Metal: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m Bot: Engado {{Control de autoridades}} |
Traduzo de es.wiki; bibliografía de pt.wiki |
||
Liña 12:
* Pesados: Densidade en g/cm³ superior a 4,5. Son a maioría dos metais.
==
[[Ficheiro:Copper adze.jpg|miniatura|Ferramentas de cobre datadas contra o 3000 a.C. no [[antigo Exipto]]]]
Metais como o [[ouro]], a [[prata]] e o [[cobre]] xa se empregaron dende a [[prehistoria]]. Ao principio usáronse só os que se atopaban facilmente en estado [[substancia pura|puro]], mais paulatinamente foise desenvolvendo a tecnoloxía necesaria para obter novos metais a partir das súas [[mena]]s, quecéndoos nun [[forno]] mediante [[carbón vexetal]].
O primeiro grande avance produciuse co descubrimento do [[bronce]], frotio da utilización de mineral de cobre con incursións de [[estaño]], entre o 3500 e o 2000 a.C., en diferentes rexións do planeta, xurdindo a [[Idade do Bronce]] que sucedeu á [[Idade da Pedra]]. Outro feito importante na historia foi a utilización do [[ferro]] contra o 1400 a.C. Foron os [[hititas]] un dos primeiros pobos en empregalo para elaborar [[arma]]s, como [[espada]]s.
Non obstante, na antigüidade non se sabía acadar a temperatura necesaria para fundir o ferro, polo que se obtiña un metal impuro que había de ser moldeado con golpes de martelo. Contra o 1400 comezaron a empregarse os fornos provistos de [[fol]]es,<ref>[https://books.google.es/books?id=_bRYAAAAQBAJ&pg=PT17&dq=hornos+provistos+de+fuelle,&hl=es&sa=X&ved=0ahUKEwigrYSB383NAhWBWxoKHfLzDWYQ6AEINjAA#v=onepage&q=hornos%20provistos%20de%20fuelle%2C&f=false ''Los Detectores de Metales en Áreas Históricas: The Metal Detectors in ...'' en Google libros]</ref> que permiten alcanzar a [[punto de fusión|temperatura de fusión]] do ferro, uns 1535 [[Celsius|°C]]. [[Henry Bessemer]] descubriu un modo de producir [[aceiro]] en grandes cantidades cun custo razoable. Tras numerosos intentos fracasados, deu cun novo deseño de forno (o [[convertidor Thomas-Bessemer]]) e, a partir de entón, mellorou a construción de estruturas en edificios e pontes, pasando o ferro a un segundo plan.
Pouco despois empregouse o [[aluminio]] e o [[magnesio]], que permitiron desenvolver [[aliaxe]]s moito máis lixeiras e resistentes, moi empregadas en [[aviación]], transporte terrestre e ferramentas portátiles. O [[titanio]], é o último dos metais abundantes e [[estabilidade de partículas|estables]] cos que se está a traballar e espérase que, en pouco tempo, o uso da tecnoloxía do titanio se xeneralice.
== Propiedades dos metais ==
[[Ficheiro:Vicaria acabado.jpg|miniatura|230px|A gran resistencia do metal xunto coa facilidade do seu traballo fano un material excelente para calquera construción, como a ponte de La Vicaria, construído en aceiro corten.]]
Os metais posúen propiedades características, entre elas que son [[condutor eléctrico|condutores]] da [[electricidade]]. A maioría deles son de cor agrisada, mais outros presentan cores distintas: o [[bismuto]] (Bi) é rosado, o cobre (Cu) avermellado e o ouro (Au) amarelo. Noutros metais aparece máis dunha cor; este fenómeno denomínase [[policromismo]].
Otras propiedades serían:
* [[Maleabilidade]]: capacidade dos metais de facerse láminas ao seren sometidos a esforzos de compresión.
* [[Dutilidade]]: propiedade dos metais de moldeárense en arames e fíos ao seren sometidos a esforzos de tracción.
