Poales: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
musgo |
m Arranxos varios using AWB |
||
Liña 32:
== Caracteres ==
Moitos caracteres, morfolóxicos e de ADN, que dan soporte a este [[clado]] son posibles [[sinapomorfía]]s: os vasos tamén en talo e follas, os corpos de sílice na epiderme, a perda dos cristais de [[ráfide]], o [[perianto]] que consta de cáliz corola, a [[micropila]] biestomal, o [[estilo (botánica)|estilo]] ben desenvolvido, os [[estigma (botánica)|estigmas]] pequenos, secos, o desenvolvemento do [[endosperma]] nuclear, o [[cotiledón]] unifacial ("hyperphyllar") e haustorial, e a perda do xene mitocondrial ''sdh''3.
Algúns xenes mitocondriais de Poales amosan unha evolución acelerada (Graham ''et ao.'' 2006)
Liña 38:
== Ecoloxía ==
Non posúen [[micorriza]]s.
A [[polinización]] anemófila (por vento), coa perda dos [[nectario]]s septais, desenvolveuse moitas veces en forma independente dentro de Poales, e é característica de [[Typhaceae]], [[Xuncaceae]], [[Cyperaceae]], [[Restionaceae]] e [[Poaceae]].
== Diversidade ==
A diversidade taxonómica das [[monocotiledónea]]s está presentada en detalle por Kubitzki (1998)
Lista da diversidade de Poales. As descricións son deliberadamente incompletas. Para máis información siga as ligazóns.
{|
Liña 57:
|
[[Ficheiro:Ananas macrodontes in a botanical garden in Münster, Germany.jpg|miniatura|esquerda|Flores (violetas) e brácteas (rosadas) dunha inflorescencia de [[ananá]]. O [[caravel do aire]] tamén posúe flores violetas sobre brácteas rosadas.]]
[[Ficheiro:Tillandsia usneoides03.jpg|miniatura|dereita|Hábito do musgo español, unha bromeliácea.]]
=== Piña, caravel do aire e afíns ===
A [[Ananas comosus|piña]] (''Ananas comosus'') e o [[caravel do aire]] (''Tillandsia aeranthos'') pertencen á familia das bromeliáceas. As bromeliáceas posúen follas carnosas que forman unha roseta basal que almacena auga. As súas flores son vistosas e coloridas, e cada unha posúe unha bráctea que tamén é colorida. O perianto está dividido en 3 sépalos e 3 pétalos. As bromeliáceas atópanse nas zonas cálidas de [[América]] (salvo unha soa especie en [[África]]).
Outra especie emparentada é o musgo de España (''[[Tillandsia usneoides]]'', que non medra en [[España]] senón en [[América]]) empregado para empacar.
Liña 67:
|-----
|
[[Ficheiro:Stegolepis_guianensis.jpg|miniatura|esquerda|''[[Stegolepis guianensis]]''.]]
=== Rapateáceas ===
Liña 75:
|-----
|
[[Ficheiro:Orectanthe sceptrum Roraima.jpg|miniatura|esquerda|Hábito de ''Orectanthe sceptrum'', unha xyridácea.]]
=== Pasto de ollos amarelos ===
O "pasto de ollos amarelos" (''[[Xyris]]'') e algúns outros xéneros máis pertencen á familia das xyridáceas. Posúen unha inflorescencia moi característica, que nace de un a moitos escapos, coas flores formando unha cabeza como un cono ou unha espiga ao final do escapo, con brácteas persistentes dispostas en espiral. As flores posúen 3 sépalos, 3 pétalos, 3 estames e 3 [[estaminodio]]s, e 3 carpelos de ovario súpero.
Son plantas características de rexións húmidas tropicais a subtropicais, e ''Xyris'' adoita ser cultivada especialmente en [[Acuario (recipiente)|acuarios]]. As vistosas flores de ''Xyris'' son efémeras, e as corolas ábrense por só unhas poucas horas. Só unha ou dúas flores por cabeza ábrense ao mesmo tempo. A [[polinización]] pode ser cumprida por [[abella]]s almacenadoras de pole. Os estaminodios, cos seus pelos, poden facilitar a polinización xuntando o pole e presentándollo ás abellas, ou poden enganar ás abellas atraéndoas coa crenza de que hai pole.
