Revisión como estaba o 25 de maio de 2016 ás 19:49 editar Imxavitooh (conversa \| contribucións) 48.052 edicións Sen resumo de edición ← Edición máis vella		Revisión como estaba o 29 de xullo de 2016 ás 11:27 editar desfacer BanjoBot 2.0 (conversa \| contribucións) Bots 393.002 edicións m Arranxos varios Edición máis nova →
Liña 52: }} '''San Marino'''<ref>{{DRAG\|sanmarinés}}</ref>, oficialmente '''Serenísima República de San Marino''', (en [[lingua italiana\|italiano]]: ''Serenissima Repubblica di San Marino'') é unha [[república]] situada nos [[Apeninos]], [[enclave\|encravada]] no interior de [[Italia]], e sen saída ao mar. Cun tamaño de tan só 61,4  km² é un dos países máis pequenos do mundo, só superando en [[Europa]] á [[Cidade do Vaticano]] e a [[Mónaco]]. Ademais con preto de 30.000 habitantes é o estado menos poboado dos membros de [[Consello de Europa]]. Con todo, non pertence á [[Unión Europea]]. A República de San Marino é a [[república]] [[soberanía\|soberana]] [[constitución\|constitucional]] máis antiga do mundo aínda existente, sendo fundada, segundo a tradición, o [[3 de setembro]] de [[301]] por un canteiro chamado [[Mariño diácono\|Mariño]], o cal deu nome ao país. A lenda di que Mariño fuxiu dende a costa [[Dalmacia\|dálmata]], naquel entón [[Colonialismo\|colonia]] [[Imperio Romano\|romana]], no ano [[257]] cando o futuro emperador [[Diocleciano]] emitiu un decreto chamando á reconstrución das murallas de [[Rimini]] destruídas por [[pirata]]s libúrnios, refuxiándose no [[Monte Titano]]. A súa capital é a [[cidade de San Marino]]. Liña 67: No [[1503]] producise a primeira das tres ocupacións militares do territorio sanmarinés, neste caso levada a cabo por César Borgia, que invadiu a república até pouco antes da súa morte uns meses despois. Case un século despois foi redactada unha [[Constitución]], concretamente o [[8 de outubro]] de [[1600]], documento que aínda segue vixente, sendo o máis antigo do mundo en facelo actualmente. En [[1739]], o Cardeal Alberoni volveu invadir o pequeno Estado pero a [[desobediencia civil]] e as [[manifestación\|protestas]] ante o [[Clemente XII, papa\|Papa Clemente XII]] para obter [[xustiza]] deron resultado. O estado foi recoñecido por [[Napoleón Bonaparte\|Napoleón]] en [[1797]] e no [[Congreso de Viena]] en [[1815]]. Debido á [[Risorgimento\|unificación]] da [[Península Itálica]], a independencia de San Marino tivo que selarse cun tratado en [[1862]] co emerxente [[Italia\|Reino de Italia]], que foi revisado e corroborado en [[1939]] e [[1971]]. Xa no [[século XX]], unha revolución pacífica restaurou en [[1906]] o sistema electivo do [[Consello Grande e Xeral]] (órgano supremo do Estado), que se convertera durante os século nun clan pechado. Durante a [[Primeira Guerra Mundial\|Primeira]] e [[Segunda Guerra Mundial\|Segunda Guerras Mundiais]] seguiu os destinos do seu [[Italia\|veciño transalpino]], sendo ocupada (por terceira e última vez) en [[1943]] por orde de [[Hitler]], recuperada logo polos [[aliados da Segunda Guerra Mundial\|aliados]] volveu ser tomada de novo polos [[Alemaña nazi\|alemáns]], sendo finalmente liberada en [[1945]]. Restaurada a [[democracia]], unha coalición de [[socialista]]s e [[comunista]]s gobernou até [[1957]], en que foron desprazados polos [[democristián]]s, quen desde [[1973]] constituíron cos socialistas un goberno de coalición. De aí