Leguminosas: Diferenzas entre revisións

As '''leguminosas''' ('''Leguminosae''') ou '''fabáceas''' ('''Fabaceae''') <ref>[http://ibot.sav.sk/icbn/main.htm International Code of Botanical Nomenclature. ] No seu artigo 18, inciso 5, expresa: "Os seguintes nomes, utilizados tradicionalmente, son tratados como válidamente publicados: ....Leguminosae (Fabaceae; tipo, ''Faba'' Mill. [= ''Vicia'' L.])....e establece que cando as Papilionáceas sexan consideradas como unha familia distinta aos restantes Leguminosas, o nome Papilionaceae conservarase por sobre Leguminosae."</ref> son unha [[familia (bioloxía)|familia]] de [[árbore]]s, [[arbusto]]s e [[herba]]s [[Planta perenne|perennes]] ou anuais, recoñecibles de xeito doado pola seu [[froito]] [[legume]] e as súas follas compostas e [[estípula|estipuladas]]. É unha familia de distribución cosmopolita con aproximadamente 730 xéneros e unhas 19.400 especies, o que a converte na terceira familia con maior riqueza de especies logo das compostas ([[Asteraceae]]) e as orquídeas ([[Orchidaceae]]). Esta riqueza de especies áchase particularmente concentrada nas ramas das mimosóideas e as fabóideas, xa que conteñen cerca do 9,4% da totalidade das especies das [[eudicotiledóneas]]. <ref name="Magallónsperm">Magallón, S. A., & Sanderson, M. J. 2001. Absolute diversification rates in angiosperm clades. Evolution 55: 1762-1780.</ref>

As flores son solitarias ou se dispoñen en [[acio]]s terminais ou axilares, ás veces modifícanse até parecer [[umbela]]s.<ref name="uno"/>

Todos os legumes son moi semellantes en canto ás súas características nutricionais. Son moi ricas en [[proteína]]s, [[carbohidrato]]s e [[Fibra alimentaria|fibrafibras]]s, mentres que o contido de [[lípido]]s é relativamente baixo e os [[ácido graxo|ácidos graxos]] que o compoñen son insaturados. Unha gran excepción a esta regra é a [[soia]], que ten un alto contido de lípidos. Os legumes son unha fonte importante de [[vitamina B]]. As que se consomen frescas teñen [[vitamina C]], pero os niveis declinan despois da colleita e son virtualmente inexistentes nos grans secos. Os legumes enlatadas, no entanto, manteñen aproximadamente a metade dos valores de vitamina C que o legume fresco (excepto no caso das lentellas que se secan antes de enlatalas).

Os [[antinutrinte]]s son sustancias que, en xeral, dificultan a asimilación dos nutrientes, e nalgúns casos, poden chegar a ser tóxicos ou causar efectos fisiolóxicos pouco desexables (como, por exemplo, a [[flatulencia]]). Recentemente viuse que, en pequenas cantidades, poden ser tamén moi beneficiosos para a saúde na prevención de enfermidades como [[cancro]] e [[enfermidades coronarias]], polo que actualmente estáselles denominando "''Compostos Biolóxicamente Activos''" (''BAC'' segundo as súas siglas en [[lingua inglesa|inglés]]) xa que, aínda que carecen de [[valor nutritivo]], non sempre resultan prexudiciais. Algún destes compostos xogan un papel importante como defensa da planta fronte ao ataque de todo tipo de [[depredador]]es e outros van ser compostos de reserva que se acumulan nas sementes e van ser empregados ao longo do proceso xerminativo. Desde o punto de vista bioquímico os compostos non-nutritivos son de natureza moi variada, non aparecen por igual en todas as plantas, os seus efectos fisiolóxicos son distintos e por tanto a súa metodoloxía de extracción, determinación e cuantificación ten que ser tamén moi específica. Como exemplo dalgúns destes Compostos Biolóxicamente Activos das leguminosas pódense citar a aqueles de natureza proteica (inhibidores de proteasas, inhibidores de amilasas, lectinas) e os de natureza non proteica (glicósidos, aminoácidos libres, alcaloides, fitatos, fitoestróxenos, saponinas, taninos, etc.). Unha das vías para a diminución destes compostos cando están en altas concentracións é a [[mellora xenética]]. Estes programas non só centráronse en conseguir unha alta produción desde o punto de vista agronómico, senón de alcanzar unha mellor calidade nutricional coa eliminación destes compoñentes non desexables. Así, por exemplo, existen variedades de distintas especies de ''[[Lupinus]]'' libres de [[alcaloide]]s tóxicos. Tamén se obtiveron variedades de ''[[Vicia faba]]'' sen [[vicina]] e sen [[convicina]] ou con concentracións moi baixas así como ''[[Lathyrus sativus]]'' libres dun aminoácido neurotóxico.