Liña 85:
|-----
|
[[Ficheiro:Eriocaulon compressum HabitusInflorescenes BotGardBln0806b.jpg|miniatura|esquerda|Hábito de ''Eriocaulon compressum'', notar a inflorescencia.]]
=== ''Riocaulon'' e afíns ===
As eriocauláceas foron chamadas "as [[Compositae]] das monocotiledóneas" (Compositae é a familia do [[xirasol]] e a [[margarida]], o que semella a flor é en realidade a inflorescencia, sendo cada "pétalo" unha flor, e cada semente unha flor). Do mesmo xeito que as compostas, o que parece a flor é en realidade a inflorescencia, ao final dun ou moitos escapos. A inflorescencia está rodeada por un invólucro de brácteas de consistencia de papel. As flores son pequeniñas e moitas veces posúen pelos, posúen sáibaos (2-3), pétalos (2-3), estames (2-6) e carpelos (2-3), e os estames e carpelos están claramente expostos, o que suxire que son polinizadas por vento, aínda que os [[nectario]]s presentes en ''[[Eriocaulon]]'' suxiren que a polinización por [[insecto]]s tamén ocorre, aínda que os visitantes parecen ser infrecuentes.
Están presentes en rexións tropicais e subtropicais, cunhas poucas estendéndose en hábitats tépedos, xeralmente húmidos.
Liña 95:
|-----
|
[[Ficheiro:Mayaca fluviatilis clean.jpg|miniatura|esquerda|''[[Mayaca fluviatilis]]''.]]
=== Maiacáceas ===
Liña 102:
{|
|-----
|
=== Turniáceas ===
As turniáceas son unha pequena familia distribuída ao sur de África e no Amazonas, na rexión da Güiana. Poden ser recoñecidas polos seus talos, as súas follas serradas, e as súas flores pentacíclicas.
Liña 110 ⟶ 109:
|-----
|
[[Ficheiro:Bordeaux jardin botanique 01.jpg|miniatura|esquerda|Hábito do [[xunco]].]]
=== Xuncos e afíns ===
Os [[xunco]]s (''Xuncus'') xunto con outros xéneros que forman a familia das xuncáceas, ocuparon todos os ambientes en especial os das zonas tépedas, e polinízanse por vento. As follas, semellantes ás dos pastos, posúen vaina e lámina pero non teñen lígula. As inflorescencias normalmente están condensadas en glomérulos terminais.
Moitos membros desta familia locen superficialmente como pastos, pero as flores posúen tépalos obvios, as follas son trísticas, e os froitos son cápsulas.
Liña 120 ⟶ 119:
|-----
|
[[Ficheiro:Cyperus papyrus3.jpg|miniatura|esquerda|Hábito do ''[[Cyperus papyrus]]''.]]
=== Ciperáceas ===
As ciperáceas son plantas graminiformes, moitas delas polinizadas por vento. Os talos adoitan ser máis ou menos triangulares no corte transversal, sen follas por riba da base. A flor non posúe perianto ou o posúe moi reducido a escamas, porcas ou pelos.
A inflorescencia básica das ciperáceas é unha espiguilla, do mesmo xeito que a dos pastos, por iso nunha época críallas a familia máis emparentada cos pastos, aínda que agora se sabe que non están especialmente emparentadas con eles (están máis emparentadas aos xuncos). Como pasa cos xuncos, as ciperáceas poden ser confundidas cos pastos, pero non teñen lígula, as súas follas son trísticas, e as súas vainas son pechadas. Ademais, as flores dos pastos están pechadas por dúas brácteas (a lemma e a pálea) mentres que as das ciperáceas fican pechadas por unha soa bráctea.
Quizais a ciperácea máis empregada sexa ''[[Cyperus papyrus]]'', coa que se fabricaban os papiros no antigo Exipto.
Liña 132 ⟶ 131:
|-----
|
=== Anartriáceas ===
As anartriáceas están distribuídas no oeste de Australia, e até hai pouco incluíanse os seus xéneros nas [[restionáceas]]. Son plantas dioicas con lígula nas follas, inflorescencia racimosa, as flores masculinas con pole operculado e as femininas coas pezas do xineceo opostas ás do perianto externo. Os 3 xéneros que a compoñen (''[[Anarthria]]'', ''[[Hopkinsia]]'', ''[[Lyginia]]'') fican unidos polos [[análises moleculares de ADN]], mais son ben distintivos morfoloxicamente.
