Sacro Imperio Romano Xermánico: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Xoio (conversa | contribucións)
Xoio (conversa | contribucións)
arranxos
Liña 1:
{{1000}}
{{país_desaparecido
{{País_desaparecido
|nome_oficial = <small>''Heiliges Römisches Reich Deutscher Nation''</small><br /><small>''Sacrum Romanum Imperium Nationis Germaniae''</small>
|nome_completo = Sacro Imperio Romano Xermánico
|nome_curto = Sacro Imperio Romano
|goberno = [[Monarquía|Monarquía electiva]]
|ano_comezo = 962
Liña 73:
}}
}}
[[Ficheiro:Wappen röm.kaiser.JPG|miniatura|300px280px|dereita|Escudo de armas dos emperadores do Sacro Imperio Xermánico.]]
[[Ficheiro:Germany_Seven_Prince_electors.png|miniatura|dereita|300px|Os [[príncipe elector|príncipes electores]] do Sacro Imperio Xermánico. De ''Bildatlas der Deutschen Geschichte'', por Dr Paul Knötel (1895)]]
O '''Sacro Imperio Romano Xermánico''' ou sinxelamente '''Sacro Imperio''' (en [[lingua alemá|alemán]]: ''Heiliges Römisches Reich Deutscher Nation'' «Sacro Imperio Romano de Nación Alemá»; ou ''Sacrum Romanum Imperium Nationis Germaniae'' en [[latín]]) foi a unión política dun conglomerado de estados de [[Europa central]], que se mantivo dende a [[Idade Media]] até inicios da [[Idade Contemporánea]]. Formado en [[962]] da [[Francia Orientalis|parte oriental]] das tres en que se repartiu o reino [[Francos|franco]] de [[Carlomagno]] en [[843]] mediante o [[Tratado de Verdún]], o Sacro Imperio foi a entidade predominante de Europa central durante case un milenio, até a súa disolución en [[1806]] por [[Napoleón Bonaparte|Napoleón I]].<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/269851/Holy-Roman-Empire/10194/Additional-Reading Holy Roman Empire], Encyclopædia Britannica Online. Consultado o 12 de xullo de 2012.</ref><ref>[[Joachim Ehlers]]: ''Natio 1.5 Deutschland und Frankreich'', in: ''[[Lexikon des Mittelalters]]'', Bd. 6, Sp. 1037&nbsp;f.</ref> Á elección como emperador de [[Carlos V]] (28 de xuño de [[1519]]) ademais dos territorios alemáns e de [[Holstein]] e [[Prusia]], que con [[Riga]] chegaba até o golfo de [[Finlandia]], o Sacro Imperio comprendía [[Bohemia]], [[Moravia]] e [[Silesia]], alcanzando con [[Krajina]] as costas do [[Adriático]]; polo oeste, pertencían a el, o condado libre de [[Borgoña]] ([[Franco Condado]]) e [[Savoia (rexión histórica)|Savoia]], aos que se sumaban [[Xénova]], [[Lombardía]] e [[Toscana]] en terras italianas. Tamén estaban integrados no Imperio a maior parte dos [[Países Baixos]], coa excepción do [[Artois]] e [[Flandres]], ao oeste do [[río Escalda]]. Partindo do norte dos [[Alpes]], levaba todo un mes atravesar o territorio imperial en sentido norte-sur ou leste-oeste.<ref>{{cita libro|título= Germany and the Holy Roman Empire: Volume I: Maximilian I to the Peace of Westphalia, 1493-1648|editor= Joachim Whaley|year=2011 |publisher=Oxford University Press|page=17-20}}</ref><ref name=Gascoigne>Gascoigne, Bamber. “[http://www.historyworld.net/wrldhis/plaintexthistories.asp?historyid=aa35 History of the Holy Roman Empire],” HistoryWorld.</ref>
 
