|
[[Ficheiro:Dibujo_de_mujer_caribe.jpg|dereita|miniatura|Debuxo de muller caribe realizado por Charles E. Taylor (1888).]]
Os '''caribes''',<ref>{{DRAG|caribe}}</ref> tamén chamados '''kalinagos''', éson unha tribo [[amerindio|amerindia]], un dos primeiros grupos que habitaron as [[Antillas Menores]] e serviron de inspiración ao nome da rexión homónima de [[América]].
A [[Linguas caribe|familia lingüística ''caribe'']] figurou entre as máis importantes de [[América do Sur]], non só polo elevado número de tribos que a compuñan, senón polo seu marcado carácter expansionista. Os seus centros de dispersión abarcaron as costas do norte de [[Colombia]], [[Venezuela]], e as [[Güiana]]s, estendéndose cara ao norte das [[Antillas Menores]] e outros puntos das [[Antillas Maiores]].
== Costumes ==
Os Caribescaribes agrupábanse en clans [[patrilineales|patrilineais]] que, aos poucos, nas [[Antillas]], cederon terreo aos [[matrilineales|matrilineais]]. Predominaba a [[exogamia]] e era frecuente a [[poligamia]], sendo a posición da muller inferior á do home.
Cultivaban [[millo]], [[iuca]], [[frixolesFeixón|feixóns]] e froitas tropicais, especialmente nas Güianas e as Antillas. A [[pesca]] constituía tamén parte da súa actividade.
As primeiras crónicas descríbenos como un pobo agresivo e practicante do [[canibalismo]].
== Expansión ==
A rápida expansión [[América precolombina|precolombina]] do pobo caribe foi debidadebeuse á súa habilidade e aos seus coñecementos: eran expertos [[Navegante|navegantes]] e construtores de [[Canoa|canoas]] lixeiras de gran capacidade. Os territorios ocupados estendéronse do norte do [[Río Amazonas|Amazonas]] ([[carijona]]s, e [[panare]]s), ata a saiaaba dos [[Andes]], onde destacaron as tribos de [[yukpa]]s, [[macoas]], [[chaparros]], e [[caratos]],
A ampla expansión caribe propiciou o contacto, polo xeral pouco amigable, con tribos [[pobos arauacos|arauacas]] e [[tupíesTupí|tupís]]. A súa violencia levounos a arraban unha guerra coa etnia dos taínos a quen ían vencendo.
== A chegada dos europeos ==
Os caribes foron desprazados polos [[España|españois,]] e finalmente foron case exterminados durante o [[Imperio Español|período colonial]]. Con todo, foron capaces de conservar algunhas illas, como [[Illa de San Vicente|San Vicente]], [[Dominica]], [[Santa Lucía, Caribe|Santa Lucía]] e [[Illa Trinidad|Trinidad]]. Os caribes negros (Garifunagarifuna) de San Vicente que se mesturaron con escravos negros dun naufraxio foron deportados en 1795 á [[Illa Roatan]], en [[Honduras]], onde os seus descendentes, os [[Garifuna (etnia)|Garífunagarífuna]], aínda viven hoxe. Os Británicos[[Gran Bretaña|británicos]] viron menos hostís aosos caribes de San Vincente, e permitíronlles permanecer nesta illa. A resistencia caribe atrasou o establecemento de europeos en Dominica, e as comunidades Caribe que permaneceron en San Vicente e Dominica, conservaron un grao de autonomía no [[século XIX]]. O número de Caribes en Dominica hoxe é aproximadamente de 3,.000, aínda que xa non queda ningún indíxena que coñeza a súa lingua (a [[Lingua morta|lingua foi dada por morta]] no ano de [[1920]]).
Varias palabras de orixe caribe engrosaron as linguas que se falan nas Antillas: [[Lingua castelá|español]], [[Lingua inglesa|inglés]] ou [[Lingua francesa|francés]] (en menor grao),; por exemplo: ''furacán'', ''hamaca'' e ''iguana'', entre outras.
== Notas ==
|
