|
}}
A '''hormona do crecemento''' ('''GH''', do [[lingua inglesa|inglés]]: '''''g'''rowth '''h'''ormone'') é unha [[hormona]] peptídica formada por unha cadea única de 191 [[aminoácido]]s, que estimula o crecemento, a [[división celular]], e a rexeneración nos humanos e outros animais. É sintetizada, almacenada, e secretada polas células [[somatotropa]]s situadas nas ás laterais da [[adenohipófise]] ([[glándula pituitaria]] anterior). A hormona do crecemento humano abréviase como hGH ou HGH. O termo '''somatotropina''' (STH) utilízase para referirse á [[hormona do crecemento 1]] producida naturalmente polos animais, entanto que o termo '''somatropina''' fai referencia á hormona do crecemento producida pola [[ADN recombinante|tecnoloxía do ADN recombinante]] <ref>{{citaCita publicación periódica | autor=Daniels ME | título= Lilly's Humatrope Experience | publicación = Nature Biotechnology | volume = 10 | páxinas = 812 | ano = 1992 | doi = 10.1038/nbt0792-812a | número=7}}</ref>.
A hormona do crecemento utilízase en moitos países como [[medicamento|medicamento con receita]] para tratar trastornos de crecemento en nenos e as deficiencias de GH en adultos. De todos modos, aínda que é legal, a súa eficacia e seguridade non foron aínda debidamente probadas en ensaios clínicos. A hGH aínda se considera unha hormona moi complexa, e moitas das súas funcións aínda se descoñecen.<ref name="ped"/> Como ten tamén efectos [[anabolizante]]s, algúns deportistas táñena usado como substancia dopante, pero o seu uso está prohibido polo [[Comité Olímpico Internacional]]<ref name="pmid18347346">{{citaCita publicación periódica | autor = Liu H, Bravata DM, Olkin I, Friedlander A, Liu V, Roberts B, Bendavid E, Saynina O, Salpeter SR, Garber AM, Hoffman AR | título = Systematic review: the effects of growth hormone on athletic performance | publicación = Ann. Intern. Med. | volume = 148 | número = 10 | páxinas = 747–58 | ano = 2008 | mes = May | pmid = 18347346 | doi = }}</ref><ref name="urlAthletes Dont Benefit From Human Growth Hormone, Study Finds - Bloomberg">{{cita web | url = http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&sid=awlswGxIiU5c&refer=home | título = Athletes Don't Benefit From Human Growth Hormone, Study Finds | autor = Randall T | data = 17-03-2008 | formato = | obra = | editorial = Bloomberg | cita = | dataacceso = 28-08-2011 }}</ref><ref name="urlSteroid Nation: Review from Stanford says HGH no benefit as PED">{{cita web | url = http://grg51.typepad.com/steroid_nation/2008/03/review-from-sta.html | título = Steroid Nation: Review from Stanford says HGH no benefit as PED | autor = Gaffney G | data = 17-03-2008 | editor = Steroid Nation | dataacceso = 28-08-2011 }}</ref>.
A GH foi probada para mellorar o crecemento do gando nalgúns países, aínda que o seu uso é controvertido. Por exemplo, en [[Estados Unidos de América|Estados Unidos]], só está aprobado o uso da [[somatotropina bovina]] para mellorar a produción das vacas leiteiras, e o [[leite]] pode comercializarse en envases con etiquetas que indiquen se foi producida ou non utilizando somatotropina bovina<ref name="urlwww.fda.gov">{{cita web | url = http://www.fda.gov/downloads/AnimalVeterinary/DevelopmentApprovalProcess/UCM071853.pdf | título = Center for Veterinary Medicine Master | autor = | data = 06-04-2011 | formato = pdf | obra = | editor = www.fda.gov | dataacceso = 28-08-2011 }}</ref><ref name="urlwww.lemars.k12.ia.us">{{cita web | url = http://www.lemars.k12.ia.us/ag/AgriScience%202%20class/Animal%20Nutrition%20Unit/Growth%20promoters%20in%20AS.pdf | título = Growth Promoters in Animal Production | autor = | ano = 2006 | formato = pdf | obra = | editorial = | dataacceso = 28-08-2011 }}</ref>.
