Wikipedia

Ferreiriño subeliño: Diferenzas entre revisións

Explorar o historial de forma interactiva
← Edición máis vellaEdición máis nova →
Contido eliminado Contido engadido
VisualTexto wiki
Xoio (conversa | contribucións)
35.622 edicións
Reordenación, ampliación e máis referencias.
Xoio (conversa | contribucións)
35.622 edicións
Reordenación, ampliación e máis referencias.
Liña 5:
| status = LC
| status_system = iucn3.1
| status_ref = <ref>{{IUCN|id=22712004BirdLife International, asesores (2016): [http://www.iucnredlist.org/details/103871923/0 |title=''Aegithalos caudatus] na '' |assessors=[[BirdLifeUICN|Lista Internationalvermella]]'' da [[UICN]]. Versión: |version=2016-3. |year=2016Consultada o |dataacceso=13 de abril de 2017}}.</ref>
| image = Aegithalos caudatus.jpg
| image_width = 250px
Liña 27:
* ''Parus caudatus'' <small>Linnaeus, 1758</small><br><center>(basónimo)</center>
}}
O '''ferreiriño subeliño''' ou '''ferreiriño rabilongo''' (''Aegithalos caudatus'') é unha [[aves|ave]] da [[orde (bioloxía)|orde]] dos [[paseriformes]], [[orde (bioloxía)|suborde]] dos [[páseros]], [[orde (bioloxía)|infraorde]] dos [[Passerida|paséridos]], [[familia (bioloxía)|superfamilia]] dos [[silvioideos]] e [[familia (bioloxía)|familia]] dos [[exitálidos]] (Aegithalidae), pertencente ao [[xénero (bioloxía)|xénero]] ''[[Aegithalos]]''.<ref name=B>[http://www.biolib.cz/en/formsearch/?action=execute&searcharea=1&string=Aegithalos ''Aegithalos'' en Biolib].</ref> ▼
 
▲O '''ferreiriño subeliño''' ou '''ferreiriño rabilongo''',<ref>[http://naturezagalega.blogspot.com.es/search?q=ferreiri%C3%B1o "Rabolongos e subeliños"], en ''Nomes de plantas e animais'', blog de Miguel A. Conde Teria.</ref> <ref name=P>Penas Patiño, X. M. en [[CCG]] / [[SGHN]] (1995).</ref> ''Aegithalos caudatus''), é unha [[aves|ave]] da [[orde (bioloxía)|orde]] dos [[paseriformes]], [[orde (bioloxía)|suborde]] dos [[páseros]], [[orde (bioloxía)|infraorde]] dos [[Passerida|paséridos]], [[familia (bioloxía)|superfamilia]] dos [[silvioideos]] e [[familia (bioloxía)|familia]] dos [[exitálidos]] (Aegithalidae), pertencente ao [[xénero (bioloxía)|xénero]] ''[[Aegithalos]]''.<ref name=B>[http://www.biolib.cz/en/formsearch/?action=execute&searcharea=1&string=Aegithalos ''Aegithalos'' en Biolib].</ref>
É un paxaro pequeno de distribución [[Eurasia|euroasiática]], característico pola súa longa cola.
 
É un pequeno paxaro de distribución [[Rexión paleártica|paleártica]], que non chega ao extremo norte da rexión,<ref name=P/> moi característico pola súa longa [[cola (zooloxía)|cola]].
== Carecterísticas ==
Son paxaros duns 13 a 15&nbsp;cm de lonxitude, dos que de 7 a 9 corresponden á cola, moi longa con ▼
relación ó corpo. Pesan de 6 a 10 gramos. Son basicamente negros e castaños na parte superior do
corpo e abrancazados na inferior, cos flancos avermellados, pero amosan diferenzas de coloración ▼
de acordo coas subespecies. Así a forma do norte de [[Europa]] ''(A. c. caudatus)'' ten a cabeza e os flancos completamente brancos, a do oeste do continente ten unha franxa superciliar escura e ▼
ancha por sobre dos ollos e en [[Centroeuropa]] hai poboacións mixtas. Os exemplares novos teñen as meixelas e a caluga castañas anegradas e non amosan a coloración vermella aviñada dos adultos na área dos ombreiros.
 
