Sacro Imperio Romano Xermánico: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Xoio (conversa | contribucións)
Xoio (conversa | contribucións)
Liña 159:
[[Ficheiro:Europe mediterranean 1097.jpg|miniatura|250px|dereita|O Imperio en 1097.]]
 
[[Conrado III]], [[rei dos Romanos|rei de Alemaña]] chegou ao trono en [[1138]] e comezou unha nova dinastía, a dos [[Hohenstaufen]]. Con ela o Imperio entrou nunha época de apoxeo baixo as condicións do [[Concordato de Worms]] de [[1122]]. Deste período cabe destacar a figura de [[Federico I Barbarroxa]] (rei dende 1152, emperador en 1155–1190).
 
Baixo o seu reinado tomou forza a idea de romanidade do Imperio, como modo de proclamar a independencia do emperador respecto á Igrexa, pero simultaneamente rebautizou ao Imperio como "Sacro imperio" (é dicir, "sagrado", pero baixo os ditados do rei, non do papa).
 
Unha asemblea imperial en [[1158]] en [[Roncaglia]] proclamou de forma explícita os dereitos imperiais. Aconsellada por diversos doutores da emerxente facultade de dereito da [[Universidade de [[Boloña]], inspiráronse no ''[[Corpus Iuris Civilis]]'', de onde extraeron principios como o de ''princeps legibus solutus'' ("o príncipe non está sometido á lei") do ''Digesto''.
 
O feito de que as leis romanas se crearan para un sistema totalmente diferente, e que non fosen adecuadas á estrutura do Imperio, era secundario; a importancia residía no intento da corte imperial de establecer unha especie de texto constitucional.
 
[[Ficheiro:Balduineum Wahl Heinrich VII.jpg|miniatura|esquerda|200px|OSOs [[Príncipe electorelectorado|príncipes electores]].]]
Hasta que a querela das Investiduras, os dereitos imperiais eran referidos de forma xenérica como “regalías”, e non foi até a asemblea de Roncaglia, cando ditos dereitos se explicitaron. A lista completa incluía dereitos de peaxe, tarifas, cuñaxe de moeda, impostos punitivos colectivos, e a investidura (elección e destitución) dos detentores de cargos públicos. Estes dereitos buscaban a súa xustificación de forma explícita no dereito romano, un acto lexislativo de profundo calado. Ao norte dos Alpes, o sistema tamén estaba ligado ao dereito feudal. Barbarroxa conseguiu así vincular aos duques xermánicos (reticentes ao concepto da institución imperial, como ente unificador).<ref name="Barraclough 1984 109"/>
 
Hasta que a [[querela das Investiduras]], os dereitos imperiais eran referidos de forma xenérica como “regalías”, e non foi até a asemblea de Roncaglia, cando ditos dereitos se explicitaron. A lista completa incluía dereitos de peaxe, tarifas, cuñaxe de moeda, impostos punitivos colectivos, e a investidura (elección e destitución) dos detentores de cargos públicos. Estes dereitos buscaban a súa xustificación de forma explícita no dereito romano, un acto lexislativo de profundo calado. Ao norte dos Alpes, o sistema tamén estaba ligado ao dereito feudal. Barbarroxa conseguiu así vincular aos duques xermánicos (reticentes ao concepto da institución imperial, como ente unificador).<ref name="Barraclough 1984 109"/>
Para solucionar o problema que supoñía que o emperador (trala querela das Investiduras) non puidese continuar utilizando a la igrexa como parte do seu aparello de goberno, os Hohenstaufen cederon cada vez máis territorio aos “ministerialia”, que formalmente eran servos non libres, dos cales Federico esperaba fosen máis submisos que os duques locais. Utilizada inicialmente para situacióms de guerra, esta nova clase formaría a base da [[cabalería]], outro dos fundamentos do poder imperial.<ref name="Barraclough 1984 109"/>
 
Para solucionar o problema que supoñía que o emperador (tralatras a querela das Investiduras) non puidese continuar utilizando a la igrexa como parte do seu aparello de goberno, os Hohenstaufen cederon cada vez máis territorio aos “ministerialia”''ministerialia'', que formalmente eran servos non libres, dos cales Federico esperaba fosen máis submisos que os duques locais. Utilizada inicialmente para situacióms de guerra, esta nova clase formaría a base da [[cabalería]], outro dos fundamentos do poder imperial.<ref name="Barraclough 1984 109"/>
Outro paso constitutivo importante realizado en Roncaglia foi o establecemento dunha nova paz (''[[Landfrieden]]'') en todo o Imperio, un intento de abolir as vinganzas privadas entre os duques, ao mesmo tempo que se conseguía someter aos subordinados do emperador a un sistema lexislativo y xurisdicional público, encargado da persecución dos actos delitivos, una idea que nesa época aínda non estaba universalmente aceptada, e que se parecería ao concepto moderno do "imperio da lei".<ref>[http://www.ptejteseknihovny.cz/uloziste/aba001/2007-2009/zlata-bula-karla-iv Zlatá bula Karla IV. na Ptejte se knihovny]</ref>
 
Outro paso constitutivo importante realizado en Roncaglia foi o establecemento dunha nova paz (''[[Landfrieden]]'') en todo o Imperio, un intento de abolir as vinganzas privadas entre os duques, ao mesmo tempo que se conseguía someter aos subordinados do emperador a un sistema lexislativo ye xurisdicional público, encargado da persecución dos actos delitivos, una idea que nesa época aínda non estaba universalmente aceptada, e que se parecería ao concepto moderno do "imperio da lei".<ref>[http://www.ptejteseknihovny.cz/uloziste/aba001/2007-2009/zlata-bula-karla-iv Zlatá bula Karla IV. na Ptejte se knihovny]</ref>
[[Ficheiro:Balduineum Wahl Heinrich VII.jpg|miniatura|esquerda|200px|OS [[Príncipe elector|príncipes electores]].]]
 