Outras especies utilízanse na alimentación polo seu froito pulposo. Aínda que non é frecuente entre as leguminosas, hai especies cuxa [[raíz]] carnosa ou [[tubérculo]] utilízase como alimento.

Finalmente, hai leguminosas que se utilizan para elaborar bebidas alcohólicas, grans de millo tostado e varias [[especia]]s.

Na alimentación do gando [[bovino]] e [[ovino]], principalmente, as leguminosas -por si soas ou en asociación coas gramíneas [[forraxeira]]s- presentan unha serie de bondades que incrementan a produción de [[leite]] e [[carne]] e que, ademais, tenden a mellorar a eficiencia reprodutiva dos [[rabaño]]s. Algunhas de tales características ou vantaxes son que constitúen unha fonte importante de [[proteína]]s de boa calidade, dado que posúen unha ampla gama de [[aminoácido esencial|aminoácidos esenciais]] que as fan superiores ás [[gramínea]]s. Neste sentido, é de destacar que presentan unha maior concentración de [[nitróxeno]] nas follas que as gramíneas. Presentan baixos niveis de [[fibra alimetaria|fibrafibras]]s e alto contido de [[calcio]], en relación coas gramíneas. Por todo isto é que as leguminosas forraxeiras seméntanse asociadas con gramíneas para mellorar a calidade da oferta alimenticia para o gando. Porén, as leguminosas presentan un beneficio adicional como melloradoras do chan desde punto de vista da fertilidade, xa que teñen a propiedade de fixar o nitróxeno atmosférico nos [[nódulo radicular|nódulos radiculares]]. A [[fixación do nitróxeno|fixación de nitróxeno]] que se realiza nestes nódulos, é achegado ao chan unha vez envellecidas ou mortas as raíces, sendo facilmente aproveitado por outras plantas tales como as gramíneas coas que crecen asociadas. A cantidade de nitróxeno fixado polas leguminosas pode variar de 20 a 560 kg anuais por hectárea, dependendo do tipo de chan e da humidade dispoñible. Esta particularidade de fixar nitróxeno outórgalle ás leguminosas a facultade de habitar en chans de fertilidade pobre, sen que isto afecte significativamente a súa produción e calidade de biomas.<ref name="Sánchez">Sánchez, A. 2005. Leguminosas como potencial forrajero en la alimentación bovina. Fonaiap Divulga, Versión Digital. Revista de difusión de tecnología agrícola y pesquera del FONAIAP, Venezuela. [http://www.ceniap.gov.ve/publica/divulga/fdivul.html]{{es}}</ref>

</ref><ref name="Wojciechowski93">Wojciechowski, M. F. Sanderson, M. J., Baldwin, B. G., & Donoghue, M. J. 1993. Monophyly of aneuploid ''Astragalus'': Evidence from nuclear ribosomal DNA internal transcribed spacer sequences. American J. Bot. 80: 711-722.</ref><ref name="Wojciechowski06">Wojciechowski, Martin F., Johanna Mahn, and Bruce Jones. 2006. Fabaceae. legumes. Version 14 June 2006. [http://tolweb.org/Fabaceae/21093/2006.06.14 The Tree of Life Web Project], http://tolweb.org/

== Véxase tamén ==

=== Outros artigos ===