viría un tempo de gobernos de curta duración até [[1978]], cando os [[comunista]]s recuperaron o poder, aínda que debido a un escándalo financeiro perderon o poder, acadándoo de novo, cunha alianza cos [[democristián]]s, en [[1993]] e [[1998]]. Liña 75: == Xeografía == [[Ficheiro:Monte Titano.jpg\|miniatura\|[[Monte Titano]].]] San Marino é un [[enclave]] de Italia, na fronteira entre as [[subdivisións de Italia\|rexións]] de [[Emilia-Romaña]] e [[Marche]]. A súa [[topografía]] está dominada polos [[Apeninos]], tendo un terreo accidentado, sendo o 17% do mesmo arable. O punto máis alto do país é o [[Monte Titano]]<ref>[http://www.meteosanmarino.com/webcamNE.htm Live view]</ref>, situado a 749 metros de altitude sobre o nivel do mar. Non hai ningún corpo de auga cun tamaño significativo, aínda que algúns ríos atravesan o país, sendo os máis importantes o Ausa, o Marano e o San Marino. Segundo [[Adena / WWF\|WWF]], o territorio de San Marino pertence á ecorrexión denominada bosque esclerófilo e semicaducifolio de [[Italia]]. O [[clima]] é [[clima mediterráneo\|mediterráneo]] con influencias continentais, con veráns cálidos e invernos fríos. O Centro Nacional de Meteoroloxía e Climatoloxía de San Marino proporciona prognósticos locais.<ref>[http://www.meteosanmarino.com Meteo San Marino - Centro Nacional de Meteoroloxía e Climatoloxía de San Mariño]</ref> Cun tamaño de 61,2  km² e 39  km de fronteiras, todas con [[Italia]], San Marino é o terceiro Estado máis pequeno de [[Europa]], só superando á [[Cidade do Vaticano]] e [[Mónaco]], sendo até a [[independencia]] de [[Nauru]] en [[1968]], o estado [[república\|republicano]] máis pequeno do mundo. == Política e goberno == Liña 171: {{VT\|Lira sanmarinesa}} A pesar de non ser moi industrializado, San Marino ten unha das maiores [[Lista de países por PIB (PPA) per cápita\|rendas per cápita]] de [[Europa]]. O [[turismo]] representa máis do 50 % do [[PIB]], máis de tres millóns de visitantes en [[1997]], debido en gran medida á súa proximidade con [[Rimini]] e ao [[mar Adriático]]. Tamén son importantes a banca, a [[electrónica]] e a [[cerámica]]. Os produtos agrícolas son o [[viño]] e os [[cereal\|cereais]], ademais do [[queixo]] e o cría de [[ovino]]s nos campos. Un número considerable de habitantes do país traballa na cidade italiana de [[Rimini]] polo que, para facilitar o desprazamento dos seus habitantes, existe unha liña de ómnibus internacional que liga a cidade de San Marino á [[~~Italia\|italiana~~italia]]na. Con todo, como o país está constituído principalmente sobre o [[Monte Titano]], non é posible para o autobús chegar ao cumio, por iso existe un sistema de teleférico que transporta seus habitantes até as partes máis altas con intervalos de 15 minutos entre unha viaxe e outra. Aínda que a república non é un membro oficial da [[Eurozona]], permíteselle usa-lo [[Euro]] coma [[divisa\|moeda nacional]] en virtude de acordos có [[Consello da Unión Europea]], podendo estampar o seu propio deseño nacional na cara correspondente. Liña 184: [[Ficheiro:Basilica del Santo.jpg\|miniatura\|Catedral da [[Cidade de San Marino]].]] {{Artigo principal\|Demografía de San Marino}} A República de San Marino é un estado de só tan 61,5  km² de superficie, o que o converte no segundo estado máis pequeno de [[Europa]]. Posúe preto de 30.000 habitantes (29.973 estimados en [[2008]]), tendo así