page=453}}</ref> Sen fertilizantes comerciais estímase que arredor dun terzo dos alimentos hoxe producidos non se poderían obter.<ref>Commercial fertilizers increase crop yields [http://www.theglobaleducationproject.org/earth/food-and-soil.php] Accessed 9 Apr 2012</ref> O uso de fertilizantes fosfatados tamén medrou dos 9 millóns de toneladas por ano en 1960 até 40 millóns de toneladas no ano 2000. Un rendemento en [[millo]] de 6-9 toneladas de gran por hectárea require unha aplicación de 31–50&nbsp;kg de fertilizante [[fosfato|fosfatado]], a [[soia]] require 20–25&nbsp;kg por hectárea.<ref>{{Cita publicación periódica|autor2=Uhde-Stone & Allan|year=2003|title=Phosphorus acquisition and use: critical adaptations by plants for securing a non renewable resource|journal=New Phythologist|volume=157|pages=423–447|jstor=1514050|author1=Vance, Carroll P|issue=3|publisher=Blackwell Publishing|doi=10.1046/j.1469-8137.2003.00695.x}}</ref> [[Yara International]] é a maior produtora mundial de fertilizantes nitroxenados do mundo.<ref>{{Cita novas|url=http://www.economist.com/businessfinance/displaystory.cfm?story_id=15549105|title=Mergers in the fertiliser industry |date=February 18, 2010|publisher=The Economist|accessdate=February 21, 2010}}</ref>
 
=== Fertilizantes de liberación controlada ===
A reacción conxunta de urea e formaldehido para producir polímeros frouxamente solúbeis de distintos pesos moleculares, é unha das tecnoloxías máis vellas de liberación controlada de nitróxeno, producíndose por vez primeira en 1936 e comercializada en 1955.<ref name=SRN>{{Cita publicación periódica |url=http://www.grounds-mag.com/mag/grounds_maintenance_food_turf_slowrelease/
| title=Food for turf: Slow-release nitrogen |author=J. B. Sartain, University of Florida
| journal=Grounds Maintenance |date= (c)2011}}</ref> O primeiro produto tiña un 60% de azotenitróxeno insolúbel en auga fría, e o que non reaccionou (liberación rápida) menos do 15%. As ureas de metileno comercialízanse nos anos 1960 e 1970, cun 25 e 60% de nit´roxeno total insolúbel en auga fría, e nitróxeno ureico que non reacciona no intervalo de 15 a 30%.
 
Isobutilidendiurea, a diferenza dos polímeros de metilurea, é un sólido cristalino único de propiedades relativamente uniformes, con preto do 90% do nitróxeno insolúbel en auga.
Liña 274:
 
=== Aplicación ===
Os fertilizantes sintéticos empréganse normalmente en todo tipo de cultivos, a cantidade dependerá das necesidades do cultivo e da fertilidade do solo, polo que se adoitan facer análises do mesmo. Os [[legume]]s, por exemplo, fixan o azotenitróxeno da atmosfera polo que non acostuman requirir de fertilización nitroxenada.
 
Diversos estudos amosaron que a aplicación de fertilizantes nitroxenados en ''cultivos de cobertura'' fóra de tempada podían incrementar a biomasa (e consecuentemente a cantidade de ''[[adubo verde]]'') deses cultivos, o que favorece os niveis de azotenitróxeno no solo que serán útiles para o cultivo que se plantará no verán a seguir.<ref>{{cite web|url=http://newswise.com/articles/view/544836/ |title=Nitrogen Applied |publisher=Newswise.com |date=2008-07-19 |accessdate=2012-07-22}}</ref>
 
O balance de nutrientes no solo pode descompensarse con altas concentracións de fertilizantes. A relación e complexidade desta 'rede edáfica alimentaria' depende necesariamente da interacción coas comunidades de organismos que viven no solo. A estabilidade deste sistema redúcese co uso dos fertilizantes nitroxenados, xa que causan [[acidificación]] edáfica.
 
A aplicación de cantidades excesivas de fertilizantes ten impactos negativos no medio ambiente implicando así mesmo perdas económicas e de tempo para os agricultores.
Para evitar estas sobredoses, cómpre sempre avaliar previamente as necesidades nutricionais de cada cultivo. As deficiencias de nutrientes poden detectarse visualmente grazas aos síntomas físicos que o vexetal pode presentar. Por exemplo a deficiencia de azotenitróxeno detéctase claramente nalgunhas especias grazas ao amarelamento das follas. Porén, as probas cuantitativas son máis fiábeis para detectar as deficiencias de nutrientes; no mundo agrícola úsanse tanto tests de solo coma foliares para detectar as necesidades nutricionais dos cultivos.
 
=== Problemática dos fertilizantes inorgánicos ===
Liña 330:
Os fertilizantes inorgánicos prodúcense agora de xeito que, teoricamente, non poden ser mantidos indefinidamente, por definición, xa que os recursos utilizados na súa produción non son renovábeis.
O potasio e o fósforo tíranse das minas (ou dos [[Lago saliño|lagos saliños]] coma o [[Mar Morto]]) e estas fontes son limitadas. Porén, as prácticas de emprego de fertilizantes máis efectivas poden diminuír o uso de P e K sen diminuir as colleitas. A mellora do coñecemento en nutrición diminúe o uso de fertilizantes a base de P e K.
O nitróxeno atmosférico que pode ser [[Fixación de nitróxeno|fixado]] é unha fonte ilimitada de azotenitróxeno (constitúe o 70% do [[gas atmosférico]]), mais non é directamente asimilado polas plantas. Para facelo accesíbel cómpre ser fixado.
 
Os fertilizantes nitroxenados artificiais normalmente sintetízanse usando [[combustible fósil|combustíbeis fósiles]] coma gas natural ou carbón, que son recursos limitados.