Linguas nórdicas: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
engado control de autoridades
m Arranxos varios using AWB
Liña 1:
[[Ficheiro:Lenguas nórdicas.PNG|Linguas nórdicas|miniatura|dereita|300px]]
Coñécese co nome de '''linguas nórdicas'''<ref>Esta expresión é a tradución directa de "nordiske sprog/nordiska språk", que é a máis empregada polos especialistas e xuristas nos [[países nórdicos]].</ref> ás ''linguas xermánicas setentrionais''<ref>Expresión empregada na [[xenética lingüística]] (Gordon, Raymond G., Jr. (ed.), 2005. [http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=90971 Language Family Trees Indo-European, Germanic, North]. Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition. Dallas, Tex.: SIL International).</ref> ou ''linguas escandinavas''.<ref>Termo que aparece en estudos lingüísticos sobre [[Escandinavia]] ([http://uit.no/scandiasyn/scandiasyn/1 Traballo sobre a sintaxe do dialecto escandinavo]. Consultado o 18 de setembro de 2009), e que, en ocasións, só atinxe ao eido continental, ''i.e.'', [[Lingua dinamarquesa|dinamarqués]], [[lingua sueca|sueco]] e [[Lingua norueguesa|noruegués]]</ref> Constitúen unha das tres pólas das [[linguas xermánicas]], unha sub-familia das [[linguas indoeuropeas]], xunto coas linguas xermánicas occidentais e mailas linguas xermánicas orientais.
 
Derivan do [[protonórdico]] e do [[nórdico antigo]], e son faladas en [[Dinamarca]], [[Noruega]], [[Suecia]], as [[Illas Feroe]], [[Islandia]] e [[Groenlandia]], así como por unha significativa minoría sueca en [[Finlandia]] e por grupos de inmigrantes en [[América do Norte]] e [[Australia]].
 
Aproximadamente 20 millóns de persoas dos países nórdicos teñen unha lingua escandinava como [[lingua nai]],<ref name="Holmberg">Holmberg, Anders and Christer Platzack (2005). "The Scandinavian languages". En ''The Comparative Syntax Handbook,'' eds Guglielmo Cinque and Richard S. Kayne. Oxford and New York: Oxford University Press. [http://www.dur.ac.uk/anders.holmberg/resources/The%20Scandinavian%20Languages.pdf Excerpt at Durham University].</ref> incluíndo unha significativa minoría sueca en [[Finlandia]].
 
== Historia ==
Liña 10:
Ao redor do ano 200, os falantes do xermánico setentrional fixéronse perceptiblemente distinguibles doutros falantes xermánicos. Entre o 750 e o 1100, os falantes do xermánico setentrional falaban [[dialecto]]s que correspondíanse cunha lingua coñecida como ''dinamarquesa'', nome usado para esa lingua ata o [[século XIII]] en [[Suecia]].<ref name="Lund" /> Unha inscrición en [[Runa|escritura rúnica]] documenta os primeiros desenvolvementos desta [[lingua]].
 
Os colonos escandinavos levaron a lingua dinamarquesa a [[Islandia]] e ás [[Illas Feroe]] cara ao 800. Das modernas linguas escandinavas, o [[islandés]] escrito é o máis próximo a esta lingua antiga.<ref name="Lund">Lund, Jørn. [http://web.archive.org/web/20040815170436/http://www.um.dk/Publikationer/UM/English/FactsheetDenmark/Language/html/chapter01.htm Language]. Publicación online do Real Ministerio Dinamarqués de Asuntos Exteriores, versión do 1 de novembro de 2003, consultada o 18 de setembro de 2009.</ref> Esta lingua dinamarquesa estaba moi vencellada co [[inglés antigo]], lingua sobre a que os [[viquingo]]s dinamarqueses exerceron unha gran influencia durante a súa ''[[idade viquinga]]''.
 
Tralos períodos do [[protonórdico]] e do [[nórdico antigo]], as linguas xermánicas setentrionais desenvolvéronse en dúas pólas: unha póla escandinava oriental, que se compoñía do [[lingua dinamarquesa|dinamarqués]] e [[lingua sueca|sueco]]; e unha póla occidental, composta polo [[lingua norueguesa|noruegués]], [[lingua feroesa|feroés]] e [[lingua islandesa|islandés]].<ref>Bandle, Oskar (ed.)(2005). ''The Nordic Languages: An International Handbook of the History of the North Germanic Languages''. Walter de Gruyter, 2005, ISBN 3-11-017149-X.</ref> Unha lingua máis, coñecida como [[Norn]], desenvolveuse nas [[Órcadas]] e nas [[Illas Shetland]] despois de que os viquingos se establecesen alí cara ao ano 800; no entanto, a lingua extinguiuse cara ao 1700.<ref name="Holmberg" />
Liña 26:
{{legend|#ff0000|Liña que sinala a división entre as linguas xermánicas setentrionales e occidentais}}
]]
A [[lingüística histórica]] diferenza entre dúas pólas principais: linguas escandinavas occidentais ([[Lingua norueguesa|noruegués]], [[lingua feroesa|feroés]] e [[islandés]]) e linguas escandinavas orientais ([[Lingua dinamarquesa|dinamarqués]] e [[lingua sueca|sueco]]), todas elas cos seus respectivos [[dialecto]]s e [[variedades diatópicas|variedades]]. As dúas pólas derivan, respectivamente, dos dialectos occidental e oriental do [[Nórdico antigo]]. Houbo tamén unha póla denominada [[Gútnico antigo]] falada na illa de [[Gotland]]. As linguas escandinavas orientais (e o [[lingua norueguesa|noruegués]] moderno a través do [[lingua dinamarquesa|dinamarqués]]) foron moi influídas polo medio-baixo alemán durante o período da [[liga Hanseática|expansión Hanseática]].
 
Na actualidade, os empréstamos do [[lingua inglesa|inglés]] están influíndo nestas linguas. Un informe do ano [[2005]] sobre palabras usadas por falantes das linguas escandinavas amosou que o número de empréstamos do inglés empregados nas linguas escandinavas duplicouse nos derradeiros 30 anos e que agora constitúe o 1'2% do seu léxico. O [[lingua islandesa|islandés]] importou un menor número de palabras inglesas que outras linguas escandinavas, malia ser o país no que máis se emprega o inglés.<ref name="Urban">"Urban misunderstandings". In [http://web.archive.org/web/20050213062716/http://www.norden.org/norden_i_veckan/2005/uk/050117.asp Norden this week - Monday 01.17.2005].The Nordic Council and the Nordic Council of Ministers. Consultado o 18 de setembro de 2009.</ref>