==Bioloxía Características ==
As principais características desta especie son:<ref name=PP>Penas Patiño, Xosé M. ''et al.'' (1991).</ref> <ref name=PR>Peterson, Roger ''et al''. (1973).</ref>
▲* Son paxaros duns 13 a 1514&nbsp;cm de lonxitude, dos que de 7,5 a 9cm corresponden á cola, moi longa con relación á totalidade do corpo.
* Pesan de 6 a 10 g.
▲* A súa coloración é basicamente negra e parda na parte superior do corpo e abrancazadosabrancazada na inferior, cos flancos avermellados, pero amosan diferenzas de coloración segundo as subespecies.
▲de acordo coas subespecies.** Así a forma do norte de [[Europa]] (''(A. c. caudatus)'') ten a cabeza e os flancos completamente brancos, a do oeste do continente ten unha franxa superciliar escura e
** A subespecie [[Gran Bretaña|británica]] (''A. c. rosaceus''), así como as subespecies da [[Europa occidental]] e [[Europa meridional|meridional]] (''A. c. europaeus'') teñen a cabeza branca, cunha marcada e ancha franxa superciliar (''cella'') case negra.
** En [[Centroeuropa]] hai poboacións mixtas das dúas subespecies da Europa continental citadas anteriormente.
* As ás e a cola son negras, coas rectrices externas de cor branca pura.
* As [[Extremidade|patas]] son de cor parda.
* O [[peteiro|bico]] é moi pequeno.
* Os individuos inmaturos teñen as meixelas, a caluga e as partes superiores pardas, e non amosan a coloración avermellada dos adultos na zona dos ombreiros.
 
== Bioloxía ==
[[Ficheiro:Long Tailed Tit Nest 10-04-12 (6919194038).jpg|miniatura|240px|[[Niño]] de ''[[Aegithalos caudatus]]''.]]
[[Ficheiro:Long Tailed Tit Nest 02-05-11 (5681127171).jpg|miniatura|240px|Niño de ''Aegithalos caudatus'' con ovos.]]
=== Distribución e hábitat ===
==== Distribución ====
Viven nunha boa parte de [[Eurasia]], incluíndo as illas británicas, norte e centro de Europa e [[Siberia]]. Crían en bosques claros caducifolios ou mixtos, parques e xardíns.
Viven nunha boa parte de [[Eurasia]], incluíndo as [[illas Británicas]], o norte de [[Europa]] (agás [[Islandia]], o norte de [[Escandinavia]] e o norte de [[Siberia]]), toda a [[Europa central]] e [[Europa meridional|meridional]] e a Siberia temperada.<ref name=PP/> Está ausente ao norte dos [[mar Caspio|mares Caspio]] e de [[mar de Aral|Aral]], pero sí existe ao sur destes mares. Na [[península Ibérica]] habita en calquera parte que teña o [[hábitat]] axeitado; nesta península aparece vencellado á vexetación arbórea, especialmente ás [[Fraga (botánica)|fragas]] [[caducifolia]]s, e mostran preferencia polas [[río|ribeiras fluviais]] ou por lugares onde haxa algún [[curso de auga]] nas proximidades.<ref name=P/>
 
==== Hábitat ====
Crían en [[bosque]]s [[caducifolio]]s ou mixtos (con especies [[perenne]]s e [[caducifolia]]s), [[Souto (botánica)|soutos]] frondosos, [[parque]]s e [[xardín]]s.<ref name=PP/> <ref name=PR/>
 
=== Nutrición ===
No verán os ferreiriños subeliños aliméntanse principalmente de [[insectos]] (especielmente [[escaravello|coleópteros]] [[mosca|dípteros]] e [[himenópteros]]), [[arácnidos]] e [[verme]]s, pero comen tamén ocasionalmente [[froito]]s e [[abrocho]]s de [[planta]]s.<ref name=PP/> A base da súa alimentación invernal son as [[semente]]s de diferentes tipos.{{cómpre referencia}}
[[Ficheiro:Jonge staartmezen-4961867.webm|miniatura|Ferreiriños subeliños nunha póla.]]▼
No verán aliméntanse principalmente de [[insecto]]s e [[arácnido]]s pequenos, pero comen tamén frotas e abrochos de plantas. A base da súa alimentación invernal son as sementes de diferentes tipos.
 
=== Reprodución ===
Constrúen niños[[niño]]s en forma de bolsas entretecidas, moi traballados, de forma esférica ou ovoidal entree acunha follaxeentrada mestalateral, pendurados de árbores ou arbustos, aou miúdosituados pretona degalla cursosdunha deárbore auga. Os materiais típicos de construción son([[carballo]], [[musgopiñeiro]]s, liques[[ciprés]], pelos de [[mamíferoamieiro|ameneiro]]s, [[plumafreixo]]s, eetc.), anacos deen [[plantasilveira]]s, queou tecenen con[[hedra]]s, teasa de araña.1 Poñena entre6 oitom ede docealtura [[Ovosobre (bioloxía)|ovos]]o brancossolo, conentre pencasa rosadasfollaxe quemesta, chocana entremiúdo 12preto ede 14cursos díasde auga.<ref Osname=P/> polos<ref tardanname=PP/> entre<ref 14name=PR/> eOs 8materiais díastípicos máisde enconstrución poderson voar.[[musgo]]s, E[[lique]]s, corrente[[pelo]]s quede os[[mamífero]], adultos[[pluma]]s quede perderon[[aves]] ae niñadaanacos fornezande ocasionalmente[[planta]]s, conque alimentotecen oscon polosteas doutrasde parellasaraña.{{cómpre Adoitanreferencia}} facer dúas postas por ano.
 