Outro novo concepto da época foi a sistemática fundación de cidades, tanto por parte do emperador como polos duques locais. Este fenómeno, xustificado polo crecemento explosivo da poboación, tamén supuxo unha forma de concentrar o poder económico en lugares estratéxicos, tendo en conta que as cidades xa existentes eran fundamentalmente de orixe romano, ou antigas sés episcopais. Entre as cidades fundadas no [[século XII]] atópanse [[Friburgo, Alemaña|Friburgo]], modelo económico para moitas outras cidades posteriores, ou [[Múnic]].
 
==== A loita entre os "Poderes Universais" ====
Os [[chamados ''Poderes universais]]Universais'' eran o [[papa|Pontificado]] e o [[Imperio]], e ambos disputábanse o chamado [[''Dominium mundi]]'' (o dominio do mundo, concepto ideolóxico con implicacións tanto terreais como transcendentes nun plano espiritual).
 
En 1176 produciuse a [[batalla de Legnano]], a cal tivo unha repercusión crucial na loita que mantiñan [[Federico Barbarroxa]] contra as comunas da [[Liga Lombarda]] (baixo a protección do papa Alexandro[[Alexandre III, papa|Alexandre III]]). Esa batalla foi un fito dentro do prolongado conflito interno entre [[güelfos]] e [[xibelinos]], e do que era o máis antigo existente entre os dous poderes universais: Pontificado e Imperio.
 
As tropas imperiais sufriron unha gran derrota e Federico viuse forzado a firmar a [[Pazpaz de Venecia]] (1177) coa que recoñeceu a [[Alexandre III, como [[papa|Alexandre III]] como papa lexítimo. Ao mesmo tempo, recoñecía ás cidades o dereito de construír murallas, de gobernarse a si mesmas (e o seu territorio circundante) elixindo libremente aos seus maxistrados, de constituír unha liga e de conservar as costumes que tiñan "dende os tempos antigos". Este amplo grado de tolerancia, ao que o historiador [[Jacques Le Goff]] chama "güelfismo moderado", permitiu crear en Italia unha situación de equilibrio entre as pretensións imperiais e o poder efectivo das comunas urbanas, similar ao equilibrio logrado entre o imperio e o papado a través del [[Concordato de Worms]] (1122) que resolveu a [[Querela das Investiduras]].
 
O reinado do último dos StaufenHohenstaufen foi en moitos aspectos diferente dos seus predecesores. [[Federico II Hohenstaufen]] subiu ao trono dedo [[Reino de Sicilia]] sendo aínda un neno. Mentres, en Alemaña, o neto de Barbarroxa, [[Filipe de Suabia]], e o fillo de [[Henrique o León]], [[Otón IV]], disputáronlle o título de rei dos alemánsRomanos (rei de Alemaña). Despois de ser coroado emperador en [[1220]], arriscouse a un enfrontamento co papa ao reclamar poderes sobre Roma; logrou tomar [[Xerusalén]] mediante un acordo diplomático na [[Cruzadas|Sexta Cruzada]] ([[1228]]) cando aínda pesaba sobre el a excomuniónexcomuñón papal. Proclamouse a si mesmo [[Reino de Xerusalén|rei de Xerusalén]] en 1229 e tamén obtivo este título en [[Belén]] ye [[Nazaret]].
 
Á vez que Federico elevaba o ideal imperial ao seu punto álxido, comezoucomezaron tamén os cambios que o levarían á súa desintegración. Por un lado, concentrouse en establecer un Estado de gran modernidade en Sicilia. Pero á vez, Federico foi o emperador que máis poderes cedeu ante os duquespríncipes xermanosalemáns. E isto fíxoo mediante a instauración de dous medidas de longo alcance que nunca revocaríarevogaría o poder central.
 
Na ''Confoederatio cum princibus ecclesiasticis'' de [[1220]], Federico cedeu unha serie das ''regalías'' a favor dos bispos, entre elas impostos, cuñaxe, xurisdicións, fortificacións, e máis tarde, en [[1232]] o ''Statutem in favorem principum'', que foi fundamentalmente unha extensión deses privilexios ao resto dos territorios (os non eclesiásticos). Esta última cesión fíxoa para acabar ca rebelión do seu fillo Henrique, e a pesar de que moitos destes privilexios xa existiran con anterioridade, agora atopábanse cunha garantía global, para todos os duques alemáns, ao permitirlles garantir a ordenorde ao norte dos Alpes, mentres que Federico se limitaba ás súas bases en Italia. O documento de 1232 sinalou o momento en que por primeira vez os duques alemáns foron designados ''domini terrae'', señores das súas terras, un cambio terminolóxico moi significativo.
 
=== O rexurdimento dos territorios no Imperio tras os Hohestaufen ===