Liña 139 ⟶ 137:
|-----
|
[[Ficheiro:Centrolepis amula-LSoL.jpg|miniatura|esquerda| ''[[Centrolepis amula]]''.]]
=== Centrolepidáceas ===
Liña 147 ⟶ 145:
|-----
|
[[Ficheiro:Restio tetraphyllus1.jpg|miniatura|esquerda|''[[Restio tetraphyllus]]''.]]
=== Restionáceas ===
Liña 155 ⟶ 153:
|-----
|
[[Ficheiro:Flagellaria indica.jpg|miniatura|esquerda|''[[Flagellaria indica]]''.]]
=== Flaxelariáceas ===
Liña 163 ⟶ 161:
|-----
|
=== Xoinvileáceas ===
As xoinvileáceas, co seu único xénero ''Xoinvillea'', están distribuídas na península de Malaisia até o Pacífico. Son plantas parecidas a pastos, robustas, con inflorescencias terminais en forma de panículas, con flores pequenas, perfectas, acastañadas.
Liña 169 ⟶ 166:
{|
|-----
|
=== Ecdeiocoleáceas ===
As ecdeiocoleáceas posúen dous xéneros monotípicos no suroeste de [[Australia]]. As [[folla]]s son reducidas, con vaina pechada e aurículas. As plantas son monoicas, con [[inflorescencia]]s semellantes ás espiguillas, o [[perianto]] ten 6 pezas en total, sendo 4 pezas planas e as outras dúas conduplicadas e formando unha quilla. O [[froito]] é seco, con 1 soa semente.
Liña 178 ⟶ 174:
|
[[Ficheiro:Standing wheat in Kansas.jpg|miniatura|esquerda|Plantación de [[trigo]].]]
[[Ficheiro:Bamboo forest.jpg|miniatura|dereita|Bosque de [[bambú]]s.]]
=== Pastos, cereais, bambús ===
As poáceas, tamén chamadas gramíneas, entre os que se atopan moitas das [[forraxeira]]s máis importantes e os [[cereais]], son a familia economicamente máis importante de todas as anxiospermas. En xeral son herbas (aínda que os [[bambú]]s poden ser grandes), os seus talos son canas macizas nos nós e ocas nos entrenós, as follas son moi características e están compostas por vaina e limbo, entre eles está presente unha [[lígula]]. A inflorescencia é tamén moi característica, é chamada "[[espiga|espiguilla]]", está pechada aos lados por dúas brácteas chamadas glumas, e cada flor da espiguilla está pechada á súa vez por dúas brácteas máis chamadas lemma e pálea. O perianto da flor fica moi reducido e as anteras son longas e expostas, así como tamén os [[estigma (Botánica)|estigmas]] dos carpelos, evidenciando a polinización por vento que ocorre na familia. O froito chámase "gran" ou "cariópside", é un froito seco co pericarpio fusionado á semente.
As gramíneas conquistaron practicamente todos os hábitats e rexións do planeta, sendo a familia dominante de moitos ecosistemas, como as pradarías e as sabanas. Gramíneas importantes para a alimentación humana son a [[cana de azucre]], o [[trigo]], o [[millo]], o [[arroz]], a [[cebada]], o [[sorgo]], a [[avea]]. Entre as gramíneas empregadas como forraxeiras atópanse plantas dos xéneros ''[[Bromus]]'', ''[[Festuca]]'' e ''[[Lolium]]'', entre outros.
Liña 187 ⟶ 183:
== Filoxenia ==
A [[monofilia]] da orde, como aquí delimitado, ten bo soporte dos [[análises moleculares de ADN]]. As posibles sinapomorfías morfolóxicas xa foron expostas na sección de caracteres.
[[Eriocaulaceae]], [[Poaceae]], [[Cyperaceae]] e [[Xuncaceae]] polo menos teñen raíces laterais que se orixinan opostas ao floema do tecido vascular, en [[Restionaceae]] e [[Bromeliaceae]] orixínanse opostas ao xilema. Polo menos algúns grupos de [[Poaceae]] e [[Cyperaceae]] teñen as paredes epidérmicas externas das súas raíces cunha orientación da celulosa distintiva, mentres que algúns [[Typhaceae]] e [[Bromeliaceae]] non as teñen.
Os clados principais de Poales represéntanse no seguinte cladograma (Judd ''et ao.'' 2007):
{{Clade
Liña 223 ⟶ 219:
}}
}}
}}
== Notas ==
| |||