as femias poñen entre 6 e 10 [[Ovo (bioloxía)|ovos]] brancos con pencas rosadas, que chocan entre 12 e 14 días. Os polos tardan entre 14 e 18 días en poder voaren. Adoitan facer dúas postas por ano.<ref name=P/> <ref name=PP/> E corrente que os adultos que perderon a niñada fornezan ocasionalmente con alimento os polos doutras parellas.
 
=== Outros aspectos da conduta ===
Liña 54 ⟶ 68:
== Taxonomía ==
=== Descrición ===
A especie foi descrita en [[1758]] polo [[naturalista]] [[Suecia|sueco]] [[Carolus Linnaeus]] (Linneo), na 10ª edición do seu ''[[Systema Naturae]]'', co nome de ''Parus caudatus''.
 
=== Etimoloxías ===
==== Xénero ====
O [[nome científico]] ''Aegithalus'' está tirado do [[grego antigo]] αιγίθαλλος ou αιγίθαλος ''aigíthallos, aigíthālos'', nome dun paxaro do familia dos [[páridos]].<ref>[http://www.merriam-webster.com/dictionary/Aegithalos Aegithalos] no ''Merriam-Webster Dictionary''.</ref> <ref>[http://books.google.es/books?id=jdVMAAAAcAAJ&pg=PP44&lpg=PP44&dq=Aegithalos+etymology&source=bl&ots=OGmXDWtK4S&sig=qSe_JXG3CQlWL2f0wUuIbyASLM4&hl=gl&sa=X&ved=0ahUKEwj8mO6y6aHTAhUCOxQKHaseBJUQ6AEINDAE#v=onepage&q=Aegithalos%20etymology&f=false AEgithalosAegithalos] no ''Dictionarium Etymologicum Latinum (etc.) Or, a Dictionarie Declaring the Etymologies, the Originall and Derivation of All Words Used in Any Latine Authors'', de Francis Holyoake, Kingston, 1639.</ref>
 
Este nome grego foi citado por [[Aristóteles]], que describe na súa obra ''Historia dos animais'' ou ''Investigacións sobre os animais'' (en [[lingua grega|grego]] Περὶ Τὰ Ζῷα Ἱστορίαι, en [[latín]] ''Historia animalium'') varios paxaros con este nome.<ref>Geoffrey Arnott, W (2007): ''Birds in the Ancient World from A to Z''. Abingdon-on-Thames, [[Oxfordshire]], [[UK]]: Routledge. ISBN 978-0-4157-5838-3.</ref>
 
==== Especie ====
O [[especie|epítreto específico]], ''caudatus'' é o noiminatrivonominativo masculino singular do [[adxectivo]] ''caudatus, -a, -um'', "con cola", derivado do [[substantivo]] ''cauda, -ae'', "cola", en alusión á longa cola desta especie.
 
== Subespecies ==
Segundo o [[ITIS]], recoñécense as 17 [[especie|subespecies]] seguintes:<ref>[http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=558441#null ''Aegithalos caudatus'' (Linnaeus, 1758)] no [[ITIS]].</ref>
 
[[Ficheiro:Schwanzmeise (Aegithalos caudatus) distribution map.png|miniatura|Mapa de [[área de dispersión|distribución]] das [[especie|subespecies]] de ''[[Aegithalos caudatus]].]]
 
{{Div col|cols=2}}
* ''Aegithalos caudatus alpinus'' <small>(Hablizl, 1783)</small>
* ''Aegithalos caudatus aremoricus'' <small>Whistler, 1929</small>
* ''Aegithalos caudatus caudatus'' <small>(Linnaeus, 1758)</small>
* ''Aegithalos caudatus europaeus'' <small>(Hermann, 1804)</small>
* ''Aegithalos caudatus irbii'' <small>(Sharpe & Dresser, 1871)</small>
* ''Aegithalos caudatus italiae'' <small>Jourdain, 1910</small>
* ''Aegithalos caudatus kiusiuensis'' <small>Kuroda, 1923</small>
* ''Aegithalos caudatus macedonicus'' <small>(Salvadori & Dresser, 1892)</small>
* ''Aegithalos caudatus magnus'' <small>(A. H. Clark, 1907)</small>
* ''Aegithalos caudatus major'' <small>(Radde, 1884)</small>
* ''Aegithalos caudatus passekii'' <small>(Zarudny, 1904)</small>
* ''Aegithalos caudatus rosaceus'' <small>Mathews, 1938</small>
* ''Aegithalos caudatus siculus'' <small>(Whitaker, 1901)</small>
* ''Aegithalos caudatus taiti'' <small>Ingram, 1913</small>
* ''Aegithalos caudatus tauricus'' <small>(Menzbier, 1903)</small>
* ''Aegithalos caudatus tephronotus'' <small>(Gunther, 1865)</small>
* ''Aegithalos caudatus trivirgatus'' <small>(Temminck & Schlegel, 1848)</small>
{{Fin div col}}
 