O '''Sacro Imperio Romano Xermánico''' ou sinxelamente '''Sacro Imperio''' (en [[lingua alemá|alemán]]: ''Heiliges Römisches Reich Deutscher Nation'' "Sacro Imperio Romano da Nación Alemá", en [[latín]]: ''Sacrum Romanum Imperium Nationis Germaniae'' "Sacro Impoerio Romano das Naciósn Xermánicas") foi a unión política dun conglomerado de [[estados]] da [[Europa central]], que se mantivo dende a [[Idade Media]] até inicios da [[Idade Contemporánea]].
A denominación do Sacro Imperio variou enormemente ao longo dos séculos. En [[1034]] utilizábase a fórmula ''Imperio Romano'' para referirse ás terras baixo dominio de [[Conrado II]] e non foi até [[1157]], durante o reinado de [[Federico I Barbarroxa]], que se empezou a usar o termo ''Sacro Imperio''. Doutra banda, o uso do termo ''Emperador Romano'' facía referencia aos gobernadores das terras europeas do norte e comezou a usarse con [[Otón II]] ([[emperador]] entre 973 e 983). Os emperadores anteriores, dende [[Carlomagno]] (morto en [[814]]) até [[Otón I de Alemaña|Otón I o Grande]] (emperador entre 962 e 973), utilizaran simplemente o título de ''Imperator Augustus'' (Emperador Augusto). O termo Sacro Imperio Romano comeza a ser utilizado a partir de 1254; e o termo '''Sacro Imperio Romano Xermánico''' data do [[1512]], logo de moitas variacións nos últimos anos do [[século XV]].<ref name=Gascoigne /><ref>Martin Arbage, "Otto I", in ''Medieval Italy: An Encyclopedia'' (Routledge, 2004), p. 810 [http://books.google.com/books?id=spKxJeHJgTAC&pg=PA810&dq=%22Otto+can+be+considered+the+first+ruler%22&lr=&as_drrb_is=q&as_minm_is=0&as_miny_is=&as_maxm_is=0&as_maxy_is=&as_brr=0 online]: "Otto can be considered the first ruler of the Holy Roman empire, though that term was not used until the twelfth century."</ref><ref name=Taagepera1997>{{Cita publicación periódica |author=Rein Taagepera |authorlink=Rein Taagepera |título=Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia |journal=[[International Studies Quarterly]] |volume=41 |issue=3 |pages=475–504 |date=September 1997 |doi=10.1111/0020-8833.00053}}</ref><ref>[http://www.uncp.edu/home/rwb/lecture_mid_civ.htm Medieval Civilization: Lecture Notes]</ref>
 
Formado en [[962]] da [[Francia Orientalis|parte oriental]] das tres en que se repartiu o reino [[Francos|franco]] de [[Carlomagno]] en [[843]] mediante o [[tratado de Verdún]], o Sacro Imperio foi a entidade predominante de Europa central durante case un milenio, até a súa disolución en [[1806]] por [[Napoleón Bonaparte|Napoleón I]].<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/269851/Holy-Roman-Empire/10194/Additional-Reading Holy Roman Empire], ''Encyclopædia Britannica'' En liña. Consultado o 12 de xullo de 2012.</ref> <ref>Joachim Ehlers: ''Natio 1.5 Deutschland und Frankreich'', en: ''Lexikon des Mittelalters'', Bd. 6, Sp. 1037&nbsp;f.</ref>
 