A [[isoforma]] principal da hormona do crecemento é unha proteína de 191 [[aminoácido]]s cun [[masa molecular|peso molecular]] de 22.124 [[Dalton (unidade)|daltons]]. A estrutura inclúe catro hélices, necesarias para a interacción funcional co receptor de GH. Parece que, na súa estrutura, a GH é evolutivamente homóloga á prolactina e somatomamotropina coriónica. Hai marcadas similitudes estruturais entre as hormonas do crecemento de diferentes [[especie]]s, pero só a hormona do crecemento humana e a dos monos do Vello Mundo teñen efectos significativos sobre o receptor da GH humano <ref name="pmid12082127">{{Cita publicación periódica | author = Yi S, Bernat B, Pál G, Kossiakoff A, Li WH | title = Functional promiscuity of squirrel monkey growth hormone receptor toward both primate and nonprimate growth hormones | journal = Mol. Biol. Evol. | volume = 19 | issue = 7 | pages = 1083–92 | year = 2002 | month = July | pmid = 12082127 | doi = | url =}}</ref>.
Existen varias isoformas moleculares de GH na [[glándula pituitaria]] ou hipófise que son liberadas á circulación sanguínea. En particular, unha variante de de aproximadamente 20 [[Dalton (unidade)|kDa]] orixinada por un [[splicing alternativo]] está presente nunha proporción de 1:9 bastante constante,<ref name="pmid12217902">{{citaCita publicación periódica | autor = Leung KC, Howe C, Gui LY, Trout G, Veldhuis JD, Ho KK | título = Physiological and pharmacological regulation of 20-kDa growth hormone | publicación = Am. J. Physiol. Endocrinol. Metab. | volume = 283 | número = 4 | páxinas = E836–43 | ano = 2002 | mes = October | pmid = 12217902 | doi = 10.1152/ajpendo.00122.2002 | url = | issn = }}</ref> entanto que unha variante de ~ 23-24 kDa recentemente encontrada en estados de post-exercicio en proporcións máis altas.<ref name="pmid19003817">{{citaCita publicación periódica | autor = Kohler M, Püschel K, Sakharov D, Tonevitskiy A, Schänzer W, Thevis M | título = Detection of recombinant growth hormone in human plasma by a 2-D PAGE method | publicación = Electrophoresis | volume = 29 | número = 22 | páxinas = 4495–502 | ano = 2008 | mes = November | pmid = 19003817 | doi = 10.1002/elps.200800221 | url = | issn = }}</ref> Esta variante non foi identificada, pero suxeriuse que é unha variante [[glicosilación|glicosilada]]. <ref name="pmid19579232">{{citaCita publicación periódica | autor = Bustamante JJ, Gonzalez L, Carroll CA, Weintraub ST, Aguilar RM, Muñoz J, Martinez AO, Haro LS | título = O-Glycosylated 24 kDa human growth hormone has a mucin-like biantennary disialylated tetrasaccharide attached at Thr-60 | publicación = Proteomics | volume = 9 | número = 13 | páxinas = 3474–88 | ano = 2009 | mes = July | pmid = 19579232 | pmc = 2904392 | doi = 10.1002/pmic.200800989 | url = | issn = }}</ref> Ademais, estas variantes circulan en parte unidas a unha proteína ([[proteína fixadora da hormona do crecemento]], GHBP), que é a parte truncada do [[receptor da hormona do crecemento]], e unha subunidade ácido-lábil (ALS).
=== Regulación biolóxica ===
Os '''''estimuladores''''' da secreción de hGH inclúen:
* hormonas peptídicas
** hormona liberadora da hormona do crecemento ([[GHRH]]) a través da súa unión co receptor da hormona liberadora da hormona do crecemento ([[receptor de hormona liberadora de hormona do crecemento|GHRHR]])<ref name="pmid12424433">{{citaCita publicación periódica | autor = Lin-Su K, Wajnrajch MP | título = Growth Hormone Releasing Hormone (GHRH) and the GHRH Receptor | publicación = Rev Endocr Metab Disord | volume = 3 | número = 4 | páxinas = 313–23 | ano = 2002 | mes = December | pmid = 12424433 | doi = 10.1023/A:1020949507265 }}</ref>
** [[ghrelina]] por medio da súa unión cos receptores de secretagogos de hormona do crecemento ([[receptores de secretagogos de hormona do crecemento|GHSR]])<ref name="pmid11089570">{{citaCita publicación periódica | autor = Wren AM, Small CJ, Ward HL, Murphy KG, Dakin