Reforma protestante: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
m →‎Notas: 30em
Sen resumo de edición
Liña 1:
{{Ortografía}}{{1000}}
[[Ficheiro:ReformantionWindowSMLC.jpg|220px|miniatura|A ''vidreira da Reforma'' nunha igrexa [[Luteranismo|luterana]] de [[Carolina do Sur]] mostra escenas cravesclaves da Reforma Protestante.]]
 
A '''Reforma Protestante''', ou simplemente '''A Reforma''', foi un movemento de reforma [[Cristianismo|cristiá]] no [[Sacro Imperio Romano Xermánico]] que xeralmente considérase que comeza a partir da publicación das [[95 Teses]] de [[Martiño Lutero]], en 1517, aínda que existen unha serie de precursores como [[Jan Hus]] anteriores a este evento. Como período histórico, a Reforma considérase que termina coa [[Paz de Westfalia]] en [[1648]] dando fin as [[guerras de relixión en Europa]]<ref name="History">{{cita web | url=http://www.history.com/topics/reformation | título= The reformation |editor=History.com | dataacceso=3 Decemberde decembro de 2013}}</ref>; con todo, moitas das denominacións que se produciron durante este período seguen existindo e o [[protestantismo]] constitúe unha das ramas máis importantes do [[cristianismo]] hoxe en día. Aínda que o movemento comezou como unha tentativa de reformar a [[Igrexa Católica]], os movementos acabaron coa escisión dos grupos reformistas e co establecemento de novas institucións, principalmente, o [[luteranismo]], o [[calvinismo]] e o [[anabaptismo]].
 
Moitos [[Catolicismo|católicos]] de occidente estaban descontentos coas falsas doutrinas e malas prácticas dentro da Igrexa, as cales consideraban impropias, especialmente no caso da venda de [[indulxencia]]s. Outra controversia importante foi a práctica de compra e venda de posicións de prestixio no seo da Igrexa (simonía), considerado naquel tempo como unha auténtica corrupción na xerarquía eclesiástica. Esta corrupción considerábase sistémica, chegando mesmo á posición do [[Papa]].
Liña 11:
 
== Historia e orixes ==
[[Ficheiro:BullExurgeDomine.jpg|miniatura|dereita|200px|Bula ''Exurge Domine'', '''Contra Errores Martine Lutheri et sequatium''': Bula contra os erros de [[Martiño Lutero]] e os seus seguidores ([[15 de xuño]] de [[1520]]), pola que o papa [[León X, papa|León X]] o ameaza coa excomuñón se non se retracta de 41 puntos incluídos nas súas famosas 95 teses sobre as indulxencias do [[31 de outubro]] de [[1517]], nas que Lutero, indignado, atacaba a idea de que a compra das bulas podía ser causa de perdón de penas espirituais; feito habitual na época e onde a causa ocasional foi que o papa León X arrendaba as bulas de indulxencias á banca ''Fugger'' para obter diñeiro para a construción da [[basílica de San Pedro]] do Vaticano. Lutero queimou públicamentepublicamente a bula ([[10 de decembro]] de [[1520]]) e a excomuñón fíxose efectiva ([[3 de xaneiro]] de [[1521]]). Estas datas son fitos da idade moderna, pero non pasarían de ser unha disputa teolóxica se non atopasen o formidable eco que a difusión da [[imprenta]] lle permitiu, e se non foran acollidos por unha sociedade madura para recibilos e uns axentes políticos dispostos e capaces de aproveitar o seu potencial.]]
=== Antecedentes ===
Todas as correntes protestantes maioritarias sitúan a súa separación da Igrexa Católica no [[século XVI]]. A orixe do protestantismo denomínase ''Reforma Maxisterial'' porque o movemento foi apoiado polos maxistrados, a autoridade lexislativa (a diferenza da ''Reforma Radical'', que non tivo apoio da administración). As organizacións protestantes antigas, como a U''nitas Fratrum'' que despois daría lugar á Igrexa de Moravia, sitúan a súa orixe no tempo de [[Jan Hus]], a comezos do [[século XV]] cando se producio unha gran crise na [[Igrexa Católica]] en Europa Occidental debido aos numerosos problemas de corrupción eclesiástica e falta de piedade relixiosa. Foi a venda de indulxencias para financiar a construción da [[Basílica de San Pedro]] en Roma, o que provocou finalmente que a cristiandade occidental se dividise en dúas, unha liderada pola [[Igrexa Católica]], que tras o [[Concilio de Trento]] reivindicouse a se mesma como a única herdeira válida da cristiandade occidental expulsando calquera disidencia e suxeitándose á autoridade do Papa, e outra metade que fundou varias comunidades eclesiales propias, xeralmente de carácter nacional para, na súa maioría, rexeitar a herdanza cristiá medieval e buscar a restauración dun cristianismo primitivo idealizado. Isto deu lugar a que [[Europa]] quedase dividida entre unha serie de países que recoñecían ao [[Papa]], como supremo e único xefe da Igrexa Católica, e os países que rexeitaban a autoridade de Roma e que recibiron o nome de [[Protestantismo|protestantes]]. Deseguido, os protestantes apareceron en moitos lugares de [[Sacro Imperio Romano Xermánico|Alemaña]], nun tempo no cal o [[Imperio Otomán]] ameazaba territorios xermanos. Este feito apartaba a atención dos príncipes xermanos das emerxentes revoltas internas. Dita división provocou unha serie de guerras relixiosas en Europa. Como estaba dirixida por unha maioría de nobres de [[Bohemia]], esta foi a primeira Reforma Maxisterial en Europa. En parte, a protesta pode explicarse polos acontecementos dos séculos anteriores en Europa e particularmente en Bohemia.
Liña 40:
As protestas contra [[Roma]], comezarón en serio cando Martiño Lutero, que era monxe [[Agostiño de Hipona|agostiñano]] e profesor da universidade de Wittenberg, apelou en 1517 pola reapertura do debate sobre a venda de indulxencias. As desconformidades de Lutero marcaron un repentino brote cunha nova e irresistible forza dun descontento que fora apartado pero non resolto. A rápida propagación do descontento produciuse en gran medida debido á [[imprenta]] e a rápida circulación das ideas e documentos, incluídos nas 95 Teses. A información tamén se difundiu amplamente en forma manuscrita, así como en gravados e xilografías baratas, entre os sectores máis pobres da sociedade.
 
Paralelamente aos acontecementos en [[Alemaña]], un movemento similar empezou en [[Suíza]] baixo a dirección de [[Ulrich Zwingli]]. Estes dous movementos puxéronse de acordo rápidamente sobre a maioría das cuestións, a medida que o recente uso da imprenta permitía unha rápida propagación de ideas dun lugar a outro, pero algunhas diferenzas sen resolver mantivéronos separados . Algúns seguidores de Zwingli crían que a reforma era demasiado conservadora e independientemente trasladáronse cara a posicións máis radicais, que teñen continuidade nos nosos días entre os [[Anabaptismo|anabaptistas]]. Outros movementos protestantes creceron ao socairo das liñas do [[misticismo]] e do [[Humanismo renacentista|humanismo]], ás veces rompendo de [[Igrexa Católica|Roma]] ou dos [[protestantismo|protestantes]], ou formandoseformándose fóra das igrexas.
 
Logo desta primeira etapa da Reforma, a raíz da excomuñón de Lutero e a condena da Reforma polo [[Papa]] [[León X, papa|León X]], a tarefa e os escritos de [[Jean Calvin]] foron influientes no establecemento dun consenso entre os diferentes grupos en [[Suíza]], [[Escocia]], [[Hungría]], [[Alemaña]] e outros lugares.