O '''Sacro Imperio Romano Xermánico''' ou sinxelamente '''Sacro Imperio''' (en [[lingua alemá|alemán]]: ''Heiliges Römisches Reich Deutscher Nation'' «Sacro Imperio Romano de Nación Alemá»; ou ''Sacrum Romanum Imperium Nationis Germaniae'' en [[latín]]) foi a unión política dun conglomerado de estados de [[Europa central]], que se mantivo dende a [[Idade Media]] até inicios da [[Idade Contemporánea]]. Formado en [[962]] da [[Francia Orientalis|parte oriental]] das tres en que se repartiu o reino [[Francos|franco]] de [[Carlomagno]] en [[843]] mediante o [[Tratado de Verdún]], o Sacro Imperio foi a entidade predominante de Europa central durante case un milenio, até a súa disolución en [[1806]] por [[Napoleón Bonaparte|Napoleón I]].<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/269851/Holy-Roman-Empire/10194/Additional-Reading Holy Roman Empire], Encyclopædia Britannica Online. Consultado o 12 de xullo de 2012.</ref><ref>[[Joachim Ehlers]]: ''Natio 1.5 Deutschland und Frankreich'', in: ''[[Lexikon des Mittelalters]]'', Bd. 6, Sp. 1037&nbsp;f.</ref> Á elección como emperador de [[Carlos V]] ([[28 de xuño]] de [[1519]]) ademais dos territorios alemáns e de [[Holstein]] e [[Prusia]], que con [[Riga]] chegaba até o golfo de [[Finlandia]], o Sacro Imperio comprendía [[Bohemia]], [[Moravia]] e [[Silesia]], alcanzando con [[Krajina]] as costas do [[Adriático]]; polo oeste, pertencían a el, o [[Condado de Borgoña|condado libre de [[Borgoña]] (ou [[Franco Condado]]) e [[Savoia (rexión histórica)|Savoia]], aos que se sumaban [[Xénova]], [[Lombardía]] e [[Toscana]] en terras italianas. Tamén estaban integrados no Imperio a maior parte dos [[Países Baixos]], coa excepción do [[Artois]] e [[Flandres]], ao oeste do [[río Escalda]]. Partindo do norte dos [[Alpes]], levaba todo un mes atravesar o territorio imperial en sentido norte-sur ou leste-oeste.<ref>{{cita libro|título= Germany and the Holy Roman Empire: Volume I: Maximilian I to the Peace of Westphalia, 1493-1648|editor= Joachim Whaley|yearano=2011 |publisher=Oxford University Press|pagepáxinas=17-20}}</ref> <ref name=Gascoigne>Gascoigne, Bamber. [http://www.historyworld.net/wrldhis/plaintexthistories.asp?historyid=aa35 "History of the Holy Roman Empire"], en HistoryWorld.</ref>
 
A denominación do Sacro Imperio variou enormementecosiderabelmente ao longo dos séculos. En [[1034]] utilizábase a fórmula ''Imperio Romano'' para referirse ás terras baixo dominio de [[Conrado II]] e non foi até [[1157]], durante o reinado de [[Federico I Barbarroxa]], en que se empezou a usar o termo ''Sacro Imperio''. Doutra banda, o uso do termo ''Emperador Romano'' facía referencia aos gobernadores das terras europeas do norte e comezou a usarse con [[Otón II]] ([[emperador]] entre 973 e 983). Os emperadores anteriores, dende [[Carlomagno]] (morto en [[814]]) até [[Otón I de Alemaña|Otón I o Grande]] (emperador entre 962 e 973), utilizaran simplemente o título de ''Imperator Augustus'' (Emperador Augusto). O termo Sacro Imperio Romano comeza a ser utilizado a partir de 1254; e o termo '''Sacro Imperio Romano Xermánico''' data dode [[1512]], logo de moitas variacións nos últimos anos do [[século XV]].<ref name=Gascoigne /> <ref>Martin Arbage, "Otto I", inen ''Medieval Italy: An Encyclopedia'', (Routledge, 2004), p. 810 [http://books.google.com/books?id=spKxJeHJgTAC&pg=PA810&dq=%22Otto+can+be+considered+the+first+ruler%22&lr=&as_drrb_is=q&as_minm_is=0&as_miny_is=&as_maxm_is=0&as_maxy_is=&as_brr=0 online]: "Otto can be considered the first ruler of the Holy Roman empire, though that term was not used until the twelfth century."</ref> <ref name=Taagepera1997>{{Cita publicación periódica |author=Rein Taagepera |authorlinkautor=Rein Taagepera |título=Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia |journalpublicación=[[International Studies Quarterly]] |volume=41 |issuenúmero=3 |pagespáxinas=475–504 |datedatae=Septembersetembro de 1997 |doi=10.1111/0020-8833.00053}}</ref> <ref>[http://www.uncp.edu/home/rwb/lecture_mid_civ.htm Medieval Civilization: Lecture Notes]</ref>
 
== Idiosincrasia do Sacro Imperio ==
 
O Sacro Imperio Romano Xermánico orixinouse na [[Francia Oriental]]. Debido á súa natureza prenacional e supranacional, o Imperio nunca se converteu nun [[Estado|Estado nación]] moderno, coma no caso de [[España]] ou de [[Francia]], polo que nunca se desenvolveu un sentimento nacional integral.
 