CL, Taheri S, Kennedy AR, Roberts GH, Morgan DG, Ghatei MA, Bloom SR | título = The novel hypothalamic peptide ghrelin stimulates food intake and growth hormone secretion | publicación = Endocrinology | volume = 141 | número = 11 | páxinas = 4325–8 | ano = 2000 | mes = November | pmid = 11089570 | doi = 10.1210/en.141.11.4325 }}</ref>
* hormonas sexuais <ref name="pmid16984231">{{citaCita publicación periódica | autor = Meinhardt UJ, Ho KK | título = Modulation of growth hormone action by sex steroids | publicación = Clin. Endocrinol. (Oxf) | volume = 65 | número = 4 | páxinas = 413–22 | ano = 2006 | mes = October | pmid = 16984231 | doi = 10.1111/j.1365-2265.2006.02676.x }}</ref>
** o incremento na secreción de [[andróxeno]]s durante a [[puberdade]] (nos homes nos [[testículo]]s e nas mulleres no [[córtex suprarrenal]])
** [[estróxeno]]s
* [[clonidina]] e [[levodopa]], ao estimularen a liberación de [[GHRH]] <ref name="pmid1901390">{{citaCita publicación periódica | autor = Low LC | título = Growth hormone-releasing hormone: clinical studies and therapeutic aspects | publicación = Neuroendocrinology | volume = 53 Suppl 1 | número = | páxinas = 37–40 | ano = 1991 | pmid = 1901390 | doi = }}</ref>
* [[hipoglicemia]], [[arxinina]]<ref name="pmid2903866">{{citaCita publicación periódica | autor = Alba-Roth J, Müller OA, Schopohl J, von Werder K | título = Arginine stimulates growth hormone secretion by suppressing endogenous somatostatin secretion | publicación = J. Clin. Endocrinol. Metab. | volume = 67 | número = 6 | páxinas = 1186–9 | ano = 1988 | mes = December | pmid = 2903866 | doi = 10.1210/jcem-67-6-1186 | url = | issn = }}</ref> e o [[propranolol]] ao inhibir a liberación de [[somatostatina]].<ref name="pmid1901390"/>
* sono na fase de ondas lentas<ref name="pmid15135771">{{citaCita publicación periódica | autor = Van Cauter E, Latta F, Nedeltcheva A, Spiegel K, Leproult R, Vandenbril C, Weiss R, Mockel J, Legros JJ, Copinschi G | título = Reciprocal interactions between the GH axis and sleep | publicación = Growth Horm. IGF Res. | volume = 14 Suppl A | número = | páxinas = S10–7 | ano = 2004 | mes = June | pmid = 15135771 | doi = 10.1016/j.ghir.2004.03.006 | url = | issn = }}</ref>
* [[xexún]]<ref name="pmid15809014">{{citaCita publicación periódica | autor = Nørrelund H | título = The metabolic role of growth hormone in humans with particular reference to fasting | publicación = Growth Horm. IGF Res. | volume = 15 | número = 2 | páxinas = 95–122 | ano = 2005 | mes = April | pmid = 15809014 | doi = 10.1016/j.ghir.2005.02.005 | url = | issn = }}</ref>
* [[Exercicio físico|exercicio]] vigoroso<ref name="pmid9375348">{{citaCita publicación periódica | autor = Kanaley JA, Weltman JY, Veldhuis JD, Rogol AD, Hartman ML, Weltman A | título = Human growth hormone response to repeated bouts of aerobic exercise | publicación = J. Appl. Physiol. | volume = 83 | número = 5 | páxinas = 1756–61 | ano = 1997 | mes = November | pmid = 9375348 | doi = | url = http://jap.physiology.org/cgi/content/full/83/5/1756 | issn = }}</ref>
Os '''''inhibidores''''' da secreción de hGH inclúen:
* [[somatostatina]] do [[núcleo periventricular]]<ref name="pmid779605">{{citaCita publicación periódica | autor = Guillemin R, Gerich JE | título = Somatostatin: physiological and clinical significance | publicación = Annu. Rev. Med. | volume = 27 | número = | páxinas = 379–88 | ano = 1976 | pmid = 779605 | doi = 10.1146/annurev.me.27.020176.002115 }}</ref>
* concentracións circulantes de GH e [[IGF-1]] ([[retroalimentación negativa]] na [[hipófise]] e [[hipotálamo]]) <ref name="ped">{{cita libro | autor = Powers M |ligazónautor= | editor = Deidre Leaver-Dunn; Joel Houglum; Harrelson, Gary L. | otros = | título = Principles of Pharmacology for Athletic Trainers | edición = | idioma = | editor = Slack Incorporated |lugar= | ano = 2005 | páxinas = 331–332 | capítulo = Performance-Enhancing Drugs| cita = | isbn = 1-55642-594-5 }}</ref>