Pero algúns autores recoñecen ata 23 subespecies de ferreiriño rabilongo:
Liña 103 ⟶ 139:
* ''A. c. tephronotus'', unha variedade [[Balcáns|balcánica]] moi pequena e de lombo gris.
* ''A. c. glaucogularis'', do leste de [[Asia]].
 
== En Galicia ==
Dado que o [[hábitat]] do ferreiriño subeliño é moi frecuente en [[Galicia]], a especie distribúese ben por todo o territorio [[Galicia|galaico]], onde é común e sedentaria, escaseando máis nas proximidades do [[litoral]].<ref name=P/> <ref name=PP/>
 
== Galería de imaxes==
Liña 111 ⟶ 150:
Ficheiro:Aegithalos_caudatus_4_(Marek_Szczepanek).jpg|Adulto.
Ficheiro:Aegithalos caudatus juv.jpg|Individuo inmaturo.
▲[[Ficheiro:Jonge staartmezen-4961867.webm|miniatura|FerreiriñosVídeo de ferreiriños subeliños nunha póla.]]
</gallery></center>
 
Liña 120 ⟶ 160:
* del Hoyo, J.; Collar, N. J.; Christie, D. A.; Elliott, A.; Fishpool, L. D. C.; Boesman, P. & Kirwan, G. M. (2016): ''HBW and BirdLife International Illustrated Checklist of the Birds of the World. Volume 2: Passerines''. [[Bellaterra]] ([[Barcelona]]): [[Lynx Edicions]] ISBN 978-84-96553-98-9.
* Penas Patiño, Xosé M.; Pedreira López, Carlos e Silvar, Carlos (1991): ''Guía de aves de Galicia''. A Coruña: Bahia Edicións. ISBN 84-87674-06-2, p.&nbsp;268.
* Peterson, Roger; Guy Mountfort & P. A. D. Hollom (1973). ''Guía de campo de las aves de España y de Europa''. 3ª edición revisada. Barcelona: Ediciones Omega, S. A. ISBN 84-2820-334-2, pp. 311-12
* [[CCG]] / [[SGHN]] (1995): ''Atlas dos vertebrados de Galicia. II. Aves''. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega / Sociedade Galega de Historia Natural. Colección do Patrimonio Exolóxico. ISBN 84-87172-89-X, pp.&nbsp;541–2.▼
* [http://naturezagalega.blogspot.com.es/search?q=ferreiri%C3%B1o "Rabolongos e subeliños", en ''Nomes de plantas e animais'', blog de Miguel A. Conde Teria].
 
▲* [[CCG]] / [[SGHN]] (1995): ''Atlas dos vertebrados de Galicia. II. Aves''. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega / Sociedade Galega de Historia Natural. Colección do Patrimonio ExolóxicoEcolóxico. ISBN 84-87172-89-X, ppp.&nbsp; 541–2.
=== Outros artigos ===
{{Div col|cols=3}}
* [[Paseriformes]]
* [[Páseros]]
Liña 129 ⟶ 172:
* [[Exitálidos]]
* ''[[Aegithalos]]''
{{Fin div col}}
 
=== Ligazóns externas ===
* [http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=558441#null ''Aegithalos caudatus'' (Linnaeus, 1758)] no [[ITIS]].
* [http://eol.org/pages/915636/overview ''Aegithalos caudatus''] na [[EOL]].
* [http://fauna.naturkundemuseum-berlin.de/full_results.php?id=97278 ''Aegithalos caudatus''] en [[Fauna Europaea]].
* [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?mode=Info&id=73327 ''Aegithalos caudatus''] no [[NCBI]].
* [http://ibc.hbw.com/ibc/phtml/especie.phtml?idEspecie=7269 Videos do ferreiriño subeliño na Internet Bird Collection].
* [http://naturezagalega.blogspot.com.es/search?q=ferreiri%C3%B1o "Rabolongos e subeliños"], en ''Nomes de plantas e animais'', blog de Miguel A. Conde Teria].
 
{{Control de autoridades}}
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/wiki/Ferreiriño_subeliño»