O Imperio mantivo unha organización [[Monarquía|monárquica]] e corporativa, dirixida por un [[emperador]] e os [[Estado imperial|Estados imperiais]] con moi poucas institucións comúns. O poder do Imperio non se encontraba unicamente en mans do [[Emperador romano xermánico]]emperador nin dos [[electorado|príncipes electores]] ou dun conxunto de persoas como aas que se reunían nas [[Dieta Imperial||Dietas Imperiais]]; por iso, o Imperio non pode ser entendido como un Estado federal nin como unha confederación. Tampouco era unha simple [[aristocracia]] ou [[oligarquía]]. Non obstante, presentapresentaba características propias de todas estas formas estatais. A historia do Sacro Imperio está marcada pola loita en canto á súa natureza. Así coma nunca logrou crebar a obstinación rexional dos seus territorios, o Imperio caeu nunha confederación informe: a&nbsp;[[Kleinstaaterei]].
 
O Sacro Imperio foi unha institución única na historia mundial e é por iso que a forma máis sinxela de entendelo sexa quizais definilo polas súas diferenzas respecto doutras entidades máis comúns.<ref name="Whaley17">Whaley 2011, p. 17.</ref> <ref name="Peter Moraw 1999">Peter Moraw, ''Heiliges Reich'', inen: [[''Lexikon des Mittelalters]]'', Munich & Zurich: Artemis 1977–1999, vol. 4, col. 2025–2028.</ref>
 
* Nunca tivo vocación de converterse en estado nación, a pesar do carácter xermánico da maior parte dos seus gobernantes e habitantes. dendeDende os seus inicios, o Sacro Imperio estivo constituído por diversos pobos, e unha parte substancial da súa [[nobreza]] e cargos electos procedía de fóra da comunidade xermano-falante. No seu apoxeo, o imperioImperio englobaba a maior parte das actuais [[Alemaña]], [[Austria]], [[Suíza]], [[Liechtenstein]], [[Bélxica]], [[Países Baixos]], [[Luxemburgo]], [[República Checa]] e [[Eslovenia]], así como o leste de [[Francia]], o norte de [[Italia]] e oeste de [[Polonia]]. E con eles os seus idiomas, que comprendían multitude de dialectos e variantes dodos que formarían o alemán, o italiano e o francés, ademais das linguas eslavas. Doutra banda, a súa división en numerosos territorios gobernados por príncipes seculares e eclesiásticos, bispos, condes, cabaleiros imperiais e cidades libres facían del, polo menos na época moderna, un territorio moito menos unido que os emerxentes estados modernos que tiña ao seu redor.<ref>[http://www.heraldica.org/topics/national/hre.htm The Holy Roman Empire], en Heraldica.org.</ref>
* A diferenza das confederacións, o concepto de imperioImperio non só implicaba o goberno dun territorio específico, senón que tiña fortes connotacións relixiosas (de aí o prefixo ''sacro''), e durante moito tempo mantivo un forte ascendente sobre outros gobernantes do orbe cristián. atéAté [[1508]], os reis alemáns (titulados como [[rei dos Romanos]]) non eran considerados como emperadores até que o [[Papapapa]], vigairo de [[Cristo]] na terra, coroounoscoroábaos formalmente como tales.<ref name="Johnson">Johnson, Lonnie R. ''Central Europe: Enemies, Neighbors, Friends'' (1996), Oxford University Press, [http://books.google.com/books?id=e_m13Hk3AFEC&pg=PA13&source=gbs_toc_r&cad=4#v=onepage&q&f=false p. 23].</ref>
 
O imperio, xa que logo, podería describirse como unha conxunción entre un estado e unha confederación de carácter relixioso.
Liña 94 ⟶ 98:
== Estrutura e institucións ==
 
dendeDende a [[Alta Idade Media]], o Sacro Imperio caracterizouse por unha peculiar coexistencia entre emperador e poderes locais. Diferentemente dos gobernantes da ''[[Francia na Idade Media|Francia Occidental]]'', que máis tarde se convertería en [[Francia]], o emperador nunca obtivo o control directo sobre os estados que oficialmente rexentaba. De feito, dende os seus inicios viuse obrigado a ceder máis e máis poderes aos duques e os seus territorios. Devandito proceso empezaría no [[século XII]], concluíndo en gran medida coa [[paz de Westfalia]] ([[1648]]).
 