unha densidade de poboación de 489 habitantes/km². O cultivo, a cría de ovellas, e o traballo da pedra nas canteiras forman a columna vertebral da economía de San Marino. Non ten os recursos minerais, e hoxe en día a maioría das terras están aradas ou cubertas por bosques. A poboación, composta basicamente por sanmarineses nativos e italianos, segue unha tendencia de crecemento: no primeiro censo de [[1864]] a poboación era de 7.080, no segundo ([[1874]]) de 7.464, no terceiro ([[1899]]) de 9.359, no cuarto ([[1947]]) de 12.100 e no quinto ([[1976]]), de 12.284. Os sanmarineses que residen no estranxeiro son preto de 17.000 mentres que os estranxeiros que residen en San Marino son 1.000, aproximadamente. A lingua oficial é o italiano, ademais está amplamente estendido o [[lingua emiliano-romañola\|emiliano-romañolo]], tamén coñecido coma [[sanmarinés]]. A relixión predominante é o [[igrexa Católica\|catolicismo]]. Liña 191: === Gastronomía === A cociña de San Marino é moi semellante á [[~~Italia\|italiana~~italia]]na, en especial á das rexións veciñas de [[Emilia-Romaña]] e [[Marche]], mais conta tamén cunha serie de pratos propios e produtos únicos. A principal especialidade sanmarinesa é, polo tanto, a pasta, entre as que destacan a lasagna, o spaghetti alla bolognese e os calzone. Con todo, o seu prato máis coñecido é probablemente a Torta Tre Monti (do [[lingua italiana\|italiano]]: ''Torta das Tres Montañas''), que é unha torta de waffle bañada en chocolate que representa as [[Torres de San Marino\|Tres Torres de San Marino]]. Igualmente os xeados tamén son unha especialidade. O país conta ademais cunha pequena industria [[Viño de San Marino\|vinícola]]. === Deporte === {{VT\|Gran Premio de San Marino}} [[Ficheiro:Ratzenberger.jpg\|miniatura\|dereita\|[[Roland Ratzenberger]] no día no que faleceu durante o [[Gran Premio de San Marino]] de [[1994]].]] Até o ano [[2006]] existiu o [[Gran Premio de San Marino]] de [[Fórmula 1]]. Foi neste Gran Premio no que morreron o [[Austria\|austríaco]] [[Roland Ratzenberger]] e o [[~~Brasil\|brasileiro~~brasil]]eiro [[Ayrton Senna]], tras bater o seu [[WilliamsF1\|Williams]] no muro da curva Tamburello), ambos en [[1994]], polo que ese gran premio acabou chamado como o "Fin de semana Negro". A pesar do nome, o Gran Premio celebrábese no [[Autódromo Enzo e Dino Ferrari]] de Imola, na [[subdivisións de Italia\|rexión italiana]] da [[Emilia-Romaña]], a uns 100 [[quilómetro]]s ao noroeste do país. O mesmo ocorre co actual Gran Premio de MotoGP, aínda que este é realizado no Circuíto de Misano, nas marxes do [[Adriático]]. San Marino tamén ten o seu propio Comité Olímpico afiliado ao [[COI]] e, a diferencia do que ocorre con outros microestados como o [[Mónaco\|Principado de Mónaco]] e a [[Vaticano\|Cidade do Vaticano]], ten súa federación nacional de fútbol como membro da [[FIFA]]. Con todo, esta selección de fútbol, está considerada unha das peores do mundo, tendo inclusive recibido dez goles da selección de [[Bélxica]] durante as Eliminatorias do [[Mundiais de Fútbol\|Mundial de Fútbol]] de [[2002]] e 13 de [[Alemaña]] durante a clasificación para a [[Eurocopa de fútbol 2008\|Eurocopa de 2008]]. O seu principal club é a Società Sportiva Murata, que fixo historia por ser o primeiro equipo samariñense en participar na [[Liga de Campións da UEFA]].

San Marino: Diferenzas entre revisións