Marquesado de Santa Cruz de Ribadulla: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
arranxiño |
actualización |
||
Liña 12:
#Iván de Armada y Fernández de Córdoba
#Luís Gonzaga Armada y de los Ríos Enríquez
#[[Alfonso Armada Comyn]]
#Juan Armada y Díez de Rivera, actual marqués.<ref name=EP>[http://politica.elpais.com/politica/2013/12/01/actualidad/1385931286_746591.html Muere el exgeneral Alfonso Armada, uno de los cerebros del golpe del 23-F] Diario ''El País'' (España), 01/12/3013.</ref>
==Historia==
A mediados do [[século XV]] vivía no lugar de Ortigueira, da parroquia de [[Santa Cruz de Ribadulla, Vedra|Santa Cruz de Ribadulla]], un nobre apelidado Abraldes, que tomou partido pola infanta [[Xoana a Beltranexa|Xoana de Castela]], alcumada ''a Beltranexa'', na guerra que esta mantivo contra a súa parente [[Isabel a Católica|Isabel]] pola [[Coroa de Castela]], como tantos señores galegos. Non daba creto aos dixomedíxomes e, segundo se conta, persignándose, sentenciou:
Liña 24 ⟶ 25:
Por aqueles anos apareceu por [[Santiago de Compostela]] un clérigo influente, aberto e con diñeiro: Juan Ibáñez de Mondragón. Nomeado cóengo de Santiago, pronto aumentou a súa fortuna e adquiriu fama. Parece ser que un dos seus irmáns era prelado en [[Roma]], e outro servía no Exército. A orixe da familia era o solar de Eremuzqueta, en terras [[País Vasco (rexión histórica)|vascas]]. Satisfeito na diocese de Santiago, poderosa, o cóengo decidiu afincarse en Compostela, para o que vendeu os bens de Mondragón e buscou unha casa no campo; a ''torre de Ortigueira'' estaba baleira e comprouna. Cambiou a súa estrutura e edificou unha capela, pois pombal e ciprés xa os tiña. Porén non vivía moito tempo en Santa Cruz: pasaba as tardes en primavera, pois en verán adoitaba ir a tomar os baños a [[Noia]]. Comprou moitas terras para ampliar a finca, dotou á parroquia con xenerosidade e fundou un morgado electivo; pero a obra na que puxo maior empeño e diñeiro foi a construción da '''capela da Piedade''' (coñecida como [[Catedral de Santiago de Compostela#Capela de Mondragón|capela de Mondragón]]), na catedral, na que mandou que o enterraran. A finca de Santa Cruz tomou entón forma. Comenzouse a muralla que a rodea, e plantáronse viñas e oliveiras, así como uns bos cadros de limoeiros, cerca do bosque de carballos e castiñeiros. A horta era excelente, e dela enviábase a Santiago unha cesta todos os días, para a vivenda do cóengo. No andar principal da casa, o sobrado, había amplas estancias, incluíndo a cociña, quedando todo o baixo para o ganado e almacén do gran procedente dos foros. Ao cóengo sucedeuno un sobriño, que seguiu comprando terras, e aumentou a biblioteca.
O primeiro marqués de Santa Cruz, Andrés de Mondragón era home de boa reputación e prestixio en Santiago, e foi designado rexedor da cidade: puxo orde na mesma, mellorou as fontes e amañou os parques. Parece que tivo a concesión do arbitrio do sal. Rescatou ao pobo de Santa Cruz de Ribadulla do tributo e vasalaxe a que estaban sometidos. O rei [[Carlos II de España|Carlos II]], o [[8 de marzo]] de [[1683]], fíxolle mercede do título de marqués de Santa Cruz de Ribadulla, premiando así os seus servizos. Como título previo tiña o de vizconde de San Xulián de Piñeiro.<ref name=EP>[http://www.euskalnet.net/laviana/gen_hispanas/armada.htm Euskalnet. Armada] {{es}} Consultada o 18/4/2012.</ref>
==Xenealoxía dos Armada==
Liña 44 ⟶ 45:
** 5. Fernando Cristóbal de Armada y Fernández de Córdoba, nacido en Xixón o 22-I-1850. Morreu párvulo.
* X. Álvaro Gonzalo Juan Fernando Tristán Sancho Antonio Rodrigo Diego Pelayo Rainiero Mendo Nuño Gabriel García Guillén Raimundo Jaime de Armada y Fernández de Córdoba, nacido en Xixón o 8 de febreiro de 1843, VI Conde de Revilla Gigedo, Grande de España, IV Conde de Güemes, VII Marqués de San Esteban del Mar de Natahoyo, XVII Adelantado da Florida, Vogal da Deputación permanente da Grandeza de España, Deputado a Cortes por Xixón en 1885, Cabaleiro da Orde de Carlos III, Xentilhome con exercicio e servidume da S.M., Cabaleiro da Orde de Montesa, Cabaleiro Mestrante de Valencia, Señor titular e Parente Maior das casas e solares de Xixón, Deva, Campomanes, Figaredo, Villanueva, Solís e Grado, en Asturias, e de Santa Cruz de Cerveña, en Galicia, así como herdeiro titular dos Señoríos e Baronías de Benillova y Ribarroja en Navarra, e dos portos de Sancenes e da Fuencoyada en León. Casou en Trubia (Asturias) o 20 de maio de 1872 con María del Carmen Rafaela de los Ríos Enríquez y Miranda de Grado, Dama Nobre da Orde de María Luísa, nacida en Madrid o 31 de xullo de 1854. Faleceu en Deva o 23 de setembro de 1907. Deste enlace foi o sétimo fillo:
* XI. '''Luís Gonzaga Antonio José María Modesto de Armada y de los Ríos Enríquez''', nacido en Deva (Xixón) o 13 de xuño de 1889 e falecido en Madrid o 15 de setembro de 1973. De Xixón pasou a Galicia ao faleceren os seus pais e herdar os seus bens alí. Foi o '''VIII Marqués de Santa Cruz de Rivadulla''', Xeneral de Artillaría, Gran Cruz ao mérito militar e de San Hermenexildo, Cabaleiro da Orde de Santiago. Casou en Madrid o 26 de abril de 1915 con María del Rosario Comyn y Allendesalazar, nacida en Madrid o 31 de outubro de 1892 (filla dos condes de Albiz). Foron
Jesusa, Rafaela, Alfonso, co que segue a liña, Luís, Dolores, María del Rosario, María del Perpetuo Socorro, Paz, Ignacio e Javier.
*
** Juan, co que segue a liña;
** Rosario, nacida o 28 de setembro de 1946, advogada;
** Pedro, nacido o 25 de xuño de 1948, xesuíta;
** Victoria, nacida o 21 de xuño de 1950. Casou con José Gil Delgado Moxó, fillo de Carlos Gil Delgado y Armada, marqués de Berna, e de María Luisa de Moxó y Güell;
** María de la Asunción, nacida o 27 de xaneiro de 1952. Casou o 14 de xullo de 1973 con Hugo O'Donnell y Duque de Estrada, duque de Lucena, fillo de Leopoldo O'Donnell y Lara, duque de Tetuán, e de Consuelo Duque de Estrada y Moreno;
** Alfonso, nacido o 10 de xullo de 1954;
** Ignacio, nacido o 1 de agosto de 1957. Casou con María Eugenia Cornet y Soler;
** Isabel, nacida o 22 de xaneiro de 1961. Casou con Antonio Donoso;
** Paz, nacida o 5 de xullo de 1962. Casou con Javier Rivera Latos;
** Luis, nacido o 11 de xaneiro de 1964.
* '''Juan Armada y Díez de Rivera''', nacido o 18 de abril de 1945, X marqués de Santa Cruz de Rivadulla. Casou con María de España y Pascual de Quinto, filla de Fernando de España y Morelli, conde de España, e de Pilar Pascual de Quinto y Montalvo. Tiveron a:
** Juan Armnada y España, nacido o 22 de xullo de 1973;
** Santiago Armada y España, nacido o 20 de setembro de 1975;
** Javier Armada y España, nacido o 2 de maio de 1978.<ref>[http://foros.xenealoxia.org/viewtopic.php?f=16&t=4718 Alfonso Armada] Xenealoxía.org. Apelidos de Galicia.</ref>
==Notas==
| |||