Oficialmente, o imperio ou ''Reich'' compúñase do rei, que había de ser coroado emperador polo Papapapa (até 1508), e os ''Reichsstände'' (Estados imperiais).
 
=== Rei dos pobos xermánicos ===
 
[[Ficheiro:Holy Roman Empire crown dsc02909.jpg|miniatura|200px280px|Coroa do Sacro Imperio (segunda metade do [[século X]]), conservada actualmente na [[Schatzkammer]] de [[Viena]].]]
 
[[Ficheiro:MZK 002 Nr 03 Über die Kleinodien des heil. römisch-deutschen Reiches - Tafel Krönungsmantel - Josef Schönbrunner.jpg|thumb|Part of the imperial coat, 1857]]
A coroación papal de [[Carlomagno]] como emperador dos romanos en [[800]] constituíu o exemplo que seguiron os posteriores reis; e foi a actuación de Carlomagno defendendo ao papa fronte á rebelión dos habitantes de [[Roma]], o que iniciou a noción do emperador como protector da [[Igrexa Católica|Igrexa Católica Romana]].
 
Converterse en emperador requiría acceder previamente ao título de rei dos alemáns (''Deutscher König''). dendeDende tempos inmemoriais, os reis alemáns foran designados por elección. No [[século IX]] era elixido entre os líderes das cinco tribos máis importantes ([[francos]], [[saxóns]], [[bávaros]], [[Suabia|suabos]] e [[Turinxia|turinxios]]), posteriormente entre os duques laicos e relixiosos do reino, reducíndose finalmente aos chamados ''Kurfürsten'' (príncipes electores). Finalmente, o colexio de electores quedou establecido mediante a [[Bula de Ouro]] ([[1356]]). Inicialmente había sete electores, pero o seu número foi variando lixeiramente a través dos séculos (véxase [[Príncipe elector|príncipes electores]] para máis detalles).
 
atéAté [[1508]], os recentemente elixidos reis de Alemaña (oficialmente ''Rex Romanorum'', rei dos Romanos) debían trasladarse a Roma para ser coroados emperadores polo Papapapa. Porén, habitualmente o proceso demorábase até a resolución dalgúns conflitos crónicos: imporse no inestable norte de Italia, resolver disputas pendentes co patriarca romano, etc.
 
As tarefas habituais dun soberano, como decretar normas ou gobernar autonomamente o territorio, foron sempre, no caso do emperador, sumamente complexas. O seu poder estaba fortemente restrinxido polos diversos líderes locais. dendeDende finais do século XV, o ''Reichstag'' estableceuse como órgano lexislativo do imperio, unha complicada asemblea que se reunía a petición do emperador, sen unha periodicidade establecida e en cada ocasión nunha nova sede. En [[1663]], o ''Reichstag'' transformouse nunha asemblea permanente.
 
=== Estados Imperiais ===
Liña 255 ⟶ 259:
 
== Notas ==
{{Listaref|2}}
 
== Véxase tamén ==
Liña 311 ⟶ 315:
* Peter Claus Hartmann, ''Kulturgeschichte des Heiligen Römischen Reiches 1648 bis 1806''. Wien, 2001
* Georg Schmidt, ''Geschichte des Alten Reiches''. München, 1999
* [[James Bryce, 1st Viscount Bryce|James Bryce]], ''The Holy Roman Empire''. ISBN 0-333-03609-3
* Jonathan W. Zophy (ed.), ''The Holy Roman Empire: A Dictionary Handbook''. Greenwood Press, 1980
* [http://www.historischekommission-muenchen.de/seiten/projekte.html Deutsche Reichstagsakten]
* George Donaldson, ''Germany: A Complete History''. Gotham Books, Nova York 1985
* [[Jason Phillip Coy, Benjamin Marschke, David Warren Sabean]], ''[http://www.berghahnbooks.com/title.php?rowtag=CoyHoly The Holy Roman Empire, Reconsidered]'', [http://www.berghahnbooks.com/ Berghahn Books] (2010)
* Joachim Whaley, ''Germany and The Holy Roman Empire'', Volumes 1 and 2, [[OUP]], 2011