Galeón: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m arranxiños |
|||
Liña 16:
O galeón foi na súa versión definitiva un buque máis longo e estreito que a nave e máis curto e ancho en proporción que a galera, xeralmente de menos de 500 tn aínda que algúns, como os [[galeón de Manila|galeóns de Manila]], podían alcanzar as 2000 t. O desprazamento foi variando co tempo e incrementouse progresivamente desde ao redor de 334 tn máis ou menos para os galeóns no inventario real de [[1556]]. Posteriormente os rexistros mostran unha clara tendencia ao aumento de tamaño ao mencionar embarcacións cada vez maiores; por exemplo na [[Armada Invencible|Gran Armada]] de [[1588]] contra Inglaterra participaron tres grandes galeóns portugueses de 1000 tn e 8 dunhas 800.
=== Aparello ===
[[Ficheiro:Falls of Clyde mast top.jpg|miniatura|230 px|Cofa en forma de D achatada cuxo fronte mira cara
Aínda que algúns galeóns antigos similares a naves aparellaban catro paus, [[trinquete]], [[maior]], [[mesana]] e [[contramesana]] ou buenaventura, con velas cadras no trinquete e maior e latinas nos outros dous, este número estableceuse definitivamente en tres. Os paus de mesana inclínanse cara
=== Casco ===
O casco tamén sufriu modificacións respecto da carraca, reducindo o [[arrufo]] e substituíndo a popa redonda que persistía en moitos grandes buques, polo espello plano. A manga era ancha na liña de flotación e tendía a estreitarse, coas amuras inclinadas cara
Unha importante mellora introducida nos galeóns foi a introdución do [[pinzote]], unha prolongación vertical da cana do temón. Antes desta o temoneiro víase obrigado a manobrar a cana desde o interior da obra morta, sen ver as velas e guiándose con agulla ou polas indicacións dadas por un oficial desde cuberta. Con todo tras esta mellora o temoneiro tiña á súa vista as velas, cousa importante na navegación. O temón de roda non apareceu ata tempo logo da era dos galeóns.
Liña 43:
* '''Armas grosas de tiro tenso'''. As armas máis antigas deste tipo eran as [[Bombarda (arma)|bombardas]] ou lombardas, de ferro forxado e retrocarga. No tempo dos galeóns esta peza e as súas variantes, a bombardeta e o [[pasavolante]] estaban xa obsoletas aínda que aparecen nos inventarios reais ata a década de 1570. As máis comúns na época eran as [[culebrina]]s, algunhas de cuxas variantes menores entran na categoría anterior, e divídense en culebrinas, medias culebrinas, terzo de culebrina (sacre), etc. Estas caracterízanse por ter un ánima moi longa en relación coa súa calibre, o que lle daba maior alcance que o canón aínda que á conta dun menor tamaño de munición e un maior consumo relativo de pólvora. Os [[canón (arma)|canóns]] son as armas máis grandes nesta categoría, cun calibre maior en relación ao seu tamaño. Estes dividíanse á súa vez en canóns, medios canóns e terzos de canón dependendo do tamaño da munición disparada, sendo os de maior tamaño os chamados ''canóns de bater''. O peso da munición dos canóns oscilaba entre 7 e 40 libras e entre 2 e 24 para as culebrinas. Estas pezas montábanse por motivos de estabilidade nas cubertas inferiores, coas máis potentes a proa.
* '''Armas grosas de tiro curvo'''. Eran armas de grán calibre e ánima curta que disparaban grandes pezas desde a cuberta con traxectoria parabólica, case vertical. Os máis comúns son os [[pedreiros]] e [[morteiro]]s, que disparaban grandes balas de pedra especialmente labrada (bolaños) e, desde mediados do século XVI bombas. Este tipo de armas eran pesadas e pouco eficaces polo que o seu uso foi reducíndose ata desaparecer cara
As pezas de [[artillería]] máis antigas estaban formadas por pezas de ferro forxado reforzadas por zunchos tamén de ferro, construídos de forma parecida aos toneles de madeira. Posteriormente fabrícanse de ferro coado e posteriormente de bronce. O bronce era máis caro pero os canóns de bronce duraban máis e eran máis lixeiros. Antes do século XVI a artillería montábase en afustes fixos sen rodas, pero na época dos galeóns as pezas grandes adoitaban montarse sobre afustes de carro, con dúas rodas, similares aos empregados nas pezas terrestres. A finais do século XVI xeneralízanse os afustes de catro rodas, máis apropiados para o seu uso na mar. Os muñons aparecen a finais do século XV, o que permite axustar a inclinación da peza facilmente.
Liña 67:
Os galeóns españois tiveron a importante misión de formar a columna vertebral da [[Flota de Indias]] que anualmente alimentaba as arcas da coroa española coas mercancías preciosas traídas desde [[A Habana]] a [[Sevilla]] e que estaba organizada pola [[Casa de Contratación]] da cidade andaluza. Esta era unha presa cobizada polos corsarios ingleses, franceses e holandeses. Para súa defensa a flota organizáronse en [[convoi]] desde [[1520]], con grán éxito, xa que a flota só foi capturada en contadas ocasións nos case tres séculos que estivo en funcionamento.
A orixe do sistema de flota está nunha súplica ao rei por parte dos armadores de [[Sevilla]] en 1522 que demandaban protección para os seus barcos, os cales adoitaban facer a travesía do atlántico en solitario. Isto é debido a que un ano antes comezaran os ataques dos corsarios franceses [[Fleury]] e [[Jean Ango]]. Para iso empézase a cobrar un imposto ou ''[[dereito de avaría]]'' sobre a carga transportada. Ao principio a escolta só se realizaba ata as [[Azores]] pero en 1526 Carlos V establece convois regulares desde Sevilla cara
A flota facía escala nas [[illas Canarias]], xeralmente en [[La Gomera]] onde facían augada. A velocidade da travesía dependía dos buques máis lentos. Facían escala na illa [[Dominica]] ou na [[Martinica]]. A flota de Terra firme dirixíase logo a [[Cartagena de Indias]], [[Nome de Deus]] e [[Portobelo]] e a de Nova España a [[Veracruz]]. Adoitaban regresar cara
En caso de necesidade a Flota da Garda era apoiada pola ''Armada da Mar Océana'', a flota peninsular española formada principalmente polos galeóns da Escuadra de Portugal. Aparte destes contaba con tres ou máis escuadrones con base en [[Cádiz]], [[A Coruña]], Sevilla, [[Santander]] e [[Lisboa]]. A flota consistía tanto de barcos da Coroa como de naves contratadas e só unha pequena parte eran galeóns, sendo o resto navíos armados de distinto porte.
Liña 84:
=== O galeón inglés ===
Debemos ao ''master shipwright'' (mestre carpinteiro de ribeira) Matthew Baker os poucos datos construtivos que temos acerca do galeón inglés. Este deixou varios deseños que mostran o aspecto e dimensións dos barcos construídos por el cara
A apoteósis do galeón inglés xurdio co [[Sovereign of the Sexas]] de [[Carlos I de Inglaterra|Carlos I]], proxectado por Phineas Pett e botado en [[1637]]. Tiña 38,7 m de eslora na quilla, 51,8 m entre perpendiculares e 14,7 m de manga. Levaba 100 canóns e estaba riquísimamente decorado con esculturas douradas de Gerard Christmas sobre deseños de [[Anton van Dyck|Van Dyck]]. O seu enorme custo, de 65.586 libras disparou unha crise orzamentaria que contribuíu á posterior [[Revolución Inglesa]] de [[1642]].
| |||