* [[Tenacidade]]: resistencia que presentan os metais ao rompérense ou recibiren forzas bruscas (golpes etc.)
* [[Resistencia de materiais|Resistencia mecánica]]: capacidade para resistir esforzo de tracción, compresión, torsión e flexión sen deformárense nin romperen.
A ciencia de materiais define un metal como un material no que existe un solapamente entre a banda de valencia e a banda de condución na súa estrutura electrónica ([[enlace metálico]]). Isto dáslle a capacidade de conducir de xeito doado calor e electricidade, e xeralmente a capacidade de reflectir a luz, o cal lles dá o seu brillo.
== Obtención ==
[[Ficheiro:GoldNuggetUSGOV.jpg|miniatura|225px|Un fragmento de [[ouro]] nativo.]]
Algúns metais atópanse en forma de [[elemento]]s nativos, como o [[ouro]], a [[prata]] e o [[cobre]], aínda que non é o estado máis usual.
Moitos metais atópanse en forma de [[óxido]]s. O [[oxíxeno]], ao estar presente en grandes cantidades na [[atmosfera]], combínase moi facilmente cos metais, que son elementos redutores, formando compostos como o [[corindón]] (Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub>) e a [[hematita]] (Fe<sub>2</sub>O<sub>3</sub>).
Os [[sulfuro]]s constitúen o tipo de [[mena]] metálica máis frecuente. Neste grupo destacan o sulfuro de cobre (I), Cu<sub>2</sub>S, o sulfuro de mercurio (II), HgS, o sulfuro de [[chumbo]], PbS e o sulfuro de bismuto (III), Bi<sub>2</sub>S<sub>3</sub>.
Os [[alcalino|metais alcalinos]], ademais do [[berilio]] e do [[magnesio]], adoitan extraérense a partir dos [[cloruro]]s depositados debido á [[evaporación]] de [[mar]]es y [[lago]]s, aínda que tamén se extrae da [[agua do mar]]. O exemplo máis característico é o [[cloruro sódico]] ou sal común, NaCl.
Algúns [[alcalinotérreo|metais alcalinotérreos]], o [[calcio]], o [[estroncio]] e o [[bario]], obtéñense a partir dos [[carbonato]]s insolubles en que están inseridos.
Por último, os [[lantánido]]s e os [[actínido]]s adoitan obtérense a partir dos [[fosfato]]s, que son uns sales en que poden estar incluídos.
== Aliaxes ==
[[Ficheiro:Cuscuzeiro de alumínio e barro..JPG|miniatura|200x200px|Exemplo de aliaxe lixeira]]
Os metais poden formar [[aliaxe]] entre si e clasifícanse en:
* Ultralixeiras: Densidade en g/cm³ inferior a 2. Os máis comúns deste tipo son o [[magnesio]] e o [[berilio]].
* Lixeiras: Densidade en g/cm³ inferior a 4,5. Os máis comúns deste tipo son o [[aluminio]] e o [[titanio]].
* Pesadas: Densidade en g/cm³ superior a 4,5. Son a maioría dos metais.
== Notas ==
{{Listaref}}
== Véxase tamén ==
{{Commonscat|Metals|Metais}}
===
* [http://www.mundovestibular.com.br/articles/1206/1/METAIS/Paacutegina1.html Metais, Mundo Vestibular]
* [[Táboa periódica]]▼
* [http://www.mspc.eng.br/ciemat/metnfer140.shtml Alguns metais não ferrosos, MSPC - Informações Técnicas]
* [http://super.abril.com.br/cultura/conexoes-metal-pesado-ao-heavy-metal-673085.shtml Metal Pesado, Super Interessante]
* [http://www.arq.ufsc.br/arq5661/Metais/metais.html Metais, Departamento de Arquitetura / Universidade Federal de Santa Catarina]
* [http://mundoestranho.abril.com.br/materia/quais-sao-os-metais-mais-preciosos-que-existem Quais são os metais mais preciosos que existem?, Marina Motomura]
{{Control de autoridades}}
| |||