* [[hiperglicemia]]<ref name="pmid1901390"/>
* [[glicocorticoide]]s<ref name="pmid8879994">{{citaCita publicación periódica | autor = Allen DB | título = Growth suppression by glucocorticoid therapy | publicación = Endocrinol. Metab. Clin. North Am. | volume = 25 | número = 3 | páxinas = 699–717 | ano = 1996 | mes = September | pmid = 8879994 | doi = 10.1016/S0889-8529(05)70348-0 }}</ref>
* [[dihidrotestosterona]]
Ademais do control por parte dos procesos endóxenos e estimulantes, un número de compostos estraños ao corpo ([[xenobióticos]] como medicamentos e [[Interruptor endócrino|disruptores endócrinos]]) son coñecidos por influenciar a secreción e función da GH. <ref name="pmid16702112">{{citaCita publicación periódica | autor = Scarth JP | título = Modulation of the growth hormone-insulin-like growth factor (GH-IGF) axis by pharmaceutical, nutraceutical and environmental xenobiotics: an emerging role for xenobiotic-metabolizing enzymes and the transcription factors regulating their expression. A review | publicación = Xenobiotica | volume = 36 | número = 2–3 | páxinas = 119–218 | ano = 2006 | pmid = 16702112 | doi = 10.1080/00498250600621627 }}</ref>
A GH é sintetizada e secretada pola [[adenohipófise]] en pulsacións durante todo o día; con ondadas de secreción que aparecen en intervalos de 3 a 5 horas. <ref name=ped/> As concentracións de GH no [[plasma sanguíneo]] durante estes picos poden variar de 5 a 45 ng/mL.<ref name="pmid808970">{{citaCita publicación periódica | autor = Natelson BH, Holaday J, Meyerhoff J, Stokes PE | título = Temporal changes in growth hormone, cortisol, and glucose: relation to light onset and behavior | publicación = Am. J. Physiol. | volume = 229 | número = 2 | páxinas = 409–15 | ano = 1975 | mes = August | pmid = 808970 | doi = | url = http://ajplegacy.physiology.org/cgi/content/abstract/229/2/409 | issn = }}</ref> O pico de GH máis grande e predicible ocorre arredor dunha hora despois do comezo do sono. <ref name="Takahashi">{{citaCita publicación periódica |autor=Takahashi Y, Kipnis D, Daughaday W |título=Growth hormone secretion during sleep | publicación = J Clin Invest | volume = 47 | número = 9 | páxinas = 2079–90 | ano = 1968 | pmid = 5675428 | doi = 10.1172/JCI105893 | pmc = 297368}}</ref> Polo contrario existe unha ampla variación dun día para outro e entre persoas. Preto do 50% das secrecións de GH prodúcense durante a terceira e cuarta fase do sono [[Movementos oculares rápidos|REM]]. <ref>{{citaCita publicación periódica | autor = Mehta Ameeta, Hindmarsh Peter | ano = 2002 | título = The use of somatropin (recombinant growth hormone) in children of short stature | url = | publicación = Pediatric Drugs | volume = 4 | número = 1| páxinas = 37–47 | pmid = 11817985 }}</ref> Entre os picos, os niveis basais de GH son baixos, usualmente menos de 5 ng/mL durante a maioría do día e noite. <ref name="Takahashi"/> Unha análise adicional do perfil pulsátil da GH mostrou en todos os casos menos de 1 ng/mL nos niveis basais entanto que os picos máximos estaban arredor de 10-20 ng/mL.<ref name="pmid11408427">{{citaCita publicación periódica | autor = Nindl BC, Hymer WC, Deaver DR, Kraemer WJ | título = Growth hormone pulsatility profile characteristics following acute heavy resistance exercise | publicación = J. Appl. Physiol. | volume = 91 | número = 1 | páxinas = 163–72 | data=1 de xullo de 2001| pmid = 11408427 | url = http://jap.physiology.org/cgi/content/abstract/91/1/163 | issn = }}</ref><ref name="pmid8719443">{{citaCita publicación periódica | autor = Juul A, Jørgensen JO, Christiansen JS, Müller J, Skakkeboek NE | título = Metabolic effects of GH: a rationale for continued GH treatment of GH-deficient adults after cessation of linear growth | publicación = Horm. Res. | volume = 44 Suppl 3 | número = 3| páxinas = 64–72 | ano = 1995 | pmid = 8719443 | url = | issn = | doi = 10.1159/000184676 }}</ref>
