Idade Media: Diferenzas entre revisións

Contido eliminado Contido engadido
Elisardojm (conversa | contribucións)
alemás
m Arranxos varios using AWB
Liña 4:
[[Ficheiro:Ribadavia-Barrio judío3 (5019235009).jpg|250px|miniatura|Detalle do barrio xudeu de [[Ribadavia]], que conserva a súa estrutura e aspecto medieval.]]
[[Ficheiro:THE FALL OF CONSTANTINOPLE, ITALY, PROBABLY VENICE, LATE 15THEARLY 16TH CENTURY. Private coll..jpg|250px|miniatura|Pintura italiana, probabelmente veneciana, de finais do [[século XV]] ou comezos do [[Século XVI|XVI]], que representa a [[caída de Constantinopla]] en [[1453]]. Este feito marca, para algúns, a fin da '''Idade Media'''.]]
A '''Idade Media''' foi un [[Periodización|período histórico]] da [[Occidente|civilización occidental]] comprendido entre o [[século V]] e o [[século XV]]. Normalmente considérase a súa extensión entre a fin do [[Decadencia do Imperio Romano|Imperio Romano do Occidente]], no século V (476 d.C.), e o [[descubrimento de América]],<ref> [http://www.librarything.com/subject.php?subject=Europe%09History%09476-1492 Edad media 476-1492] ([[LibraryThing]]).</ref> no século XV (1492 d.C.), ou en 1453 coa caída do [[Imperio Bizantino]], data que coincide coa invención da [[imprenta]] ([[Biblia de Gutenberg]]) e coa fin da [[guerra dos Cen Anos]]. O adxectivo relacionado con este período é ''medieval'' (ver, por exemplo, [[literatura medieval]], [[arte medieval]], [[arquitectura medieval]] ou [[ciencia medieval]]). Certas sociedades non occidentais, como o [[Xapón]], atravesaron períodos históricos "de transición" que se denominan tamén como ''Idade Media''.
 
A 2015, os historiadores do período prefiren matizar esta ruptura entre [[Idade Antiga|Antigüidade]] e Idade Media de maneira que entre os séculos III e VIII adóitase falar de [[Antigüidade Tardía]], que fora unha gran etapa de transición en todos os ámbitos: no económico, para a substitución do modo de produción [[Escravitude|escravista]] polo modo de produción [[Feudalismo|feudal]]; no social, para a desaparición do concepto de [[cidadanía]] romana e a definición dos [[estamento]]s medievais, no político para a descomposición das estruturas centralizadas do [[Imperio romano]] que deu paso a unha dispersión do poder; e no ideolóxico e cultural para a absorción e substitución da [[Arte e cultura clásica|cultura clásica]] polas [[Teocentrismo|teocéntrica]]s culturas [[Cristianismo|cristiá]] e [[Islam|islámica]] (cada unha no seu espazo).<ref>Perry Anderson, ''op. cit.''</ref>
Liña 26:
Desafortunadamente, as nocións preconcibidas sobre o status da ciencia na Idade Media foron amplamente propagadas e, aínda hoxe, permanecen mitos como a ''falsa'' ''idea ''de que os estudosos medievais consideraban que a terra era chá.
 
Facer unha apreciación clara da Idade Media é complexo: este tipo de avaliación pode tornarse altamente política, pasando a depender moito de susceptibilidades relixiosas. Os católicos acostuman tendenciosamente a ser máis favorables á Idade Media, xa que se identifican coa tradición histórica da relixión cristiá dese tempo. Os protestantes, polo contrario, ven a Idade Media como un período de tebras e dan máis valor á [[Reforma Protestante]], que modificou profundamente a práctica relixiosa na Europa (norte) occidental.
 
== Demografía ==
Até a [[Revolución industrial]], a poboación europea viviu nun precario equilibrio cos recursos alimentarios; así, calquera aumento demográfico que non se correspondese cun incremento das posibilidades agrarias derivaba nunha desnutrición que deixaba sen defensas o corpo humano e vulnerábel ante calquera ataque [[epidemia|epidémico]]. Isto foi constante durante a Idade Media, a excepción do período que vai do [[século XI]] ao [[Século XIII|XIII]], durante o cal asistiuse a unha expansión demográfica sostida. O aumento de poboación a partir do ano [[1000]] foi favorecido por certo interese dos señores a conceder terras para cultivar, de forma que se aumentasen as súas rendas, e á talla dos bosques que comportou a ruptura de novas terras, e polo tanto da produción agrícola. Outros factores que posibilitaron o aumento demográfico foron a mellora climática, que grazas a un pluviometría favorable, fixo máis abondosas as colleitas, o paro das grandes migracións que asolaran Europa ([[Pobos xermánicos|xermánicos]], [[Maxiar|maxiaresmaxiar]]es, [[normandos]], etc.).
 
A finais do século XIII, a expansión agraria parouse dun golpe logrando o límite ecolóxico (as novas terras eran máis más, o ritmo de produción pola carencia de adobos estabilizárase, a carencia de bosques fixo entrar en crise a gandaría nun momento que era importante polo adobo dos campos deixados ao barbeito). Todo iso incidiu nun aumento dos prezos, agravado por unha serie de malas colleitas que causaron a fame (especialmente virulenta foi a dos anos 1315 a 1317). E para acabar de adobar o, durante os anos [[1348]]-[[1349]], estendeuse a peste negra, enfermidade terriblemente contaxiosa. A peste foi a máis extensa das enfermidades que iniciaron toda unha serie de "maos anos" que paralizaron o crecemento de moitas cidades e vilas rurais. A pesar da recesión, moitas cidades ([[París]], [[Florencia]], [[Xénova]]...) creceron en extensión durante os [[século XIV|séculos XIV]] e [[Século XV|XV]] e as perdas humanas debidas ás epidemias recuperáronse rapidamente. Polo tanto, a crise urbana foi unha crise de adaptación e de crecemento.