Unha serie de factores afectan á secreción de GH, tales como a idade, sexo, dieta, exercicio, estrés, e outras hormonas.<ref name=ped/> Os adolescentes secretan GH a unha tasa de arredor de 700 μg/día, e un adulto saudable secreta GH a unha taxa de arredor de 400 μg/día.<ref name = "isbn0-07-144011-9" >{{cita libro | autor = Gardner, David G., Shoback, Dolores | título = Greenspan's Basic and Clinical Endocrinology | edición = 8th |serie= | ano = 2007 | editorial= McGraw-Hill Medical |lugar= New York | isbn = 0-07-144011-9 | páxinas = 193–201 | capítulo = | urlcapítulo = | cita = }}</ref>
O efecto máis coñecido da GH é o incremento da altura durante a infancia. A altura parece ser estimulada por polo menos dous mecanismos:
# Como as hormonas [[polipéptido|polipéptidas]] non son [[Solubilidad|solubles]] en lípidos, non poden penetrar a través da membrana da [[célula muscular]] (sarcolema). A GH exerce parte dos seus efectos ao unirse cos receptores das células obxectivo, onde activa a [[Vía MAPK|vía MAPK/ERK]].<ref name="Binder_2007">{{citaCita publicación periódica | autor = Binder G, Wittekindt N, Ranke MB | título = Noonan Syndrome: Genetics and Responsiveness to Growth Hormone Therapy | publicación = Horm Res | ano = 2007 | mes = February | volume = 67 | isbn = 9783805582551 | número = Supplement 1 | páxinas = 45–49 | doi=10.1159/000097552 | url = http://books.google.com/?id=nQ9ilbixQEgC&pg=PA46&lpg=PA46&dq=gh+growth+hormone+ras&q=gh%20growth%20hormone%20ras}}</ref> A través deste mecanismo a GH estimula directamente a división e multiplicación dos [[condrocito]]s da [[cartílaxe]].
# A GH tamén estimula a produción do [[factor de crecemento insulínico tipo 1]] (IGF-1, antes coñecido como somatomedina C) a través da ruta de sinalización JAK-STAT <ref name="Binder_2007"/>. A IGF-1 é unha hormona homóloga á [[proinsulina]].<ref>{{cita web | url = http://www.lib.mcg.edu/edu/eshuphysio/program/section5/5ch2/s5ch2_19.htm | título = Actions of Anterior Pituitary Hormones: Physiologic Actions of GH | editorial = Medical College of Georgia | ano = 2007 | dataacceso = 16-01-2008 }}</ref> O [[fígado]] é o órgano obxectivo principal da GH para este proceso e é o sitio principal da produción de IGF-1. O IGF-1 ten efectos estimulantes do crecemento nunha ampla variedade de tecidos. O IGF-1 tamén se xera dentro do tecido obxectivo, funcionando como unha hormona tanto endócrina coma [[autócrino|autócrina]]/[[parácrino|parácrina]]. O IGF-1 tamén ten efectos stimulantes na actividade dos [[osteoblasto]]s e condrocitos para promover o crecemento óseo.
=== Déficit de GH ===
Os efectos da [[deficiencia da hormona do crecemento]] varían dependiendo da idade na que se producen. En nenos, as manifestacións principais da deficiencia de GH son a falta de crecemento e baixa estatura, cuxas causas comúns son condicións xenéticas e malformacións conxénitas. Tamén pode causar un atraso na maduración sexual. En adultos, a deficiencia é rara,<ref name="Molitch et al. 2006">{{citaCita publicación periódica | autor = Molitch ME, Clemmons DR, Malozowski S, Merriam GR, Shalet SM, Vance ML; Endocrine Society's Clinical Guidelines Subcommittee, Stephens PA | título = Evaluation and treatment of adult growth hormone deficiency: an Endocrine Society Clinical Practice Guideline | publicación = J. Clin. Endocrino. Metab. | volume = 91 | número = 5 | páxinas = 1621–34 | ano = 2006 | mes = May | pmid = 16636129 | doi = 10.1210/jc.2005-2227 }}</ref> e a causa máis común é un adenoma hipofisario, e outras posibles causas son a continuación dun problema de produción da hormona da nenez, danos ou traumas estruturais, e deficiencias de GH [[Idiopático|idiopáticas]] moi raras.
Os adultos con deficiencia de GH presentan problemas non específicos incluíndo [[obesidade|obesidade troncal]] cunha diminución relativa de masa muscular, e en moitas casos, unha diminución na enerxía e calidade de vida.<ref name="Molitch et al. 2006"/>
|
